Monument onthuld in Amstelveen

Op zondagmiddag 10 september 2006 kwam wethouder Frans Hellendall aan met een museumtram op het voormalige treinstation van Amstelveen. De reden was om het eerste geëmailleerde monumentenschildje aan de muur van het stationsgebouw te onthullen. Dit schildje dient als bewijs dat dit gebouw als een gemeentelijk monument is aangemerkt.

(Amstelveenweb.com collectie - 2006)

Het feestvarken- het voormalig treinstation van Amstelveen

Hier kunt u een: Overzicht van alle monumenten in Amstelveen zien. Wettelijk kader monumenten.

De heer A.C. Bijsmans van de gemeentelijke Monumentencommissie en medewerker van de Oorlogsgravenstichting in Den Haag, hield een toespraak over de Monumentencommissie en Amstelveen en gaf vervolgens het woord aan de wethouder.

Speech van de heer Bijsmans:

Geachte aanwezigen,

(Amstelveenweb.com collectie - 2006)

De heer A.C. Bijsmans aan het woord

Het is mij een bijzondere genoegen vandaag om u kort te mogen toespreken ter gelegenheid van het aanbrengen van het eerste gemeentelijke monumentenschildje op het oude spoorwegstation van Amstelveen, thans een station van de museumtrein, straks door wethouder Hellendall.

Laat ik mijzelf kort even voorstellen en wat vertellen over de Monumentencommissie. Mijn naam is Fred Bijsmans, geboren in 1961 in Amsterdam, opgegroeid in Buitenveldert en sinds mijn studie geschiedenis en Nederlands, inmiddels alweer 25 jaar woonachtig in Amstelveen.

(Amstelveenweb.com collectie - 2006)

Het publiek luistert naar de toespraak

In het dagelijks leven ben ik sinds 1991 werkzaam bij de Oorlogsgravenstichting (OGS) in Den Haag, thans als hoofdbeheerder en onderhoud. In 1996 werd ik lid van de Amstelveense monumentencommisssie en later werd ik plaatsvervangend voorzitter.

De monumentencommisssie bestaat uit 5 leden en 5 plaatselijk vervangend leden uit diverse disciplines. Een restauratiearchitect, een landschapdeskundige, een architectuurhistoricus en een kunsthistoricus, bekend met de plaatselijke cultuur. Een van de leden is aangewezen door de welstandscommissie, een ambtelijk secretaris levert de broodnodige administratieve ondersteuning en haar voornaamste taak, de taken van de Monumentencommisssie zijn vastgelegd in de Monumentennota 2005.

Amstelveen en monumenten. Dat lijkt een tegenspraak met elkaar. Amstelveen is immers toch niet zo oud. Even nadenken….Ach ja, de twee 18de eeuwse pandjes, hier naast de Dorpskerk en natuurlijk de buitenplaatsen aan de Amstel, Wester-Amstel en Oostermeer en de Buurt over Ouderkerk of hoorde die bij Ouderkerk? Maar verder….

Deze veronderstelling gold en geldt nog steeds bij velen, niet alleen bij geïnteresseerde burgers. Zo herinner ik mij tijdens de introductiebijeenkomst bij de juist geïnstalleerde Monumentencommisssie, dat de toenmalige verantwoordelijke wethouder Ruimtelijke ordening de indruk had, dat dit wel niet zo veel werk zou zijn. Er was immers al een lijstje.

Snel, heel snel werd duidelijk dat de commissie behalve het inventariseren van potentiële gemeentelijke monumenten, ook in det lokaal politieke bewustwoordingsprocessen een lange weg had te gaan.

Het valt ook niemand kwalijk te nemen. Er is hier natuurlijk met name na de 2de Wereldoorlog, veel verdwenen wat behoudenswaardig was. God verdween niet alleen uit Jorits, maar ook uit talloze andere plaatsen. Amstelveen veranderde van een wijdse plattelandsgemeente aan de rand van haar steeds groter wordende kindje, de stad Amsterdam, in een verstedelijkte gemeente met thans bijna 80.000 inwoners.

