Next Generation EU, het herstelpakket

Toespraak van voorzitter Ursula von der Leyen op de plenaire vergadering van het Europees Parlement over het herstelpakket van de EU op 27 mei 2020:

'Geachte voorzitter, geachte dames en heren parlementsleden,

Het verhaal van Europa is geschreven door verschillende generaties. Elke generatie van Europeanen heeft ook haar eigen verhaal. Voor de generatie die onze Unie heeft opgericht, was het een verhaal over de stichting van een duurzame vrede na een periode vol verdriet, pijn en vernieling. Voor de generatie daarna ging het over het streven naar welvaart en vrijheid, over de keuze voor onze eengemaakte markt en onze eenheidsmunt.

Vervolgens was het een verhaal over de hereniging van onze Europese familie, waarbij onze broeders en zusters werden teruggehaald uit de barre kou en verwelkomd in het warme hart van onze Unie. Elke generatie, elk historisch succes is gebouwd op de inspanningen van zij die vooraf gingen. Zij vormden een inspiratiebron voor zij die volgden. De keuze was telkens weer dezelfde:  elk voor zich de weg van de minste weerstand nemen of samen vooruit gaan, met dezelfde visie en dezelfde ambitie, en in dezelfde richting. Op die beslissende momenten hebben wij er altijd voor gekozen om samen de sprong voorwaarts te maken. Omdat voor Europa de meest gedurfde maatregelen altijd de meest doeltreffende zullen zijn. Daardoor hebben wij een vredevolle en welvarende Unie kunnen opbouwen, zonder gelijke en zonder voorgaande in de wereld.

Geachte parlementsleden,

Vandaag staan wijzelf voor ons moment van de waarheid. Een virus, onzichtbaar voor het blote oog, heeft een onoverzienbare economische crisis veroorzaakt. Nooit eerder tijdens ons leven of in de geschiedenis van onze Unie is het unieke model waaraan wij zeventig jaar hebben gebouwd, zo zwaar op de proef gesteld. Het Europees gemeenschappelijk belang dat wij samen hebben opgebouwd, loopt schade op. Dingen die wij als vanzelfsprekend beschouwen, worden in vraag gesteld.

         De eengemaakte markt moet er weer bovenop komen. 

         Het speelveld moet opnieuw worden geëffend.

         Onze vier vrijheden moeten in ere worden hersteld.

         De crisis heeft enorme externe gevolgen en overloopeffecten tussen de verschillende landen.

Geen enkel land kan dat alles in zijn eentje oplossen. Als een onderneming in een bepaalde lidstaat failliet gaat, betekent dit dat een bedrijf in een andere lidstaat een betrouwbare leverancier kwijtspeelt.  Als in een bepaald deel van Europa een economie met problemen kampt, betekent dit dat in een ander deel van de EU een sterke economie wordt verzwakt. Dit gaat over ons allemaal. En het is veel groter dan elk van ons afzonderlijk. Nu is het aan Europa. Elke lidstaat ondervindt de economische, budgettaire en sociale gevolgen van de crisis. Verschillen en ongelijkheden worden groter. Er moet een complex evenwicht worden gevonden tussen autonomie en lastendeling. Wij staan dus weer op dezelfde tweesprong.

Ofwel gaan wij elk onze eigen weg en laten wij landen, regio's en volkeren achter in een Unie die is verdeeld in zij die er wel en niet bij horen. Of wij slaan samen dezelfde weg in. Wij maken die sprong voorwaarts. Wij banen een betrouwbaar pad voor onze mensen en voor de volgende generatie. Voor mij is de keuze eenvoudig. Ik wil dat wij samen een nieuwe, resolute stap voorwaarts zetten. Europa bevindt zich in de unieke situatie dat het kan investeren in gezamenlijk herstel en in een gemeenschappelijke toekomst. In onze Unie zijn mensen, bedrijven en economieën op elkaar aangewezen en vertrouwen zij op elkaar. In onze Unie komen cohesie, convergentie en investeringen iedereen ten goede.

