Radioactiviteit in het Nederlandse milieu in 2016

In 2016 voldeed Nederland aan de Europese verplichting om jaarlijks de hoeveelheid radioactiviteit in het milieu en in voeding te meten. Alle lidstaten van de Europese Unie zijn volgens het Euratom-verdrag uit 1957 verplicht deze metingen jaarlijks te verrichten. Nederland volgt daarbij de aanbevelingen die in 2000 zijn opgesteld om de metingen volgens een bepaald stramien uit te voeren. De metingen leveren achtergrondwaarden op, ofwel radioactiviteitsniveaus, die onder normale omstandigheden aanwezig zijn. Deze waarden kunnen bij bijvoorbeeld calamiteiten of rampen als referentie dienen bijvoorbeeld bij een nucleaire noodsituatie.

Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) rapporteert namens Nederland aan de Europese Unie over radioactiviteit in het milieu. Radioactiviteit in lucht, voedsel, melk, gras en veevoer De radioactiviteitsniveaus in lucht laten een normaal beeld zien dat niet verschilt van voorgaande jaren. De niveaus in voedsel en melk liggen net als in voorgaande jaren duidelijk onder de Europese limieten die zijn opgesteld voor consumptie en export. Ook de radioactiviteitsniveaus in gras en veevoer laten een normaal beeld zien dat niet verschilt van voorgaande jaren.

(Bron Steele Hill/NASA - 2019)

Zonnestormen ontketenen uitbarstingen van straling die de bemanning en passagiers op commerciële vluchten op bepaalde hoogtes en breedtes kunnen bereiken. De natuurlijke radioactiviteit is nog steeds de belangrijkste bron van blootstelling aan straling op Aarde

Radioactiviteit in oppervlaktewater, zeewater en drinkwater. De radioactiviteitsniveaus in oppervlaktewater en zeewater verschillen niet van voorgaande jaren. In ongezuiverd water voor de drinkwaterproductie liggen de niveaus meestal onder de zogeheten screeningswaarden (boven deze waarden moet nader onderzoek worden uitgevoerd). Een uitzondering daarop zijn 19 monsters ongezuiverd water (5 procent van het totale aantal monsters), waarbij licht verhoogde niveaus zijn gemeten. Deze verhogingen zijn zodanig laag dat ze niet schadelijk zijn voor de gezondheid. Aanvullend onderzoek toonde aan dat de niveaus in het gezuiverde drinkwater ruim onder de screeningswaarden lagen. Lees het rapport: Environmental radioactivity in the Netherlands results 2016 (pdf 120 pagina's Engels)

Natuurlijke radioactiviteit is nog steeds de belangrijkste bron van blootstelling aan straling op Aarde -volgens de website http://www.radioactivity.eu.com . In Frankrijk is de blootstellingsdosis 2,4 millisievert per persoon per jaar, in tegenstelling tot 1mSv van medische onderzoeken. Dit is natuurlijk een gemiddelde, en locatie en levensstijl spelen een gelijke rol bij het bepalen van het blootstellingsniveau. Waar men reist, waar men woont en zelfs of men al dan niet gebruik maakt van airconditioning zijn allemaal belangrijke factoren.

We worden voortdurend gebombardeerd met deeltjes van kosmische straling: elke seconde gaan er enkele honderden door ons lichaam. Stenen zoals graniet, die symbolen van duurzaamheid en duurzaamheid zijn geworden, bevatten lichte sporen van radioactief uranium. Zittend op of lopend in de buurt van een blok graniet wordt u blootgesteld aan niet eerder getelde bronnen van radioactiviteit. Zelfs het voedsel dat we eten of de lucht die we inademen bevat radioactieve elementen - ofwel gevormd dankzij de tussenkomst van kosmische stralen, ofwel zo oud als het zonnestelsel zelf. Er is absoluut geen manier om eraan te ontsnappen: zelfs wij zijn radioactief! Achtduizend atomen van kalium 40 of koolstof 14 vallen elke seconde uiteen in ons lichaam.

De belangrijkste natuurlijke bron van radioactiviteit is een zeldzaam gas dat bekend staat als radon. Een van de producten van uraniumverval, radon, is een 'inert gas' dat niet kan deelnemen aan een chemische reactie. Dit lijkt het volledig onschadelijk te maken, ware het niet dat radon zelf radioactief verval gassen produceert die giftig zijn voor de mens. De aard van de grond, waarop u leeft, de bouwgereedschappen die worden gebruikt om uw huis te bouwen en de kwaliteit van de airconditioning zijn allemaal cruciale factoren bij het bepalen van de blootstelling aan radon.

Het is belangrijk om te benadrukken, op dit punt, dat 2,4 mSv een lage dosis is. In bepaalde delen van India, China en Brazilië stijgt de natuurlijke blootstelling tot 10 of zelfs 20 mSv per jaar. Het feit dat de mens deze relatief overmatige blootstelling heeft overleefd, wijst erop dat alle doses van de orde van millisieverts verwaarloosbaar en zeer waarschijnlijk onschadelijk zijn.