Mogelijkheid om na AstraZeneca het vaccin Pfizer te krijgen

Minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid, Welzijn en Sport biedt mensen de gelegenheid om na een eerste keer AstraZeneca daarna een vaccin BioNTech/Pfizer te krijgen. De Gezondheidsraad gaf op 5 juli 2021 einde dag groen licht om deze vaccins te kunnen combineren, het zogenoemde heteroloog vaccineren.

Het gaat dan vooralsnog om mensen die eerder AstraZeneca kregen en als tweede prik een BioNTech/Pfizer-vaccin willen. Uit recent Brits onderzoek naar antistoffen blijkt dat de combinatie van een eerste vaccinatie met AstraZeneca en een tweede vaccinatie met BioNTech/Pfizer net zo goed beschermt tegen ernstige ziekte als twee doses van het AstraZeneca-vaccin.

Voor iedereen van 60 tot en met 64 jaar die al een tweede AstraZeneca gepland heeft staan en toch wil wisselen, kan dat doen door zich vanaf vrijdag 16 juli te melden bij de GGD. Hierover volgt later meer informatie. Voor wie de komende dagen een tweede prik AstraZeneca gepland heeft, blijft het advies die te nemen omdat je dan het snelst optimaal beschermd bent.

Bovendien concludeert de Gezondheidsraad op basis van de wetenschappelijke Britse studie dat de combinatie AstraZeneca en BioNTech/Pfizer even goed beschermt tegen ernstige ziekte als twee vaccinaties met AstraZeneca. Maar als je toch als tweede vaccin BioNTech/Pfizer zou willen, mag dat. Het verzoek is de huisarts per mail (en dus niet per telefoon) te laten weten dat je afziet van de tweede prik met AstraZeneca. Het RIVM zal met de huisartsen ervoor zorgen dat het eventuele surplus bij huisartsen goed terechtkomt. 

(Foto Martijn Beekman /VWS - 2018)

Hugo de Jonge (CDA) minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

In een aantal EU-landen zoals Duitsland, Spanje en Frankrijk, komt het combineren van twee vaccins in het vaccinatieschema (eerst één soort, dan een ander) al voor, andere landen wachten nog nader onderzoek af.

Groot Brits onderzoek. Vorige week maandag kwamen de resultaten van een groot Brits onderzoek naar buiten waaruit blijkt dat een combinatie van BioNTech/Pfizer na AstraZeneca even goed werkt als twee doses AstraZeneca en twee doses BioNTech/Pfizer. Net als bij twee prikken met hetzelfde vaccin, worden bij een combinatie hoge antistofniveaus bereikt. Daarmee wordt een goede bescherming tegen infecties en ziekte verwacht. Uit onderzoek blijkt wel dat een prik met AstraZeneca ná BioNTech/Pfizer juist wat minder effectief is. Op basis van deze studies kwam de Gezondheidsraad daarop ook tot het oordeel dat twee keer AstraZeneca maar ook een combinatie van eerst AstraZeneca en dan BioNTech/Pfizer veilig en effectief is. Het combineren van vaccins geeft overigens een iets hogere kans op kortdurende, wat heftiger bijwerkingen als pijn op de plek van het prikken, koorts, spierpijn en misselijkheid maar deze gaan snel weer over.

Minister De Jonge: 'Het is mooi dat we nu ‘mix en match’ kunnen aanbieden. Alhoewel je met twee vaccins AstraZeneca net zo goed beschermd bent tegen ernstige ziekte, zagen we ook twijfelaars. Ik ben blij die groep nu over de streep te kunnen trekken om zich volledig te laten vaccineren. Een zo hoog en homogeen mogelijke vaccinatiegraad is cruciaal in het tegengaan van een opleving van het coronavirus in het najaar.'

Over het combineren van andere vaccins wordt nog nader wetenschappelijk onderzoek gedaan en kan nu nog geen uitspraak worden gedaan. Mensen die na een eerste vaccinatie met het AstraZeneca-vaccin de zeer zeldzame maar ernstige bijwerking van trombose in combinatie met een verlaagd aantal bloedplaatjes (TTS) hebben gehad, wordt afgeraden een tweede vaccinatie te halen.

De Gezondheidsraad: In het vaccinatieprogramma tegen COVID-19 wordt gebruik gemaakt van verschillende vaccins. Vaccinatie bestaat voor de vaccins van BioNTech/Pfizer (merknaam Comirnaty), Moderna (merknaam Spikevax) en AstraZeneca (merknaam Vaxzevria) uit twee doses van hetzelfde vaccin (homologe vaccinatie). Wanneer vaccinatie uit twee verschillende vaccins bestaat, bijvoorbeeld AstraZeneca gevolgd door BioNTech/Pfizer, wordt gesproken van heterologe vaccinatie. Op 2 maart 2021 verzocht u de raad om advies over heterologe vaccinatie. U vroeg of het mogelijk is om twee verschillende vaccins binnen een vaccinatieschema te combineren.

De Commissie Medische Aspecten van COVID-19 heeft zich over de vraag gebogen, en aangegeven dat zij voor het uitbrengen van het advies de resultaten van een gerandomiseerde trial naar heterologe vaccinatie zou afwachten. Zoals gebruikelijk voor de werkwijze van de Gezondheidsraad zijn in deze commissie experts uit relevante gebieden van de klinische gezondheidszorg en de volksgezondheid vertegenwoordigd. Een overzicht van de commissiesamenstelling vindt u onderaan deze brief. Het advies is getoetst door de beraadsgroep van de Gezondheidsraad. Lees het volledige advies: Heterologe vaccinatie (pdf 5 pagina’s).