Amstelveen in de vaart der volkeren, was vanaf 1955 het motto onder burgemeester Dirk Rijnders. Maar met het verdwijnen van talloze boerderijen, een groot gedeelte van het oude dorp, het bouwen van een nieuwe stadshart, wij zijn natuurlijk geen stad in historische zin, en nieuwe woonkernen, verdween ook veel van de historische identiteit. Een stukje, voor iedereen zichtbare en tastbare geschiedenis.

En laat ik ook meteen maar relativeren. Er hebben hier nimmer grote vestingwerken gestaan, noch kathedralen, of historische grachtenhuizen. Zaken die bij iedereen vanzelfsprekend monument zijn, maar ook zo typisch horen bij steden. Maar echter veelal wel verdween als kenmerkend voor het historisch landelijk karakter van Amstelveen, vertel mij waar uw monumenten zijn en ik vertel u waar u woont, in die trant.

Wat helaas daarom ook afnam was een zekere mate van historisch besef. Er was al veel weg en verdween nog meer en wat er nog stond was nauwelijks meer de moeite waard. Zo werd op 7 november 1963 in de Amstelveense gemeenteraad een voorstel besproken om het oude dorp maar helemaal af te breken en te vervangen door een kantoor en een nieuwbouwwijk. Het is er gelukkig net niet van gekomen, al sleepte de kwestie zich voort tot 1977.

Zelf herinner ik mij, dat ik vele jaren geleden op een mooie zomerdag, zoals een dag van vandaag, dit zelfde stationnetje binnenliep, toen er net een winkeltje in kunst, kitsch en curiosa was gevestigd. De trotse eigenaar toonde mij zijn te koop aangeboden waren. Daaronder bevonden zich koperwerk, gietijzeren nummers en geëmailleerde plaatsnaamborden van het voormalige treinstation zelf.

(Amstelveenweb.com collectie - 2006)

Het gemeentelijke monumentenschildje aan de muur van het stationsgebouw van Amstelveen

Tussen de instelling van de Monumentencommissie en vandaag liggen nu 10 jaren. Dat is een lange tijd waarin veel, waar ik bij moet zeggen, helaas in stilte op de achtergrond is gebeurd. Nadat de gemeente Amstelveen per deelgebied was geïnventariseerd, houdt de commissie zich thans bezig met het beschrijven van alle potentiële gemeentelijke monumenten. Een tijdrovende klus, maar noodzakelijk. We moeten immers aan de lokale politiek en aan het publiek waaronder de eigenaren van de desbetreffende panden duidelijk kunnen maken, waarom iets wordt voorgedragen. Vervolgens is de beurt aan het college om hierover een besluit te nemen.

En wat die eigenaren betreft ik hoor nog wel eens de verzuchting, dat zodra een pand als monument is bestempeld er dus niets meer kan of mag. Ik kan ze verzekeren en geruststellen, alles kan en mag, mits daar een vergunning voor is.

Dames en Heren, onbekend maakt onbemind. Ik zei het net al, dat wij in stilte op de achtergrond hebben gewerkt. Daar komt wat de Monumentencommissie betreft gelukkig langzamerhand een verandering in. Wij zijn van plan wat meer naar buiten te treden en wat meer bekendheid, publiciteit te geven aan wat er in de gemeente Amstelveen aan rijks- provinciaal – en gemeentelijke monumenten staat. De handeling van vandaag is daarvan het bewijs en een feitelijk startschot. Rijksmonumenten waren al herkenbaar aan hun karakteristieke blauw-witte schildjes. Thans worden ook gemeentelijke monumenten dankzij kleine geëmailleerde schildjes herkenbaar voor iedereen.

Neen geen vestingwerken, noch kathedraal of grachtenhuis, maar stuk voor stuk voor Amstelveen en haar ontwikkelingsgeschiedenis, karakteristieke panden die beslist de moeite van het bewaren en het nader bekijken waard zijn.

Ik dank u alvast voor uw aanwezigheid en aandacht en geef thans graag het woord aan de wethouder van financiën, de heer Frans Hellendall.

Speech van dhr Hellendall

(Amstelveenweb.com collectie - 2006)

Wethouder Frans Hellendall poseert voor het schildje

(Amstelveenweb.com collectie - 2006)



De heren Frans Hellendall en Fred Bijsmans staan even stil bij de historische gebeurtenis