NMa verdenkt handelaren huizenveilingen

De Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) heeft rapporten opgemaakt tegen 15 personen, die via executieveilingen handelen in onroerend goed, zoals woonhuizen en bedrijfspanden. De toezichthouder verdenkt hen van kartelafspraken. Deze handelaren kunnen nu reageren op het rapport.

Daarna stelt de NMa vast, of er sprake is van een overtreding en zo ja, of de NMa een boete oplegt. In het onderzoek is de NMa de namen van enkele honderden handelaren tegengekomen die mogelijk hebben deelgenomen aan de kartelafspraken. De NMa onderneemt later dit jaar stappen tegen de overige handelaren.

De vermeende kartelafspraken vonden plaats vanaf juni 2000 tot in ieder geval december 2009 op circa 3000 executieveilingen door heel Nederland. De 15 handelaren die nu een rapport krijgen, waren actief op tenminste 350 tot (in enkele gevallen) meer dan 1000 mogelijk beïnvloede executieveilingen.

De NMa is de afspraken op het spoor gekomen via de Belastingdienst. Die stuitte op relevante informatie voor de NMa en heeft deze informatie aan de NMa verstrekt. Op basis van deze informatie heeft de NMa haar eigen onderzoek gedaan.

'Als na hoor en wederhoor sprake blijkt te zijn van kartelafspraken, dan dupeert dat huizenverkopers die hun woning noodgedwongen moeten verkopen’, aldus waarnemend NMa-voorzitter Henk Don, 'doordat zij achterblijven met een onnodig hoge restschuld.’ Volgens het rapport hebben de betrokken handelaren onderling het biedproces afgestemd door zo laag mogelijk te bieden ten koste van de huiseigenaar.

Vervolgens werden op zogeheten ‘naveilingen’ de panden binnen het kartel ‘doorverkocht’ voor een veelal hogere prijs waarna het verschil (de winst) onderling werd verdeeld. Dergelijke afspraken vormen een ernstige overtreding van de Mededingingswet. Hierdoor komen prijzen niet tot stand onder normale concurrentie en wordt de huizenverkoper benadeeld.

Hoog risico op mededingingsrechtelijke problemen

Op executieveilingen bestaat een hoog risico op mededingingsrechtelijke problemen, zo blijkt uit het onderzoek van de NMa en de resultaten van een consultatie in de samenleving naar de werking van executieveilingen. Zo is de informatie over het veilingpand vaak beperkt en moet de koper veel risico’s voor zijn rekening nemen.

De (uiteindelijke) kosten die gemoeid zijn met een aankoop zijn daardoor lastig in te schatten. Dit leidde er op de onderzochte veilingen vaak toe dat een laag aantal particuliere bieders aanwezig was. De verdachte handelaren bleken elkaar regelmatig op veilingen tegen te komen, waardoor het makkelijker werd om afspraken te maken.

Betere prijsvorming mogelijk

Volgens de NMa kan de prijsvorming op executieveilingen verbeterd worden door ervoor te zorgen dat zo veel mogelijk informatie beschikbaar is over bijkomende kosten, de staat en de bewoning van het pand. Dit kan onder meer door vaker bezichtigingen te organiseren.

Het veilingproces kan verbeterd worden als een veilingmeester/notaris de regie van de veiling stevig in handen heeft en zorgt voor orde en rust in de veilingzaal. Ook zou de veiling zo moeten worden georganiseerd dat particulieren makkelijk begrijpen hoe het systeem werkt. Verder zou meer bekendheid gegeven kunnen worden aan het woningaanbod op executieveilingen, bijvoorbeeld via websites waar particulieren huizen zoeken.

Momenteel is er een wetsvoorstel in voorbereiding, dat aan een groot aantal van de in dit onderzoek gebleken tekortkomingen tegemoet komt. De NMa is een groot voorstander van de voorgestelde verbeteringen in het wetsvoorstel.

Internetveilingen

Eén van de opties in het wetsvoorstel is het organiseren van internetveilingen, waardoor naar alle waarschijnlijkheid veel meer particulieren kunnen meebieden op een woning dan nu het geval is. Dit zou de kans op verdere samenspanning tussen onroerend goed handelaren kunnen verkleinen. Met dergelijke internetveilingen wordt door de sector momenteel proefgedraaid.