Toespraak van president Von der Leyen tijdens de veiligheidsconferentie van München in 2022

"Controle tegen levering". Ambassadeur Ischinger, Secretaris-generaal, beste Jens,

Dames en heren,

Onze Unie is juist opgericht om een einde te maken aan alle Europese oorlogen. Daarom heeft de wereld vol ongeloof toegekeken naar de grootste troepenopbouw op Europees grondgebied sinds de donkerste dagen van de Koude Oorlog. Want de gebeurtenissen van deze dagen kunnen het hele internationale systeem opnieuw vorm geven. Oekraïne heeft net 30 jaar onafhankelijkheid gevierd. Er is een hele generatie Oekraïners geboren en getogen in een vrij land. Zij zijn kinderen van de democratie. Maar nu worden ze dagelijks geconfronteerd met agressie en inmenging van buitenaf. Sommigen van hen hebben familieleden of klasgenoten verloren in de Donbas-oorlog.

Ze worden opnieuw geconfronteerd met het vooruitzicht van dienstplicht, om te vechten in een oorlog die ze niet willen, maar die Moskou hen misschien zal opdringen. Dit is wat het beleid van het Kremlin in de praktijk betekent: angst inboezemen en het veiligheid noemen; 44 miljoen Oekraïners het recht ontzeggen om vrij over hun eigen toekomst te beslissen; een vrij land het recht op onafhankelijkheid en zelfbeschikking ontzeggen. En de gevolgen van deze aanpak reiken veel verder dan Oekraïne.

Het Kremlin probeert niet alleen de hele Europese veiligheidsstructuur te ondermijnen, de beginselen van Helsinki die alle Europese landen veiliger hebben gemaakt, ook Rusland. Het schendt ook het VN-Handvest, waarin staat dat landen "zich dienen te onthouden van dreiging met of gebruik van geweld tegen de territoriale integriteit of de politieke onafhankelijkheid van enige staat". We kunnen dit niet zo laten.

We worden geconfronteerd met een overduidelijke poging om de regels van ons internationale systeem te herschrijven. Men hoeft alleen maar het recente communiqué van de Russische en Chinese leiders te lezen. Zij streven naar een "nieuw tijdperk", zoals zij zeggen, om de bestaande internationale orde te vervangen. Zij verkiezen de heerschappij van de sterkste boven de heerschappij van het recht, intimidatie boven zelfbeschikking, dwang boven samenwerking. Wij hopen nog steeds dat de vrede zal zegevieren en dat de diplomatie ons daar zal brengen.

Staat u mij toe te bespreken hoe Europa dit werk kan ondersteunen. Ten eerste moeten we klaar staan om te reageren. Wij - de EU en haar trans-Atlantische partners - hebben een krachtig pakket van financiële en economische sancties voorbereid, onder meer op het gebied van energie en geavanceerde technologie. Als het Kremlin toeslaat, kunnen wij hoge kosten en ernstige gevolgen voor de economische belangen van Moskou opleggen. De gevaarlijke denkwijze van het Kremlin, die recht uit een duister verleden komt, kan Rusland een welvarende toekomst kosten.

Ten tweede, diversificatie. Een sterke Europese Unie kan niet zo afhankelijk zijn van een energieleverancier die een oorlog op ons continent dreigt te ontketenen. Gazprom probeert opzettelijk zo weinig mogelijk op te slaan en te leveren terwijl de prijzen en de vraag de pan uit rijzen. Een vreemd gedrag voor een bedrijf. We moeten zowel onze leveranciers als onze energiebronnen diversifiëren. Dit werk is al aan de gang. We hebben contact opgenomen met onze partners en vrienden over de hele wereld. En vandaag kan ik zeggen dat we zelfs bij een volledige onderbreking van de gastoevoer door Rusland aan de veilige kant zitten voor deze winter. En op middellange en lange termijn verdubbelen we ons aandeel hernieuwbare energie. Dit zal de strategische onafhankelijkheid van Europa op energiegebied vergroten.