En in onze Unie weten wij dat de meest gedurfde maatregelen echt de veiligste oplossing bieden voor onze toekomst. Daarom stelt de Commissie vandaag een nieuw herstelinstrument ter waarde van 750 miljard euro voor: Next Generation EU. Dat komt boven op de aangepaste langetermijnbegroting van de EU van 1,1 biljoen euro. Samen met de kern van het meerjarig financieel kader is Next Generation EU volgens het huidige voorstel goed voor 1,85 biljoen euro. Het gaat vergezeld van de drie vangnetten van 540 miljard euro aan leningen die reeds door het Parlement en de Raad zijn goedgekeurd. Alles bij elkaar zou dit onze inspanning voor het herstel op 2,4 biljoen euro brengen.

Geachte parlementsleden,

Sta mij toe uit te leggen hoe Next Generation EU zal functioneren. Het geld zal worden bijeengebracht door een tijdelijke verhoging van het plafond voor eigen middelen, zodat de Commissie haar eigen, zeer sterke kredietbeoordeling kan gebruiken om geld te lenen op de financiële markten. Dit is een dringende en uitzonderlijke noodzaak in een dringende en uitzonderlijke crisis. Daarom zal Next Generation EU:

         investeren in het herstel van ons sociaal weefsel,

         onze eengemaakte markt beschermen,

         in heel Europa onze balansen weer in evenwicht helpen brengen.

Tegelijk moeten wij snel werk maken van een groene, digitale en veerkrachtige toekomst. Dit is de toekomst van Europa's volgende generatie. Een generatie die wereldwijd verbonden is en zich verantwoordelijk voelt voor onze wereld, onze planeet. Met een duidelijke visie op de bevordering van de menselijke waardigheid en de rechtsstaat. Vastbesloten om regeringen meer aansprakelijk te stellen voor de strijd tegen de klimaatverandering en het behoud van onze natuur. Gedreven door een Europees idealisme en de overtuiging dat onze Unie beter haar best moet doen. Het gaat hier dus niet alleen over solidariteit om de huidige crisis het hoofd te bieden; ik stel ook een nieuw generatiepact voor de toekomst voor. Door de gevolgen van deze crisis moeten wij vandaag inderdaad op ongekende schaal investeren. Maar dat gaan wij op zodanige wijze doen dat Europa's volgende generatie de vruchten ervan plukt. Het gaat om investeringen die niet alleen de voortreffelijke verwezenlijkingen van de voorbije zeventig jaar intact zullen houden, maar die ervoor zullen zorgen dat onze Unie

         klimaatneutraal

         digitaal

         sociaal

         en een sterke wereldspeler zal zijn, ook in de toekomst.

Next Generation EU zal zijn formidabele financiële vuurkracht aanwenden om te kunnen investeren in gemeenschappelijke prioriteiten via Europese programma's. Ik ijver er altijd voor om dit Huis ten volle te betrekken bij de cruciale beslissingen met betrekking tot onze Unie. Dat is precies wat wordt bereikt door mijn voorstel om deze fondsen te investeren via programma's binnen onze Europese begroting. Next Generation EU zal onze eengemaakte markt, die krachtige motor voor innovatie, welvaart en kansen, herstellen en heropbouwen. Alle lidstaten moeten investeren in technologieën die het herstel aanwakkeren door nieuwe innovaties en schone industrieën. Next Generation EU versterkt de Europese Green Deal en Horizon Europa en zal investeren in kerninfrastructuur, van 5G tot woningrenovatie. Tegelijk moeten wij er bij de overgang naar een klimaatneutrale economie voor zorgen dat niemand uit de boot valt. Next Generation EU zal daarom de financiering van het fonds voor een rechtvaardige transitie verhogen.

In dezelfde geest zou geen enkele lidstaat de keuze hoeven te maken tussen reageren op de crisis of investeren in mensen. Geen enkele lidstaat zou de keuze hoeven te maken tussen reageren op de crisis of investeren in mensen. Daarom verhoogt Next Generation EU de steun voor Erasmus en voor werkgelegenheid voor jongeren. Zo kunnen mensen de nodige vaardigheden en opleiding en het nodige onderwijs krijgen om zich aan te passen aan deze snel veranderende wereld. Next Generation EU zal bijstand verlenen aan perfect gezonde ondernemingen die tientallen jaren lang de juiste beslissingen hebben genomen en goed hebben geïnvesteerd, maar die nu in gevaar zijn omdat concurrenten in andere lidstaten betere toegang hebben tot particuliere of overheidssteun om vers kapitaal aan te boren.

