Ursula von der Leyen kreeg de Karel de Grote-prijs

Op 29 mei 2025 ontving Ursula von der Leyen voorzitter van de Europese Commissie in de Duitse stad Aken (Aachen) de befaamde Karel de Grote prijs, ter ere van "een uitmuntend leider die de EU met visie, moed, kracht en vooruitziende blik door een periode van diepgaande transformatie loodst", aldus de organisatie van de prijs.

President Von der Leyen volgt haar voorgangers Walter Hallstein en Jacques Delors op met de Karelsprijs tijdens haar ambtstermijn, en sluit zich aan bij andere bewonderde Europeanen die erkenning kregen voor hun werk voor de eenheid op het continent. De prijsuitreiking begon vanochtend in het stadhuis van Aken, waar koning Felipe VI van Spanje en de Duitse bondskanselier Friedrich Merz een toespraak hielden en de redenen uiteengezet, waarom de president deze eer te beurt viel.

De president hield vervolgens een dankwoord waarin ze de nadruk legde op de betekenis van Aken voor het hele continent en op de manier, waarop de geschiedenis Europa heeft gevormd. Van het hof van Karel de Grote tot de val van het IJzeren Gordijn en de Holocaust, benadrukte de president dat Europa altijd moet leren van de lessen uit het verleden, dat het altijd moet blijven opstaan en volkeren en culturen moet verenigen: "Onze toekomst zal altijd op ons verleden worden gebouwd", zei ze.

(Foto Dati Bendo/EU - 2025)

'De Karel de Grote-prijs is de grootste eer van mijn leven' - zei Ursula von der Leyen voorzitter van de Europese Commissie. Vlnr: Jürgen Linden, voorzitter van de Raad van Bestuur van de Karelsprijs, Ursula von der Leyen en Sibylle Keupen burgemeester van Aachen
President Von der Leyen beschreef wat zij ziet als het volgende grote Europese project: de opbouw van een onafhankelijk Europa. Ze zei: "We moeten de realiteit van dit moment onder ogen zien. We kunnen niet passief toekijken terwijl de omwenteling zich ontvouwt. We kunnen ons niet van koers laten afbrengen door de seismische veranderingen waarmee we worden geconfronteerd. Of opnieuw in de drogreden trappen dat de storm wel zal overwaaien. Dat de dingen weer zullen worden zoals voorheen – als de oorlog maar voorbij zou zijn, of er een tariefakkoord zou worden gesloten, of de volgende verkiezingen een andere uitkomst zouden hebben. Nee, dat zal niet gebeuren."

Daarom moet Europa het heft in eigen handen nemen en zijn eigen toekomst bouwen: "Een toekomst zonder dwang en agressie. Een toekomst die ervoor zorgt dat de volgende generaties de Europese droom kunnen beleven waar onze grondleggers zo hard voor hebben gestreden. Een Unie die openstaat voor de wereld. Een Unie die partnerschappen en allianties aangaat om onze veiligheid en economie te versterken. Een Unie die de natuurlijke fundamenten van het leven respecteert. Een Unie die opkomt voor haar waarden en belangen op het wereldtoneel. Een Unie die stabiliteit in heel Europa biedt."



En ze benadrukte dat Europa niet alleen de EU betekent, maar alle vrienden en partners op het continent, waaronder de Westelijke Balkan, Oekraïne, Moldavië, Groenland, het Verenigd Koninkrijk en Noorwegen. In haar toespraak ging president Von der Leyen vervolgens in op vier "belangrijke vereisten" voor de opbouw van een onafhankelijk Europa.

Ze sprak over het ontwikkelen van een "Pax Europaea voor de 21e eeuw". "Dankzij de NAVO dachten we misschien dat tijden van relatieve vrede zouden blijven", zei de president, eraan toevoegend dat dit ook tot zelfgenoegzaamheid bij de Europese partners leidde.

