Ursula von der Leyen over de COVID-19 vaccinatiestrategie van de EU

Deelname van Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, aan het plenaire debat van het EP over de stand van zaken met betrekking tot de COVID-19-vaccinatiestrategie van de EU op 10 februari 2021.

'Mr President, Minister, geachte afgevaardigden,

In Polen was begin februari 94% van het medisch personeel en 80% van de bewoners van verzorgingstehuizen gevaccineerd. In Denemarken is het cijfer voor de bewoners van verzorgingstehuizen zelfs 93 procent. En in Italië heeft nu meer dan vier procent van de bevolking een dosis gekregen. Uit deze drie voorbeelden blijkt dat de vaccinatiecampagne in vele delen van Europa in een stroomversnelling komt. Sinds december zijn in Europa in totaal 26 miljoen vaccindoses toegediend. Meer dan 17 miljoen mensen zijn gevaccineerd. En we zullen zo hard mogelijk werken om ons grote doel te halen, namelijk 70 procent van de volwassen bevolking van Europa voor het eind van de zomer vaccineren.

Feit is echter dat we op dit moment niet zijn, waar we willen zijn in de bestrijding van het virus. We zijn te laat met het verlenen van de vergunning. We waren te optimistisch over massaproductie. En misschien hebben we er ook vanuit gegaan dat de bestelde doses op tijd zouden aankomen. We moeten ons afvragen waarom, en welke lessen we hieruit kunnen trekken. Maar laat ik beginnen met drie punten waarvan ik volledig overtuigd ben: het was juist - en het is juist - dat wij Europeanen ons vaccin gezamenlijk hebben besteld en dat we het nu delen in een geest van solidariteit. Ik wil me niet eens voorstellen wat het zou hebben betekend als enkele grote lidstaten zich van het vaccin hadden verzekerd terwijl de rest met lege handen stond. Wat zou dat hebben betekend voor onze interne markt en voor de Europese eenheid? Het zou economisch onzinnig zijn geweest. En het zou het einde van onze Gemeenschap hebben betekend.

Van het tweede punt ben ik diep overtuigd: Dezelfde solidariteit moet ook worden betoond met onze partners in onze buurlanden en in de rest van de wereld. Het gaat er ook om de verspreiding van het virus een halt toe te roepen om de kans op mutaties te verkleinen. De toegang tot vaccins voor landen met lage en middeninkomens is dus evenzeer in ons eigen belang als in dat van de solidariteit. En daarom hebben wij COVAX opgericht - COVAX, de faciliteit waarin hoge-inkomenslanden de toegang tot vaccins voor lage- en midden-inkomenslanden kunnen financieren.

Als Team Europe - dat wil zeggen de lidstaten en de Europese instellingen - hebben wij 850 miljoen euro ter beschikking gesteld, waarmee wij een van de grootste contribuanten aan COVAX zijn. En COVAX begint vanaf deze maand met de levering van vaccins. En ik ben er zeker van dat dit Parlement het ermee eens zal zijn dat we meer nodig hebben. Want onze verantwoordelijkheid reikt veel verder dan de grenzen van Europa.

Geachte afgevaardigden,

Het derde punt dat ik naar voren wil brengen betreft onze aanpak en onze procedure. Wij hebben ervoor gekozen niet te beknibbelen op veiligheid of doeltreffendheid. Dat is een keuze waar wij volledig achter staan. Er mogen geen compromissen worden gesloten wanneer we een biologisch actieve stof inspuiten in een gezonde persoon. En daarom vertrouwen wij op de evaluatieprocedure van het EMA - ons Europees Geneesmiddelenbureau. Ja, dat betekent dat de goedkeuring drie tot vier weken langer duurt. En die extra tijd is een investering die cruciaal is voor het vertrouwen en de veiligheid.

Maar het is waar dat er ook lessen kunnen worden getrokken uit de procedure die wij hebben gevolgd. En we zijn ze al aan het trekken. Ten eerste moeten we de manier verbeteren waarop gegevens uit klinische proeven met het EMA worden gedeeld. Daarom lanceren wij nu een nieuw Europees netwerk voor klinische proeven. Tegelijkertijd gaat onze commissaris voor Gezondheid, Stella Kyriakides, werken aan een regelgevingskader dat het EMA in staat zal stellen vaccins zo snel mogelijk te onderzoeken.

Een andere les die kan worden getrokken, betreft de massaproductie van vaccins. We waren allemaal zeer gefocust op de ontwikkeling van het vaccin - en terecht. Maar over het algemeen hebben we de moeilijkheden onderschat die inherent zijn aan massaproductie. De productie van een nieuw vaccin neemt normaal vijf tot tien jaar in beslag. Wij hebben het in een tijdsbestek van tien maanden gedaan. Dat is een grote wetenschappelijke prestatie waar we trots op mogen zijn.

