Staatssecretaris Van der Burg vindt de problemen in de asielketen nog groter worden

In heel Europa is een toename te zien van het aantal asielaanvragen. Voor Nederland worden dit jaar 48.200 aanvragen verwacht. 6.700 meer dan de prognose een half jaar terug. Het gaat met name om nareizigers die komen na het opheffen van COVID-reisbeperkingen. Bij ongewijzigd beleid groeit het aantal aanvragen naar 50.650 in 2023. Voor de jaren erna ligt de instroom op 41.000, al is de onzekerheidsmarge groter.

Dit blijkt uit de halfjaarlijkse Meerjaren Productie Prognose van het ministerie van Justitie en Veiligheid en betrokken organisaties uit de asielketen, die staatssecretaris Van der Burg vandaag naar de Kamer stuurt. Staatssecretaris Van der Burg: 'In ons land groeit de bevolking voor het grootste deel omdat mensen naar hier verhuizen voor werk of liefde. Tegelijkertijd vluchten er ook meer mensen voor oorlog en geweld hier naartoe. Niet alleen uit Oekraïne, maar ook uit andere landen, zoals Syrië, Afghanistan en Jemen. De hogere prognose volgt op de grotere onrust in de wereld. Zorgelijk is dat hierdoor de problemen in de asielketen nog groter worden. Op dezelfde weg verder gaan, werkt niet. Actie is nu nodig om weer grip te krijgen. Met deze brief neem ik eerste maatregelen om hiervoor te zorgen. Daarnaast zijn er ingewikkelde keuzes nodig, waarbij alle voor de hand liggende opties al zijn benut. Ik ga met alle betrokkenen in gesprek om die keuzes te maken, hoe lastig dat soms ook is.'

(Foto ©RVD Valerie Kuypers en Martijn Beekman - 2022)

Eric van der Burg (VVD) staatssecretaris van Justitie en Veiligheid
In vergelijking met andere EU-landen, heeft Nederland een hoog inwilligingspercentage. Het aantal toegekende eerste asielaanvragers ligt op 85%. Dit aantal is gestegen van 3.170 in 2018 naar 11.750 in 2022, omdat minder kansarme aanvragers zich melden. Er is bovendien een hoger aantal zeer kansrijke aanvragen uit Syrië, Jemen en Afghanistan. De staatssecretaris start een onderzoek naar de achterliggende oorzaken, al lag het percentage bijvoorbeeld in 2015-16 ook hoger.

IND: extra personeel inwerken en slimmere afhandeling. De IND (Immigratie- en Naturalisatiedienst) handelt dit jaar naar verwachting 28.000 verzoeken af. Door de hogere verwachte instroom gaat de werkvoorraad van 20.400 zaken begin 2022 naar 47.800 zaken eind 2023. De IND zet ook in de komende jaren in op het werven en opleiden van extra medewerkers. Met daarbij oog voor de snelle groei van de organisatie met 400 extra fte in 2022. Ook onderzoekt de IND de oorzaken van de toegenomen complexiteit van aanvragen. De organisatie werkt continu aan verbetering en verkent hoe de processen slimmer ingericht kunnen worden.

COA werkt aan voldoende plekken. Maatregelen nodig op in-, door en uitstroom. Op basis van de prognoses heeft het COA (Centraal Orgaan opvang asielzoekers ) een besluit genomen over de capaciteit aan opvangplekken. Voor 1 januari 2023 vraagt het COA om 61.200 plekken. Als alle afspraken gehaald worden om statushouders te huisvesten dan zijner er circa 55.000 opvangplekken nodig. Bij gelijkblijvend beleid wordt het aantal benodigde opvangplekken per 1 januari 2024 in totaal 75.500. Naar aanleiding van deze hoge prognoses verkent de staatssecretaris welke maatregelen er aanvullend nodig zijn op het gebied van in-, doorstroom en uitstroom om te zorgen voor minder druk op de opvang. Met de veiligheidsregio’s zijn al afspraken gemaakt om de crisisnoodopvangplekken langer open te houden. In plaats van 1 januari 2023 zullen deze per 1 april in principe en uiterlijk 1 juli afgebouwd zijn. Ook werkt het kabinet aan een wet waarmee gezorgd wordt voor voldoende opvangplekken verspreid over Nederland.



Amv’ers: extra plekken, betere begeleiding en eerder naar reguliere opvang. Gemiddeld melden zich 100 tot 150 alleenstaande minderjarigen (amv’ers) per week voor asiel. Eerst werd rekening gehouden met 5.510 amv’ers voor dit jaar. Nu ligt het aantal 12% hoger op 6.180. De staatssecretaris onderzoekt waar dit door komt. De opvang voor alleenstaande jongeren is nu al overbezet. Dat is zorgelijk gezien de begeleiding die deze kwetsbare groep nodig heeft. Naast voogdijinstelling Nidos gaat COA tot 1 januari 2024 in totaal 5.000 extra plekken organiseren op AZC’s en via jeugdzorg- en maatschappelijke netwerken, zodat de druk op Ter Apel verlicht wordt.

De staatssecretaris neemt een tijdelijke maatregel om amv’ers drie maanden voordat zij 18 jaar worden door te laten stromen naar reguliere opvang als dat passend is. Deze maatregel neemt hij liever niet, maar is noodzakelijk om de streefbezetting van 55 amv’ers in Ter Apel beter in bereik te krijgen. De eerdere oproep aan gemeenten heeft helaas niet tot voldoende plekken geleid.

De rechtspraak wordt ook in de komende jaren ondersteund om alle zaken en beroepen tijdig af te handelen. Daarnaast wordt volop gewerkt aan extra uitstroom van statushouders ondanks de krappe woningmarkt. Gemeenten krijgen hiervoor wederom een taakstelling om hier aan te werken. Daarnaast blijven wij structureel inzetten op terugkeer van afgewezen aanvragers naar het land van herkomst.