Nieuwe wetten van justitie per 1 januari 2022 in Nederland

Hieronder treft u een overzicht aan van de belangrijkste wetten op het terrein van Justitie en Veiligheid die per 1 januari 2022 in werking treden.

Wet strafbaarstelling misbruik prostitué(e)s die slachtoffer zijn van mensenhandel. Vanaf 1 januari 2022 zijn klanten strafbaar wanneer zij seks kopen van sekswerkers van wie zij weten of vermoeden dat er sprake is van dwang, uitbuiting of mensenhandel. Sekswerk is een legaal beroep in Nederland. Er zijn echter mensen die dit werk niet vrijwillig doen. Zij kunnen slachtoffer zijn van een zedendelict of mensenhandel. Om kopers van seks te informeren, is het ministerie van Justitie en Veiligheid eind december 2021 gestart met de campagne ‘Niet alles is wat het lijkt’ waarin duidelijk wordt dat een aanbod tot seks soms op het tweede gezicht niet vrijwillig is.

Verruiming mogelijkheden tot het verbieden van rechtspersonen. Het kabinet zorgt voor een verruiming van de mogelijkheden tot het verbieden van organisaties waarvan doel of werkzaamheden een bedreiging vormen voor de nationale veiligheid, rechtsorde of de democratische rechtsstaat. De regering wil radicale of extremistische organisaties, waarvan het doel of de activiteiten in strijd zijn met de openbare orde (waaronder de nationale veiligheid of de internationale rechtsorde), steviger aanpakken.

(Foto Yordan Simeonov/Wikipedia - 2018)

Ferdinand Grapperhaus (CDA) minister van Justitie en Veiligheid

Als de werkzaamheden of het doel van de rechtspersoon in strijd zijn met de openbare orde, dan dit kan leiden tot een verbodenverklaring en ontbinding. Rechters kunnen de rechtspersoon in het belang van de openbare orde bevelen om activiteiten stop te zetten, uiterlijk totdat over een verboden verklaring onherroepelijk is beslist. Het opzettelijk niet nakomen van dit rechterlijk bevel wordt strafbaar.

Strafrechtelijke aanpak ondermijning. Dit wetsvoorstel versterkt de strafrechtelijke aanpak van ondermijnende criminaliteit. Hiermee wil de regering het criminele proces verstoren, waardoor crimineel gedrag voor de daders niet loont en de samenleving er geen last van heeft. Dit wetsvoorstel vormt onderdeel van de wetgevingsagenda ondermijning.

Met dit voorstel worden verschillende vormen van faciliterende criminaliteit zwaarder bestraft en geeft het de politie en het Openbaar Ministerie meer mogelijkheden om op te treden. Zo wordt het illegaal verblijf op bepaalde logistieke terreinen strafbaar en kan daardoor sneller worden opgetreden als zogenoemde uithalers op zoek zijn naar drugs in havens. Ook wordt bijvoorbeeld het importeren, exporteren en voorhanden hebben van stoffen die worden gebruikt voor de illegale vervaardiging van drugs (precursoren) strafbaar, waardoor het productieproces eerder kan worden verstoord.

Betere man-vrouw verhouding in top bedrijfsleven. Op 1 januari 2022 gaat het ingroeiquotum in dat regelt dat ten minste één derde deel van de raad van commissarissen van beursgenoteerde bedrijven moet bestaan uit mannen en tenminste één derde deel uit vrouwen. Het ingroeiquotum gaat gelden voor nieuwe benoemingen van commissarissen. Grote naamloze en besloten vennootschappen moeten passende en ambitieuze streefcijfers vaststellen om de verhouding tussen het aantal mannen en vrouwen in de top en subtop van de onderneming evenwichtiger te maken. Ook moeten zij daarover jaarlijks rapporteren aan de SER. 

Introductie van meerdere nieuwe griffierechtcategorieën voor civiele geldvorderingen. Om een zaak voor te leggen aan de rechter moeten griffierechten worden betaald. Voor civiele zaken zijn de griffierechten geregeld in de Wet griffierechten burgerlijke zaken (Wgbz). Met deze wet worden in de Wgbz voor lagere geldvorderingen (tussen de 500 en 5.000 euro) meerdere nieuwe griffierechtencategorieën ingevoerd met lagere tarieven. Bij dat soort zaken gaat het veelal om procedures door bedrijven tegen burgers.

De verlaging is gunstig voor het MKB (die als eiser de griffierechten betaalt) en voor de burger die als de vordering wordt toegewezen vaak de proceskosten van de eiser (waaronder de griffierechten) moet vergoeden. De verlaging is mogelijk gemaakt door de griffierechten voor vorderingen van meer dan 12.500 euro te verhogen. Daarnaast wordt een nieuwe griffierechtcategorie geïntroduceerd voor vorderingen tussen bedrijven van meer dan 1 miljoen euro.

Veiligere opvoeding voor kinderen in BES-eilanden. De veiligheid van kinderen staat altijd voorop, juist binnen een gezin. Dit geldt niet alleen in (Europees) Nederland, maar ook in Caribisch Nederland (Bonaire, Sint Eustatius en Saba, ook wel bekend als de BES-eilanden). Daarom is per 1 januari aan het Burgerlijk Wetboek BES toegevoegd dat ouders verantwoordelijk zijn voor de veiligheid van het kind en dat er geen geestelijk of lichamelijk geweld gebruikt mag worden in het opvoeden van een kind. Ook het kind vernederend behandelen is niet toegestaan. Dit stond al vermeld in het Burgerlijk Wetboek van het Europese deel van Nederland, maar nog niet in het burgerlijk Wetboek BES.

In deze wet wordt duidelijk dat alle vormen van geweld in de opvoeding verboden zijn. Dit geldt voor zowel ouders als anderen die een kind verzorgen en opvoeden, zoals een voogd of pleegouders. Met deze wetswijziging kunnen gesprekken over geweldloos opvoeden op gang worden gebracht in Caribisch Nederland. De wet draagt daarmee bij aan het voorkomen van kindermishandeling. Kindermishandeling was al strafbaar in Caribisch Nederland op basis van het Wetboek van Strafrecht BES.