Maar de wetenschap heeft in zekere zin de industrie ingehaald. De productie van nieuwe vaccins is een uiterst complex proces. Het is eenvoudigweg onmogelijk om van de ene dag op de andere een productiefaciliteit op te zetten. Bovendien bevatten deze vaccins tot 400 bestanddelen en zijn er meer dan 100 ondernemingen bij de productie betrokken. Daarom hebben wij onder leiding van Thierry Breton, onze commissaris voor de interne markt, een task force opgericht die tot taak heeft de industriële productie van vaccins op te voeren. Het doel is de problemen te identificeren en te helpen bij het vinden van oplossingen. De industrie moet gelijke tred houden met de wetenschap.

Geachte Parlementsleden,

De industrie moet inderdaad het baanbrekende tempo van de wetenschap volgen. Wij begrijpen ten volle dat er moeilijkheden zullen rijzen bij de massaproductie van vaccins. Maar Europa heeft van tevoren miljarden euro's geïnvesteerd in capaciteiten. En we hebben er bij de lidstaten op aangedrongen de uitrol van hun vaccins te plannen. Nu hebben we dus allemaal voorspelbaarheid nodig. En daarom hebben we het transparantie- en toelatingsmechanisme voor de uitvoer ingevoerd. Voor alle duidelijkheid: wij zijn niet van plan beperkingen op te leggen aan bedrijven die hun contracten met de Europese Unie nakomen. En er is een automatische vrijstelling voor uitvoer naar de EER-landen, voor de westelijke Balkan en de rest van onze nabuurschap, voor humanitaire behoeften, en voor de 92 lage- en midden-inkomenslanden die onder COVAX vallen. Europa staat dus altijd klaar om te helpen. Maar we dringen aan op ons eerlijke aandeel.

En wat het mechanisme betreft, wil ik nog iets zeggen over het eiland Ierland. Waar het op neerkomt is dat er fouten zijn gemaakt in het proces dat tot de beslissing heeft geleid. En dat betreur ik ten zeerste. Maar uiteindelijk hebben we het goed gedaan. En ik kan u verzekeren dat mijn Commissie haar uiterste best zal doen om de vrede in Noord-Ierland te beschermen. Net zoals zij gedurende het hele Brexit-proces heeft gedaan.

Geachte Parlementsleden,

De strijd tegen het virus is een marathon en geen sprint. Het vergt vooruitziendheid, uithoudingsvermogen en uithoudingsvermogen. Bijna elke dag horen we nieuws over verschillende varianten en hoe besmettelijk ze zijn. We hebben nog geen volledig beeld van de doeltreffendheid van behandelingen en vaccins tegen nieuwe stammen. Maar we weten wel dat deze varianten zullen blijven opduiken. En we weten dat we onmiddellijk moeten anticiperen en ons moeten voorbereiden. Daarom starten we ons nieuwe HERA-project (Health Emergency Response Authority) nu, door volgende week onze agenda voor paraatheid tegen nieuwe varianten te lanceren. We moeten onze regelgeving aanpassen aan deze nieuwe uitdaging. We hebben behoefte aan snelle sequencing en klinische karakterisering van nieuwe mutaties. En we moeten systematisch monsters en gegevens uitwisselen tussen netwerken en laboratoria. Want om het virus te verslaan, moeten we er zoveel mogelijk details over weten.

Parallel daaraan zullen we een tweede uitdaging aanpakken. Zoals ik al zei, hebben we te maken met volledig nieuwe mRNA-vaccins, die nog nooit eerder op grote schaal zijn geproduceerd. Een van de huidige knelpunten houdt bijvoorbeeld verband met slechts twee synthetische moleculen: Als we maar 250 gram meer van deze moleculen hadden, zo zeggen bedrijven, zouden ze een miljoen extra doses vaccin kunnen produceren. Daarom is er meer coördinatie nodig bij de levering van de belangrijkste ingrediënten. We moeten de productiecapaciteit verhogen en de samenwerking tussen de openbare en de particuliere sector stimuleren. En dit zal de kerntaak van HERA zijn. Want we moeten ervoor zorgen dat we ondanks toekomstige mutanten de volgende winter en daarna veilig zullen zijn.

Geachte Parlementsleden,

We weten allemaal dat de informatie die we hebben over het virus en de vaccins per uur kan veranderen. Daarom zullen we een contactgroep tussen het Europees Parlement en de Commissie oprichten. En ik zal mijn uiterste best doen om ervoor te zorgen dat u alle contracten die wij hebben ondertekend, kunt controleren. Want ik weet dat vertrouwen transparantie vereist.

Geachte Parlementsleden, we doen allemaal ons uiterste best om het virus te bestrijden. In onze gezinnen, in onze steden en gemeenschappen, in de lidstaten en op Europees niveau. Wij moeten de inspanningen erkennen die ieder van ons zich getroost. We zullen deze uitdaging alleen overwinnen als we de handen ineenslaan. Onze gemeenschappelijke vijand is het virus.

Lang leve Europa. Dank u!'