Prinsjesdag 2020: aanpassen en investeren

De derde dinsdag van september wordt in Nederland Prinsjesdag genoemd. Het staatshoofd spreekt dan in een Verenigde vergadering van de Staten-Generaal de troonrede uit. Daarin geeft de regering in algemene bewoordingen aan wat het regeringsbeleid zal zijn voor het komende jaar. Tegelijkertijd wordt op die dag de Miljoenennota en de Rijksbegroting voor het volgende jaar geopenbaard. Traditiegetrouw gaat de Koning in optocht per koets naar de Ridderzaal, maar dit jaar ging het gezelschap naar de Grote Kerk en de Koning en Koningin reden in een auto.

Steunen, helpen aanpassen en investeren. Het kabinet heeft de afgelopen maanden ongekende maatregelen genomen om banen, bedrijven en werkenden te beschermen en om de economie te ondersteunen. Per 1 oktober treedt het nieuwe steun- en herstelpakket in werking. Tegelijkertijd kijkt het ministerie van Economische Zaken en Klimaat ook naar de lange termijn. Het Nationaal Groeifonds moet de welvaart en het verdienvermogen van toekomstige generaties veiligstellen. 

Nationaal Groeifonds voor toekomstige welvaart. De afgelopen jaren is een groot deel van de toegenomen welvaart naar de stijgende kosten van publieke voorzieningen gegaan. Om de welvaart de komende 20 tot 30 jaar te behouden en te vergroten, moet de economie harder én anders groeien. Dat is nodig om ook in de toekomst gezondheidszorg, onderwijs en pensioenen te kunnen betalen en daarnaast geld over te houden voor de huishoudportemonnee. In het geval van een toekomstige economische dip, is het belangrijk om die klappen op te kunnen vangen zónder directe bezuinigingen. Daarom trekt het kabinet de komende vijf jaar in totaal 20 miljard euro uit voor investeringen die bijdragen aan het behouden en vergroten van welvaart. Dit geld wordt ondergebracht in het Nationaal Groeifonds en gaat naar kennisontwikkeling, fysieke infrastructuur en onderzoek, ontwikkeling & innovatie.

Nederland wil immers koploper zijn op het gebied van innovatie, verduurzaming en digitalisering. Het is daarbij ook van belang dat bedrijven die leidend zijn op deze gebieden, van klein tot groot, in Nederland blijven investeren. Dat draagt bij aan duurzame groei, werkgelegenheid en kennisontwikkeling. Bovendien is Nederland door de aanwezigheid van mondiale spelers internationaal een serieuze gesprekspartner op deze gebieden. Daarom blijft het kabinet zich inzetten voor een aantrekkelijk vestigingsklimaat.

Investeringen in groeibedrijven, innovatie en banen. Het kabinet neemt voor in totaal 1 miljard euro aan maatregelen gericht op groeibedrijven, innovatie, het behoud van banen en omscholing in het mkb. Om groeibedrijven (startups en scale-ups) te ondersteunen stelt het kabinet 150 miljoen euro beschikbaar door middel van een groot nationaal scale-upfonds. Ook gaat er 150 miljoen euro naar de Regionale Ontwikkelingsmaatschappijen, waarmee zij innovatieve mkb-bedrijven kunnen ondersteunen. Er komt 157 miljoen euro extra beschikbaar voor de innovatieregeling WBSO, waarmee vooral startups en mkb-bedrijven meer onderzoek en ontwikkeling kunnen doen. Daarnaast is er voor mkb-werkgevers 38 miljoen euro beschikbaar voor omscholing van personeel. Ook wordt er 300 miljoen euro gereserveerd voor een beoogd fonds om (middel)grote bedrijven gezond te houden. Tot slot heeft het kabinet 225 miljoen euro vrijgemaakt voor cofinanciering van EU-programma’s gericht op regionale ontwikkeling, innovatie, duurzaamheid en digitalisering.

Sleuteltechnologieën voor maatschappelijke en economische kansen. ‘Sleuteltechnologieën’ zoals kunstmatige intelligentie, kwantum- en nanotechnologie zullen de manier waarop we leven, leren, innoveren, werken en produceren ingrijpend veranderen. Deze technologieën kunnen een bijdrage leveren aan het oplossen van maatschappelijke problemen, zoals duurzamer produceren, een betere digitale veiligheid en meer gezonde levensjaren. Nederlandse topinnovaties dragen bovendien bij aan onze economie. Om hier een impuls aan te geven investeert het kabinet vanaf 2021 structureel 10 miljoen euro per jaar in sleuteltechnologieën. Daarnaast is er de komende jaren 23,5 miljoen euro extra beschikbaar voor onderzoek en ontwikkelingen van kunstmatige intelligentie (AI).

Uitvoering Klimaatakkoord gaat door. De uitvoering van het Klimaatkoord gaat ondanks het coronavirus gewoon door. Het doel is om de uitstoot van broeikasgassen te reduceren met 49% in 2030 (t.o.v. 1990) op een manier die voor iedereen haalbaar en betaalbaar is. Met de eerste verbrede de Stimuleringsregeling Duurzame Energieproductie (SDE++) die eind dit jaar opengaat komen meer CO2-reducerende technieken in aanmerking voor subsidie. Komend jaar wordt de CO2-heffing voor bedrijven in de industrie ingevoerd. De heffing is ontworpen om het reductiedoel in 2030 te halen en tegelijkertijd de concurrentiepositie van het Nederlandse bedrijfsleven te behouden. Voor duurzame innovaties in de industrie stelt het kabinet komend jaar 60 miljoen euro beschikbaar. Dit wordt onder andere geïnvesteerd in pilotprojecten om nieuwe CO2-reducerende technologieën te testen of versneld in te zetten, de opschaling van duurzame waterstof te stimuleren en het testen van methodes voor het opslaan, hergebruiken of transporteren van CO2 (CCUS).