Politie in actie tegen online slachtofferschap

In opdracht van de Politie Nederland doet de Universiteit Twente onderzoek onder 300 VMBO-scholieren van 11 tot en met 16 jaar. Het onderzoek richt zich op ervaringen van jongeren met online risico’s als grooming, webcamseksmisbruik en virtuele diefstal. Met het onderzoek wil de politie meer inzicht te krijgen in de mogelijkheden om online slachtofferschap te reduceren en online daderschap aan te pakken.

Geraffineerd proces

Bij grooming is er sprake van een geraffineerd proces, waarbij het contact voorzichtig wordt opgebouwd. In de eerste gesprekken wordt een vertrouwensband opgebouwd, bijvoorbeeld door het ‘liken’ van foto’s, of opmerkingen op profielsites. Daaruit ontstaat een gesprekje, waarin soms al snel gevraagd wordt om foto’s te sturen. Als dat lukt, sturen de groomers (weinig verhullende) foto’s van zichzelf en stellen ze voor om te webcammen, of ergens af te spreken.

De eerste resultaten van het onderzoek laten zien, dat de meeste jongeren wel bekend zijn met het online benaderd worden door onbekenden met seksueel getinte verzoeken. Ook geven de meeste jongeren aan, dat zij wel weten hoe zij zichzelf kunnen beschermen, maar daar in de praktijk niet altijd naar handelen en de risico’s onderschatten.

(Foto Amstelveenweb.com - 2013)

Een in een laptop ingebouwde mini-webcam en naast vier gaatjes van de microfoon

Tips van jongeren

De jongeren in het onderzoek is gevraagd naar tips. Hoe kun je voorkomen, dat je slachtoffer wordt van online grooming?

De eerste tip is: word je benaderd door onbekenden en vertrouw je het niet? Blokkeer die persoon.

Tip twee: let op taalgebruik (volwassen taal/jongerentaal).

Tip drie: start je eigen onderzoekje. Vraag bijvoorbeeld om meerdere foto’s van de onbekende (want als je er maar één hebt, klopt er iets niet). Ook kun je kijken naar de vriendengroep van de onbekende. Zitten ze bij elkaar op school? Zijn het alleen maar jonge meisjes?

Verder geven de jongeren aan hun eigen account vaak privé te houden, zodat onbekenden er niet meteen bij kunnen. Opvallend is, dat jongeren elkaar online wel waarschuwen voor vreemde personen, maar dit verder niet melden aan de beheerder (moderator) van de site, ouders of politie. Over de omvang van online grooming is dan ook nog niet veel bekend.

Themaweek

De jongeren uit het onderzoek vinden, dat er meer aandacht voor grooming zou moeten zijn. Daarom startte de politie op 14 februari 2013 met een themaweek, met als kick-off de première van het toneelstuk ‘Iets dat niemand weet’. Op de website www.vraaghetdepolitie.nl  is een informatiepagina te vinden over grooming. Via de site kunnen jongeren op 21 februari 2013 van 19.00 uur tot 21.00 uur met politie chatten over het onderwerp. Zij kunnen volledig anoniem vragen stellen, of meelezen met het chatgesprek, of via beveiligde privéchats vertrouwelijks zaken bespreken.

Verder wordt de minigame www.kenjevrienden.nu  ingezet die illustreert, dat iedereen zich op het internet anders kan voor doen dan hij/zij in werkelijkheid is en de boodschap meegeeft dat het goed is om na te denken over wie je toevoegt aan jouw online netwerk(en).

Waar kunnen jongeren terecht?

Seksueel kindermisbruik op internet is strafbaar. Vanaf 2010 zijn de voorbereidingshandelingen tot misbruik ook strafbaar geworden, zoals chatten met het doel te komen tot seksuele handelingen. Wanneer een jongere slachtoffer wordt van online grooming is de drempel om naar ouders, school of vrienden te stappen hoog, laat staan naar de politie. Vaak speelt schaamte daarbij een grote rol.

Jongeren houden in hun gedrag niet altijd bewust rekening met het feit, dat de ander slechte intenties kan hebben. Zij zien dit risico niet (‘wat kan er nou gebeuren’), of onvoldoende (‘dat overkomt mij niet’). Het is logisch, dat jongeren zich pas achteraf realiseren wat het gevolg van hun handelen is.

Daarom is er speciaal voor jongeren een aantal initiatieven ontwikkeld om de drempel te verlagen. Op www.meldknop.nl  kunnen jongeren terecht als ze online iets vervelends hebben meegemaakt. Op www.vraaghetdepolitie.nl  kunnen jongeren informatie vinden, (anoniem) hun vraag stellen en twee keer per week chatten met een politieman.