Next Generation EU zal investeren in belangrijke Europese sectoren en technologieën om cruciale toeleveringsketens veerkrachtiger te maken. Het zal ervoor zorgen dat Europa koploper blijft in sleuteldomeinen zoals kunstmatige intelligentie, precisielandbouw of groene technieken. En Next Generation EU zal ertoe bijdragen dat onze gezondheidssystemen beter bestand zijn tegen toekomstige crisissen. Deze investering wordt een nieuw Europees gemeenschappelijk goed. Het zal de echte en tastbare waarde aantonen van het lidmaatschap van de Unie. En wij zullen er allen zeggenschap over hebben. In totaal zal de Commissie 750 miljard euro bijeenbrengen voor Next Generation EU. Daarvan zal 500 miljard worden verleend als subsidies en 250 miljard als leningen aan de lidstaten.

Geachte leden van het Europees Parlement,

Om misverstanden uit de weg te ruimen: deze subsidies vormen een gezamenlijke investering in onze toekomst. Zij hebben niets te maken met de schulden uit het verleden van de lidstaten. Deze subsidies komen uit de Europese begroting. Daardoor zijn de betalingen van elk land beperkt volgens een vaste verdeelsleutel. Deze subsidies vormen duidelijk een investering in de prioriteiten van Europa:

         de versterking van onze interne markt,

         digitalisering,

         de Europese Green Deal

         en onze weerbaarheid.

Meer nog: de EU-begroting heeft altijd uit subsidies bestaan. Dat is niets nieuws.

         Subsidies voor doelgerichte investeringen en hervormingen,

         voor meer cohesie

         en voor harmonieuze levensomstandigheden in Europa.

Onze Europese Unie is het levende bewijs dat dit werkt. Dankzij de Europese Unie zijn de welvaart en de levensstandaard in elke lidstaat gestegen. Deze investeringen uit de EU-begroting hebben een veelvoud opgebracht! Ook Next Generation EU is er voor ons allemaal. Wij investeren samen in de toekomst van Europa en betalen het totaalbedrag volgens een bekende en beproefde verdeelsleutel via de toekomstige EU-begrotingen terug. De Commissie zal daartoe bovendien een reeks nieuwe bronnen van inkomsten voorstellen. Die kunnen gebaseerd zijn op de geplande uitbreiding van de emissiehandel of op een CO2-belasting, die als correctiemechanisme voor de invoer van goedkopere, voor het klimaat schadelijkere producten uit het buitenland fungeert, – of op een nieuwe belasting voor digitale diensten. We moeten wat dat betreft ambitieus zijn, en ik reken op uw steun.

Geachte parlementsleden,

Wij moeten nu de juiste beslissing nemen. Aan diegenen die vandaag opzien tegen deze moedige investering, zeg ik dat het ons morgen veel meer zal kosten als wij niets tegen deze crisis ondernemen. Wij moeten gezamenlijk het fundament voor onze toekomst leggen en tegelijkertijd gepast reageren op een vastomlijnde, onverdiende en buitengewone crisissituatie. Laat ons de oude vooroordelen naast ons neerleggen. Laat ons in plaats daarvan opnieuw de kracht ontdekken die uitgaat van een gezamenlijk Europa. Wij worden met een enorme crisis geconfronteerd. Maar dit is ook een enorme kans voor Europa, en wij hebben de enorme verantwoordelijkheid om de juiste beslissing te nemen. Wij kunnen de basis leggen voor een Unie die klimaatneutraler, digitaler en sterker is dan ooit tevoren.

70 jaar geleden hebben de grondleggers van de EU moedig de eerste stap gezet naar een Unie van vrede en welvaart. Nu moet onze generatie haar eigen hoofdstuk schrijven en opnieuw een moedige stap naar een duurzame Unie zetten. Wij zijn het de volgende generatie verschuldigd. Lang leve Europa!