Overlast en criminaliteit door asielzoekers is in 2022 toegenomen

Overlast en criminaliteit door asielzoekers is, net als het aantal bewoners in de opvang, in 2022 toegenomen. Dat blijkt uit het jaarlijkse onderzoek van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC). Er werden 8700 incidenten en 5700 misdrijven geregistreerd, waarvan de betrokkene op een COA- of crisisnoodopvanglocatie verbleef.

In 2022 verbleven 83.080 asielzoekers op een COA-locatie of in de crisisnoodopvang. Van deze groep was 7% betrokken bij een incident van verbale agressie (zoals schelden en dreigen), fysieke agressie (zoals slaan, schoppen, trappen), non-verbale agressie (zoals agressieve houding of gebaren), verbale suïcidedreiging of zelfdestructieve acties. Van de asielzoekers in de opvang werd 3% verdacht van een misdrijf. Nationaliteiten met relatief veel verdachten zijn Algerijns (44%), Marokkaans (33%) en Tunesisch (31%).

Staatssecretaris Eric van der Burg: 'Met de toename van het aantal asielzoekers stijgen ook de overlast- en criminaliteitscijfers. Elk incident is onaanvaardbaar en er een te veel. We moeten samen met de organisaties in de asielketen en het OM de krachten bundelen en ervoor zorgen dat asielzoekers geen ruimte krijgen om zich te misdragen.'

(Foto ©RVD Valerie Kuypers en Martijn Beekman - 2022)

Eric van der Burg (VVD) staatssecretaris van Justitie en Veiligheid
Harde aanpak overlastgevers. Tegen asielzoekers die de gastvrijheid van Nederland misbruiken en voor overlast zorgen en/of zich crimineel gedragen, past een harde aanpak. Organisaties in de asielketen werken er hard aan om snel te beslissen op asielaanvragen van overlastgevers en om na een afwijzing te zorgen voor terugkeer naar het land van herkomst of overdracht naar de verantwoordelijke Dublinlidstaat.

Het Openbaar Ministerie hanteert voor asielzoekers die een misdrijf plegen een lik-op-stuk aanpak.  Daarmee is het voor de verdachte duidelijk dat het plegen van een misdrijf direct strafrechtelijke gevolgen heeft. Waar mogelijk wordt snelrecht of supersnelrecht toegepast. Het lokaal bestuur, de asielketen en de samenleving moeten erop kunnen vertrouwen dat misdrijven niet getolereerd worden. Snel duidelijkheid geven op de asielaanvraag en verdachten snel voor de rechter brengen bij misdrijven, moeten ervoor zorgen dat potentiële overlastgevers ontmoedigd worden om nog naar Nederland te komen.

Voorkomen van overlast. De impact van overlastgevers op de omgeving is groot, daarom is het voorkomen ervan belangrijk. Bijvoorbeeld door toezichtteams op straat, zoals in de gemeenten Westerwolde, Cranendonck en Delfzijl en het faciliteren van gemeenten bij lokale initiatieven. Een gerichte aanpak blijft nodig om opvanglocaties veilig en leefbaar te houden voor zowel asielzoekers, medewerkers als omwonenden.

Bijvoorbeeld door de inzet van het Ambulant Ondersteunings Team van het COA voor locaties waar overlast plaatsvindt en intensieve begeleiding van bewoners die (potentieel) overlastgevend gedrag vertonen door daarvoor opgeleide COA-medewerkers. Meer inzicht in de drijfveren van overlastgevers helpt om effectiever in te zetten op preventie en maatregelen. Het onderzoek hiernaar wordt naar verwachting voor het einde van het jaar gepubliceerd. Lees ook: TK Beleidsreactie bij het WODC incidentenoverzicht 2022 (pdf 6 pagina’s)

De asielinstroom van week 25-2023, bestaande uit eerste asielaanvragen, herhaalde asielaanvragen, hervestiging, herplaatsing en nareizigers bedroeg ongeveer 900. Lees ook: Incidenten en misdrijven door bewoners van COA- en crisis-noodopvanglocaties 2017-2022 (pdf 72 pagina’s)