Resultaten van de aardgasvrij Amstelveen enquête

Het College B en W van Amstelveen informeert de leden van de gemeenteraad over een online enquête rond het verduurzamen van de woningen van de inwoners in de stad.

'Geachte raad,

Zoals u weet wordt dit jaar de Transitievisie Warmte gemaakt. Het is van groot belang dat de inwoners betrokken worden bij de ontwikkeling van de Visie. Afgelopen maart is daarom een online enquête afgenomen onder de titel 'Amstelveen aardgasvrij?'. Ruim 1.300 Amstelveners hebben deze enquête ingevuld.

Zorgen en enthousiasme. Doel van de enquête was om een beter beeld te krijgen van de vragen, zorgen en wensen van Amstelveners rond het verduurzamen van hun woning en in het vervolg daarop de zorgen en wensen ten aanzien van aardgasvrij wonen. Uit het aantal respondenten blijkt dat het onderwerp leeft in de gemeente, maar ook dat veel mensen zich afvragen óf het moet en hóe het moet. Het begrip 'aardgasvrij' is door een aantal deelnemers ter discussie gesteld. Het merendeel van de mensen staat achter energie besparen, maar de stap naar aardgasvrij wonen blijkt voor veel deelnemers aan de enquête op dit moment nog te vroeg. Deelnemers maken zich zorgen over de kosten en hoe ze deze transitie moeten betalen. Met name de oudere bewoners maken zich zorgen.

Naast deze zorgen is er ook enthousiasme ten aanzien van het onderwerp. Meer dan wij hadden verwacht, hebben respondenten zich al verdiept in het onderwerp en sommige respondenten zijn al zelf bezig om hun huis volledig aardgasvrij te maken. Daarmee hebben we in onze gemeente al tientallen voorbeelden die interessant zijn om nader te bekijken. Een uitgebreidere weergave van de enquête vindt u onder aan.

Hoe verder? De resultaten van de enquête worden verwerkt in de Transitievisie Warmte. Naar verwachting wordt de concept visie na de zomer in het college besproken. Daarna volgt een in spraakperiode van vier weken. De reacties worden verwerkt in een definitieve versie die vervolgens naar de gemeenteraad gaat.

(Bron Gemeente Amstelveen - 2020)

De flyer 'Amstelveen aardgasvrij? met de QR-code met een link naar de online enquête Denk mee Amstelveen

Inleiding

Dit voorjaar (2020) heeft de gemeente Amstelveen een campagne 'Amstelveen aardgasvrij?' gehouden. Op verschillende plekken in de stad hingen posters met die titel. Via de posters, het participatieplatform Denk mee en een campagne op Facebook en Instagram heeft de gemeente haar inwoners naar hun mening rond dit onderwerp gevraagd.

De gemeente deed dat in het kader van de 'Transitievisie Warmte' (TVW) die zij, net zoals alle andere gemeenten in het land, moet maken. Dat heeft alles te maken met het doel van de Rijksoverheid om Nederland tot 2050 te verduurzamen en (waar mogelijk) aardgasvrij te maken. In de Transitievisie Warmte staat hoe we het energieverbruik willen terugdringen (o.a. door isoleren) en hoe we Amstelveen stapsgewijs aardgasvrij willen maken. Deskundigen kijken in opdracht van de gemeente welke wijken tot 2030 verduurzaamd kunnen worden, welk alternatief voor aardgas beschikbaar zou kunnen komen en welke wijken na 2030.

De gemeente houdt daarbij rekening met vragen, zorgen en wensen van bewoners en met wat er in verschillende wijken speelt. Daarom is de online enquête gehouden. Naar verwachting wordt de Transitievisie Warmte in december 2020 voorgelegd aan de gemeenteraad.

Ruim 1.300 inwoners hebben de enquête ingevuld. Dat is een hoge score die aangeeft dat het onderwerp bij veel mensen leeft. Maar het is te laag om representatief te kunnen zijn voor alle Amstelveense inwoners. De percentages in deze rapportage geven de antwoorden van de deelnemers aan de enquête weer, dus niet van alle inwoners van de gemeente. We hebben het hier dan ook verder over 'de deelnemers'. Dit zijn alle mensen die de enquête hebben ingevuld.

Hoe wonen de deelnemers in Amstelveen? Een kleine 60% van de deelnemers heeft een eengezins-koophuis, 10% een koopappartement binnen een VvE en ruim 23% huurt via een corporatie. De overige deelnemers woont anderszins.

Hoe worden de woningen van de respondenten verwarmd? Van de deelnemers verwarmt 84% de woning met een Cv-ketel op aardgas. Andere manieren van verwarmen komen veel minder voor. In appartementencomplexen, zowel in huur als in VvE's, wordt vaak verwarmd via collectieve verwarming op aardgas. In enkele huizen komen nog gaskachels voor.

Koken op aardgas of elektrisch? Opvallend bij de antwoorden over koken is, dat bijna 30% van de deelnemers met een eengezins-koophuis en 40% van de eigenaren van een appartement elektrisch koken (inductie of keramisch). Bij de huurders is dat aantal met 15% aanzienlijk lager. Inwoners onder de 40 jaar zien vaker graag dat Amstelveen voorloopt op landelijke doelstellingen (28%). Bij 65-plussers ligt dit percentage beduidend lager (10%).