Europa moet zich verantwoorden tegenover de tegenstanders van open en democratische samenlevingen. Zij hebben zich herbewapend en gemobiliseerd, zoals Vladimir Poetin heeft laten zien met zijn brute oorlog tegen Oekraïne. Daarom stelt Europa, in een ongekende actie, tot € 800 miljard beschikbaar aan lidstaten om hun defensie-uitgaven te verhogen en de vrede te verdedigen.

Om onafhankelijk te zijn, moet Europa ook concurrentievermogen en innovatie centraal stellen. Europa kan voortbouwen op zijn vele sterke punten, waaronder een krachtige interne markt en een welvarende sociale markteconomie, om de economie van de toekomst te leiden: "We hebben een masterplan om dat tot leven te brengen. Een masterplan dat investeringen in innovatie, AI en nieuwe technologieën centraal stelt in ons bedrijfsmodel. Een masterplan dat zorg draagt voor het milieu, voor natuurlijke hulpbronnen en voor de gezondheid van toekomstige generaties. Een masterplan dat onze Europese industriële tradities nieuw leven inblaast. En dat het makkelijker maakt om investeringen aan te trekken, een klein bedrijf te starten en het hier in Europa op te schalen. Eenvoudiger, sneller en wendbaarder. We willen dat het bedrijfsleven voor Europa kiest."

De president benadrukte hoezeer wereldwijde partners Europa benaderen, op zoek naar goede kansen en stabiliteit. En hoewel het versterken van de handelsbetrekkingen met de VS een prioriteit blijft, wees president Von der Leyen erop dat 87% van de EU-handel plaatsvindt met andere landen, van Zuid-Amerika tot Zuid-Korea en van Canada tot Nieuw-Zeeland.

De volgende noodzaak voor een onafhankelijk Europa, aldus president Von der Leyen, is het voltooien van de hereniging van Europa door de landen te verwelkomen die een vrije, soevereine keuze hebben gemaakt om toe te treden tot de EU, zoals Oekraïne, Moldavië en de Westelijke Balkan. Eenheid zal de EU sterker maken, zowel binnen als buiten de EU. Het zal gevaarlijke afhankelijkheden verminderen en democratie, welvaart en stabiliteit op het hele continent waarborgen.

Een sterke democratie is precies de laatste noodzaak die de president beschreef. Democratie moet worden beschermd tegen tegenstanders van buitenaf en van binnenuit. In de nasleep van de opkomst van extremistische en illiberale krachten is er een collectieve verplichting om de Europese democratie te beschermen en te behouden. Ze beschreef de taak die ze moest vervullen als volgt: "Ik geloof niet in klagen over mensen die op extremisten stemmen. Nee, het is aan ons om een sterker argument te geven. Het is aan ons om de redenen voor hun ontevredenheid te begrijpen. Velen maken zich zorgen over de manier waarop illegale migratie wordt afgehandeld. Over de kosten van levensonderhoud of de kosten van huisvesting. De buitensporige bureaucratie in het dagelijks leven. We verdedigen onze democratie niet door de status quo te verdedigen. Wij moeten de drijvende kracht achter verandering zijn. Alleen door te laten zien dat democratie werkt voor de mensen en dat het resultaten oplevert, kunnen we een sterkere Unie creëren."

De president sloot haar dankwoord af met een pleidooi voor eenheid, voor het verenigen van mensen en culturen, en ze onderstreepte met name de rol die jongeren spelen bij de opbouw van die Unie. Ze concludeerde: "We zijn allemaal trotse kinderen van onze landen. Maar onze wortels stoppen niet bij de landsgrenzen. Onze ziel is gevormd door de verhalen en ervaringen van onze mede-Europeanen. We zijn niet alleen Italiaans, Frans of Duits. Niet alleen Zweeds of Spaans. Niet alleen Portugees of Pools. We zijn Europeanen. Deze empathie, deze solidariteit, deze cultuur. Dat is wat ons Europeanen maakt. En dat is wat mij met vastberadenheid en optimisme naar de toekomst van onze Unie doet kijken. Dit is de erfenis die we aan onze kinderen moeten doorgeven. Omdat we die geërfd hebben van hen die ons voorgingen. En het is aan ons om er ons onafhankelijke Europa van te maken."