Nieuwe bijstand en loonkostensubsidies voor gemeenten gepubliceerd

De budgetten die gemeenten vanaf 2015 krijgen voor het uitkeren van de bijstand en loonkostensubsidie zijn op 29 september 2014 op het gemeenteloket gepubliceerd. Het budget voor bijstandsuitkeringen wordt met de inwerkingtreding van de Participatiewet op 1 januari 2015 op een nieuwe manier verdeeld.

Bij de verdeling van de bijstandsbudgetten wordt vanaf 1 januari 2015 gebruik gemaakt van het nieuw gekozen ‘multiniveau-model’. Dit model houdt rekening met alle objectieve kenmerken van de huishoudens in een gemeente, die van belang zijn voor de kans, dat een huishouden een bijstandsuitkering ontvangt. Dan gaat het om het type huishouden, waarbij onder andere wordt gekeken naar gezinssamenstelling, leeftijd, opleiding en het wel, of niet hebben van gezinsleden met een arbeidsbeperking.

Ook wordt specifieke informatie over de regionale arbeidsmarkt betrokken bij het vaststellen van het budget. Op basis van deze gegevens wordt uiteindelijk het budget van in totaal 5,5 miljard euro onder gemeenten verdeeld. Om de effecten die met de overgang naar een nieuw model gepaard gaan te beperken, is er een overgangsregeling, waarbij rekening wordt gehouden met de historische uitgaven van gemeenten. Na twee jaar wordt de overgangsregeling geëvalueerd. Voor gemeenten waar omvangrijke tekorten ontstaan, blijft er een vangnetregeling bestaan.

Historie

Voor 2001 konden gemeenten 90 procent van hun uitgaven aan bijstandsuitkeringen declareren bij het Rijk. Van 2001 tot 2004 was dat nog 75 procent. Met de invoering van de Wet werk en bijstand is dat in 2004 veranderd. Gemeenten werden financieel verantwoordelijk voor de uitvoering van de bijstandswet en kregen jaarlijks een budget. Het budget bestond uit een inkomensdeel, bestemd voor het verstrekken van uitkeringen, en een werkdeel, bestemd voor re-integratie.

In 2007 is het verdeelmodel voor het inkomensdeel geëvalueerd. Geadviseerd werd om meerjarig groot onderhoud te plegen aan het verdeelmodel. In 2012 heeft SZW een brede verkenning laten uitvoeren om te komen tot een nieuwe verbeterde systematiek om het inkomensdeel over de gemeenten te verdelen. De ontwikkeling van het nieuwe verdeelmodel is begeleid door een commissie, waarin naast de VNG, onder andere ook enkele gemeenten vertegenwoordigd waren.

Het gekozen multiniveau-model is ontwikkeld door het Sociaal Cultureel Planbureau en was één van de vier voorliggende opties, die in overleg met onder andere de VNG nader zijn uitgewerkt. De keuze voor het multiniveau-model is gebaseerd op de adviezen van onderzoeksbureau Berenschot, prof. dr. Allers, (hoogleraar economie van de decentrale overheden) en de Raad voor de financiële verhoudingen (Rfv).

Participatiewet

Afgelopen zomer is de verdeling van het participatiebudget per gemeente bekend gemaakt. Nu het inkomensdeel ook is gepubliceerd, weten gemeenten welke middelen ze kunnen verwachten en kunnen gemeenten aan de slag met de uitvoering van de Participatiewet. De nieuwe bedragen per gemeente zijn te vinden op www.gemeenteloket.minszw.nl

Het definitieve macrobudget 2014 voor de gebundelde uitkering bedraagt € 5.736,4 miljoen. Het voorlopige macrobudget 2015 voor de gebundelde uitkering bedraagt € 5.512,0 miljoen. De daling van het macrobudget ten opzichte van 2014 komt met name door de beleidswijzigingen die plaatsvinden in 2015 (Wet hervorming kindregelingen en Wet maatregelen Wet werk en bijstand en enkele andere wetten). Door deze beleidsmaatregelen dalen de verwachte bijstandsuitgaven van gemeenten. Voor de nieuwe doelgroep van de Participatiewet is een bedrag aan het macrobudget toegevoegd. Vanaf 2015 kunnen gemeenten de gebundelde uitkering ook benutten voor de inzet van het nieuwe instrument loonkostensubsidie. Het budget voor 2015 kan nog worden bijgesteld als gevolg van het gerealiseerde volume en de gerealiseerde prijs in 2014, de effecten van de conjunctuur en rijksbeleid en de bijstelling voor de loon- en prijsontwikkeling.

Definitieve budgetten 2014 en voorlopige budgetten 2015:

2014:

• Definitieve budgetten 2014 (Excel)


• Specificatie definitieve budgetten 2014 (Excel)


• Toelichting macrobudget gebundelde uitkering 2014 (pdf)

2015:

• Voorlopige budgetten 2015 (Excel)


• Specificatie voorlopige budgetten 2015 (Excel)


• Toelichting macrobudget gebundelde uitkering 2015 (pdf)