Meningen over gemeentelijke en landelijke doelstelling gelijk verdeeld. De meningen over de gemeentelijke doelstelling lopen uiteen en gaan grofweg gelijk op: 1/3 van de deelnemers ziet de gemeente graag minimaal aansluiten bij de landelijke doelstelling, de helft van deze groep wil zelfs dat Amstelveen vooruitloopt op de landelijke doelstellingen, 1/3 Van de deelnemers is voor energiebesparende maatregelen, maar vindt aardgasvrij een stap te ver en nog eens 1/3 vindt de landelijke doelstelling niet realistisch en/of is het in het algemeen oneens met aardgasvrij. Men maakt zich zorgen over betaalbaarheid en vraagt zich af of oudere woningen geschikt zijn om aardgasvrij te worden. Veel deelnemers uit de laatste groep vinden dat aardgas moet blijven zolang er geen goede alternatieven zijn en/of willen de ontwikkelingen op het gebied van waterstof afwachten.

Belangrijkste redenen voor aardgasvrij maken woning. Er zijn verschillende redenen om voor aardgasvrij wonen te zijn. 35% Van de deelnemers noemt het milieu, 20% noemt ook het besparen op de energierekening als belangrijkste redenen om aardgasvrij te worden. Veiligheid en comfort worden veel minder vaak als reden genoemd. Meer dan de helft van de deelnemers ziet geen reden om voor aardgasvrij te kiezen. Er zijn verschillen zichtbaar tussen de wijken. In Patrimonium en Stadshart lijkt er relatief veel draagvlak voor aardgasvrij op korte termijn. In mindere mate geldt dit ook voor Groenelaan, Westwijk Zuid en Bovenkerk-Westwijk Noord. De aantallen enquêtedeelnemers per wijk zijn te laag om representatief te zijn, daarom zijn deze resultaten slechts indicatief.

De termijn, waarop deelnemers een aardgasvrije wijk willen. Ruim 15% van de deelnemers wil binnen 10 jaar een aardgasvrije wijk. Nog eens ruim 15% wil dat over 20 jaar, een kleine 40% tussen 20 en 30 jaar en 30% wil het nog lang niet, of alleen als er goede, betaalbare alternatieven voor aardgas beschikbaar zijn. Waterstof en kernenergie worden in deze laatste groep daarbij vaak genoemd. Maar ook 'nooit' en 'niet' komt in deze laatste groep veel voor. De mensen tot 40 zijn bijna gelijk verdeeld over alle vier deze categorieën. 25% Van hen wil bijvoorbeeld binnen 10 jaar een aardgasvrije wijk. Onder de 65-plussers is dat nog geen 15%. Zij kiezen veel meer (40%) voor de lange termijn; 20-30 jaar.

Hoe denken de deelnemers over het aardgasvrij maken van hun woning? 4% Van de deelnemers is al aardgasvrij. Een op de tien deelnemers is bezig met het aardgasvrij maken van de woning. Een kwart heeft zich er wel al enigszins in verdiept, maar nog geen actie ondernomen. Dat is ongeveer evenveel als de mensen die zich er nog niet in hebben verdiept. Ongeveer 20% van de deelnemers denkt dat zij het aardgasvrij maken van hun huis niet kunnen betalen. Ruim een kwart van de deelnemers ziet om verschillende redenen niets in aardgasvrij. Veel genoemde redenen zijn: 'aardgas is een schone brandstof die ook in landen om ons heen wordt gebruikt' en 'de huizen zijn oud en op een andere manier moeilijk te verwarmen'.

Opvallend is verder dat maar een heel klein deel van deelnemers helemaal geen interesse heeft in het onderwerp. Deelnemers onder de veertig jaar zijn het meest al aardgasvrij (9%). Tegelijkertijd is onder hen de groep deelnemers die zich helemaal niet heeft verdiept ook relatief groot (22%). Inwoners tussen de 40 en 65 jaar zijn oververtegenwoordigd in de groep die zich al wel heeft verdiept, maar nog geen plannen heeft gemaakt. 65-Plussers maken vaker geen plannen, omdat ze denken het niet te kunnen betalen.

Zonnepanelen en elektrisch koken zijn populaire maatregelen. 60 procent van de huizenbezitters onder de deelnemers wil investeren in duurzame maatregelen. Daarbij zijn vooral zonnepanelen en elektrisch koken populair (18%). Ruim 10% van de deelnemers denkt erover om HR++(+)-glas te plaatsen en de vloer te isoleren. Zelf snel maatregelen nemen om aardgasvrij te worden? Zo'n 10% van de deelnemers wil in de komende tien jaar initiatief nemen om aardgasvrij te wonen. Bijna 60% van de deelnemers heeft daarvoor geen plannen. Ongeveer 30% van de deelnemers heeft wel interesse om mee te doen aan een mogelijk 65-Plussers zijn in beide gevallen terughoudender. Als redenen om niet mee te willen doen noemen veel deelnemers dat ze zich zorgen maken over de betaalbaarheid van aardgasvrij. Ook geven veel deelnemers aan het niet nodig te vinden om van het aardgas af te gaan, tenzij er betaalbare alternatieven zijn. Betaalbaarheid is een grote zorg voor veel deelnemers, die in veel antwoorden terugkomt.

Keuzevrijheid staat voorop. Een van de mogelijkheden om van het aardgas af te gaan is een collectief warmtenet. Dat betekent tot nu toe dat er een energieleverancier is waarbij bewoners klant moeten worden. De algemene, maatschappelijke kosten kunnen wel lager zijn dan in andere gevallen. Iets meer dan de helft van de deelnemers vindt het belangrijker om zelf een energieleverancier te kunnen kiezen. Voor ruim 25%, met name de deelnemers onder 40 jaar, zijn juist lage maatschappelijke kosten belangrijker. 20% Heeft hier geen uitgesproken mening over.