Nederlandse marinierseenheid vertrokken naar Bosnië en Herzegovina

De hoofdmacht van de marinierseenheid is zojuist op 2 oktober 2023 vanaf Vliegbasis Eindhoven vertrokken naar Bosnië en Herzegovina. Het betreft 100 van de totaal 150 mariniers. Ze gaan deel uitmaken van EUFOR Althea. De andere 50 zijn eerder al naar het Balkanland gegaan.

De EUFOR Althea in Bosnië en Herzegovina is een EU geleide militaire missie die in december 2004 is gestart. EUFOR nam toen de verantwoordelijkheid voor het behouden van de 'Safe and Secure Environment (SASE)' in Bosnië en Herzegovina over van de NAVO missie Stabilization Force (SFOR). Stabiliteit op de westelijke Balkan is ook voor Nederland belangrijk, daarom draagt Nederland bij aan deze militaire missie in EU-verband.

(Foto Ministerie van Defensie - 2023)

Jan Hut Brigadegeneraal der Mariniers spreekt zijn troepen nog even toe op vliegbasis Eindhoven op 2 oktober 2023
Multinationaal bataljon. De marinierscompagnie gaat deel uitmaken van het multinationale bataljon van EUFOR Althea. Het bataljon kan vanuit Camp Butmir in Sarajevo ingezet worden in heel Bosnië en Herzegovina. De eenheid is in te zetten voor meerdere taken, van patrouilles, tot crowd & riot control, maar ook als snelle eenheid om ergens in het land steun te verlenen. Verder horen gezamenlijke oefeningen met de Bosnische krijgsmacht tot het takenpakket. Over 6 maanden wordt de Nederlandse eenheid afgelost door een andere Nederlandse marinierscompagnie. In totaal heeft Nederland toegezegd om de taken voor EUFOR Althea gedurende 1 jaar uit te voeren.

Stafofficieren en inlichtingenteam. Naast de marinierscompagnie zijn in Bosnië en Herzegovina al enige tijd enkele stafofficieren en een inlichtingenteam. Zij leveren een bijdrage aan het hoofdkwartier van de missie EUFOR Althea op kamp Butmir, zodat de missie goed is aan te sturen.

Operatie Althea, formeel de European Union Force Bosnia and Herzegovina (EUFOR), is een militaire inzet in Bosnië en Herzegovina om toezicht te houden op de militaire uitvoering van het Dayton-akkoord. Het is de opvolger van SFOR en IFOR van de NAVO. De overgang van SFOR naar EUFOR was grotendeels een verandering van naam en commandanten: 80% van de troepen bleef op zijn plaats. Het verving SFOR op 2 december 2004.

De Algemene Raamovereenkomst voor Vrede in Bosnië en Herzegovina, ook bekend als het Dayton-akkoord of de Dayton-akkoorden (Kroatisch: Daytonski sporazum, Bosnisch en Servisch: Dejtonski mirovni sporazum / Дејтонски мировни споразум), is het vredesakkoord dat in Wright is bereikt. -Patterson Air Force Base nabij Dayton, Ohio, Verenigde Staten, op 21 november 1995, en formeel ondertekend in Parijs op 14 december 1995. Deze akkoorden maakten een einde aan de drie en een half jaar durende oorlog in Bosnië, dat deel uitmaakte van de veel grotere Joegoslavische oorlogen.

De strijdende partijen stemden in met vrede en met een enkele soevereine staat, bekend als Bosnië en Herzegovina, bestaande uit twee delen: de grotendeels door Serviërs bevolkte Republika Srpska en de voornamelijk door Kroatië en Bosniërs bevolkte Federatie van Bosnië en Herzegovina. De overeenkomst is bekritiseerd vanwege het creëren van ineffectieve en logge politieke structuren en het verankeren van de etnische zuiveringen van de vorige oorlog.



Bosnië en Herzegovina (Servo-Kroatisch: Bosna i Hercegovina, Босна и Херцеговина; [a] afgekort BiH [b] of B&H; ook wel bekend als Bosnië-Herzegovina en informeel als Bosnië) is een land in Zuidoost-Europa, gelegen op de Balkan. Bosnië en Herzegovina grenst aan Servië in het oosten, Montenegro in het zuidoosten en Kroatië in het noorden en zuidwesten. In het zuiden heeft het een smalle kust aan de Adriatische Zee in de Middellandse Zee, die ongeveer 20 kilometer lang is en de stad Neum omringt. Bosnië, het binnenland van het land, heeft een gematigd landklimaat met hete zomers en koude winters met veel sneeuw. In de centrale en oostelijke regio's van het land is de geografie bergachtig, in het noordwesten is het matig heuvelachtig en in het noordoosten is het overwegend vlak. Herzegovina, de kleinere, zuidelijke regio van het land, heeft een mediterraan klimaat en is grotendeels bergachtig. Sarajevo is de hoofdstad en de grootste stad van het land, gevolgd door Banja Luka, Tuzla, Zenica en Mostar.

De onrust in de regio nam toe toen etnisch Albanese burgemeesters aantreden in het gebied met een Servische meerderheid in het noorden van Kosovo, na de verkiezingen in april 2023 die de Serviërs hadden geboycot, een actie die de Verenigde Staten en hun bondgenoten ertoe bracht Pristina te berispen. Afgelopen december hebben Serviërs in Noord-Kosovo meerdere wegversperringen opgeworpen en vuur gewisseld met de politie nadat een voormalige Servische politieagent was gearresteerd wegens vermeende mishandeling van politieagenten tijdens een eerder protest.

Maar de spanningen liepen al maanden op door een geschil over de kentekenplaten van auto's. Kosovo wil al jaren dat Serviërs in het noorden hun Servische kentekenplaten, die dateren uit het tijdperk van vóór de onafhankelijkheid, zouden omwisselen voor kentekenplaten uitgegeven door Pristina, als onderdeel van zijn beleid om gezag over het hele grondgebied van Kosovo te laten gelden.

In juli 2023 kondigde Pristina een periode van twee maanden aan voor de omschakeling van de platen, wat tot onrust leidde, maar stemde er later mee in om de implementatiedatum terug te schuiven naar eind 2023. Etnisch-Servische burgemeesters in noordelijke gemeenten namen, samen met lokale rechters en 600 politieagenten, in november vorig jaar ontslag uit protest tegen de dreigende omslag, die het disfunctioneren en de wetteloosheid in de regio zou vergroten.

De directe aanleiding voor de recente escalatie is dat de Kosovaarse regering, onder leiding van premier Albin Kurti, misbruik heeft gemaakt van een crisis in buurland Servië om te proberen de controle in het noorden te versterken.