(Foto Torsten Silz /EU - 2022)

Kleist Prijs Ceremonie op 19 februari 202 in München vlnr.: Jens Stoltenberg, secretaris-generaal, Noord-Atlantische Verdragsorganisatie; Ursula von der Leyen, voorzitter, Europese Commissie. De Kleistprijs is een jaarlijkse Duitse literatuurprijs. De prijs werd voor het eerst uitgereikt in 1912, ter gelegenheid van de honderdste sterfdag van Heinrich von Kleist (1777-1811). De Kleistprijs was de belangrijkste literaire prijs van de Weimarrepubliek, maar werd in 1933 afgeschaft. In 1985 werd de prijs voor het eerst in meer dan 50 jaar weer uitgereikt. Tussen 1994 en 2000 werd de prijs tweejaarlijks uitgereikt. Aan de prijs is een geldbedrag van 20.000 euro verbonden

Ten derde: de democratie in Oekraïne steunen. Zeven jaar lang heeft het Russische leiderschap geprobeerd Oekraïne te destabiliseren: hybride oorlog, cyberaanvallen, desinformatie - noem maar op. Toch is het land nu sterker dan zeven jaar geleden. Omdat het de weg van de democratie en de vriendschap met andere democratieën heeft gekozen. Denk nog eens aan de jeugd van Oekraïne, de post-Sovjetgeneratie. Zij weten dat hun democratie niet volmaakt is. Maar zij is vervolmaakbaar, en wordt jaar na jaar sterker. Dit is wat haar onderscheidt van autocratie. Bloeiende democratieën zijn de grootste angst van de autocraten. Omdat hun propaganda faalt, wanneer burgers mondig worden gemaakt door de verslaggeving van onafhankelijke media en de vrije uitwisseling van ideeën. Omdat vrije burgers de waarheid spreken tegen de macht. Omdat vertrouwen en zekerheid duurzamer zijn dan controle en dwang. En dat is precies waarom Europa Oekraïne steunt op zijn weg naar democratie. Het maakt van Oekraïne een betere plaats om te leven voor zijn bevolking en een beter buurland voor zowel de Europese Unie als Rusland.

Mijn vierde en laatste punt gaat over eenheid. Sinds het begin van deze door het Kremlin veroorzaakte crisis zijn de Europese Unie en de transatlantische gemeenschap volledig op één lijn en verenigd. Wij steunen Oekraïne om de enorme druk van Moskou te weerstaan. Toen de Russische regering ons keer op keer probeerde te verdelen, hebben wij met één stem en een gemeenschappelijke boodschap gereageerd. Dit was mede mogelijk dankzij jou, beste Jens. Jij hebt ons altijd aangespoord om ons te concentreren op wat we gemeen hebben. Je hebt laten zien dat de Europese Unie en de NAVO zij aan zij staan. Niet alleen omdat we leden en bondgenoten delen, maar ook omdat we waarden delen: vrijheid, democratie, onafhankelijkheid. Precies die waarden staan op het spel in deze crisis.

En daarom ben ik erg trots en blij te kunnen aankondigen dat u dit jaar de winnaar bent van de Kleist Award. U hebt een lange weg afgelegd om dit hoge ambt te bereiken. Toen je jong was, stond je aan het hoofd van de jonge socialisten in Noorwegen, een organisatie die - in die tijd - bepaald niet bekend stond als een voorstander van de NAVO. De jonge Jens gebruikte zijn charme en leiderschap om de Jonge Noorse Socialisten te keren. Als premier van Noorwegen, had jij, Jens, regelmatig met Rusland te maken. Eigenlijk was Lavrov toen al Lavrov. En toch slaagde je erin om een decennialang territoriaal geschil in de Barentszzee op te lossen.

Beste Jens, je bent altijd een man van de dialoog geweest en een gelovige in de transatlantische band. In de bijna tien jaar dat je aan het roer van de NAVO stond, heb je altijd de vlam van deze unieke alliantie gedragen. Niemand heeft harder voor de transatlantische alliantie gewerkt dan jij. U hebt onophoudelijk geijverd voor de versterking van onze eenheid. Daarom verdient niemand de Kleist onderscheiding van dit jaar meer dan jij.

Gefeliciteerd, beste Jens.