Veel ernstige vuurwerkongevallen tijdens de jaarwisseling 2019-2020

Op 31 december 2019 en 1 januari 2020 zijn bijna 1.300 slachtoffers van een vuurwerkongeval behandeld, waarvan 385 op de Spoedeisende Hulpafdeling (SEH) van een ziekenhuis en naar schatting 900 met lichtere verwondingen op een huisartsenpost (HAP). Dit blijkt uit onderzoek van VeiligheidNL i.s.m. de Nederlandse Vereniging van Spoedeisende Hulp Artsen (NVSHA), InEen en de Nederlandse Vereniging voor Traumachirurgie (NVT). Het totaal aantal slachtoffers is hiermee licht gestegen (7%) ten opzichte van de vorige jaarwisseling (396 op de SEH en 800 bij de HAP). 'Het is verontrustend dat diverse maatregelen dus niet hebben geleid tot een daling van het aantal vuurwerkslachtoffers' - concludeert Birgitte Blatter, manager Onderzoek bij VeiligheidNL.

In de voorgaande jaren daalde het aantal vuurwerkslachtoffers op de Spoedeisende Hulp, maar van een sterk dalende trend is nu geen sprake meer. Tegelijkertijd neemt het aantal behandelingen op de huisartsenpost juist toe (100 meer ten opzichte van 2018). Dit is deels te verklaren door een verschuiving van de behandeling van lichtere letsels van de Spoedeisende Hulp naar de huisartsenpost.

Slachtoffers voornamelijk door legaal vuurwerk. Tijdens de jaarwisseling raakten, net als voorgaande jaren, meer mannen (79%) dan vrouwen gewond door vuurwerk. Ongeveer de helft van hen waren jongens onder de 20 jaar. In totaal werd 81 procent van de letsels veroorzaakt door legaal vuurwerk, en betrof het in 55 procent van alle ongevallen siervuurwerk. De helft (51%) van alle slachtoffers met vuurwerkletsel stak het vuurwerk niet zelf af.

Vooral brandwonden en oogletsel. Zowel op de huisartsenpost als bij de SEH werden patiënten voornamelijk behandeld aan brandwonden (39%) en oogletsel (27%). Bij kinderen onder de 15 jaar kwamen brandwonden vaker en oogletsel minder vaak voor dan bij oudere slachtoffers. Bij 3 procent van de SEH-bezoekers moesten een of meerdere (delen van) vingers of delen van ledematen worden geamputeerd.

Over het onderzoek. Voor het verzamelen van gegevens over vuurwerkongevallen rond de jaarwisseling werkt VeiligheidNL samen met de Nederlandse Vereniging van Spoedeisende Hulp Artsen (NVSHA), InEen (vereniging van organisaties voor eerstelijnszorg, waaronder de huisartsenposten) en de Nederlandse Vereniging voor Traumachirurgie (NVT). Het totaal aantal vuurwerkslachtoffers is vastgesteld op basis van registratie op alle 84 SEH-afdelingen. De SEH-afdelingen van 64 van de 84 ziekenhuizen leverden daarnaast uitgebreide toedrachtsinformatie van de vuurwerkletsels. Ook bij 81 van de 118 huisartsenposten in Nederland werd het aantal behandelingen van vuurwerkletsels geregistreerd; 34 huisartsenposten leverden daarbij uitgebreide toedrachtinformatie aan. Lees het: Rapport Ongevallen met vuurwerk Jaarwisseling 2019 – 2020 (pdf 28 pagina’s)

Over VeiligheidNL. Wij richten ons al 35 jaar op het veiliger maken van de woon-, werk- en leefomgeving van miljoenen mensen. Wij  gaan voor maximale impact. We richten ons daarom op de meest voorkomende en meest ernstige letsels, waar preventie belangrijk én mogelijk is. Onze unieke kracht zit in onze doelgerichte cyclus (monitoren, onderzoek, ontwikkeling, interventie en meten),  waarmee we relevante kennis en inzichten omzetten in slimme, effectieve interventies. Samen met onze partners zetten we zoveel mogelijk mensen en organisaties op effectieve wijze aan tot veiliger gedrag. Door ze met de juiste informatie en praktisch toepasbare tools te ondersteunen kunnen ze zelf veel onnodig letsel voorkomen, bij henzelf én hun dierbaren. VeiligheidNL stimuleert veiliger gedrag.

Over de Nederlandse Vereniging van Spoedeisende Hulp Artsen (NVSHA). De Nederlandse Vereniging van Spoedeisende Hulp Artsen (NVSHA) is de wetenschappelijke beroepsvereniging van spoedeisende hulp artsen (SEH-artsen) en artsen in opleiding tot spoedeisende hulp arts. Het doel van de vereniging is een gelijkwaardige hoge kwaliteit van zorg op alle spoedeisende hulp afdelingen door SEH-artsen die 24/7 aanwezig zijn.

Van der Velden voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Spoedeisende Hulpartsen en SEH-arts in het Albert Schweitzer Ziekenhuis in Dordrecht: ‘De NVSHA maakt zich zorgen en vraagt om meer op kinderen gerichte voorlichting. Maar laten we vooral ook de ouders niet vergeten. Die hebben een belangrijke rol. Ze laten kinderen toch ook niet met wapens of giftige stoffen spelen? Maar niet alleen kinderen lopen risico, ook ouderen. De NVSHA is dan ook voorstander van een volledig verbod op vuurwerk.

Leeftijdscategorieën, de feiten

-De jongste leeftijdsgroep op de SEH (0-9 jaar) liep relatief veel letsel op door grondbloemen en vuurpijlen. De grondbloemen waren verantwoordelijk voor 14 % procent van de verwondingen en 14% werd veroorzaakt door vuurpijlen. Ook sterretjes leverden veel brandwonden op.

-De leeftijdsgroep 10-14 jaar liep relatief vaak letsel op door vuurpijlen, single shots en rotjes/kanonslagen.

-Van jongeren in de leeftijdscategorie 15-19 jaar raakte 22% gewond door vuurwerk waarin nitraat is verwerkt waardoor er een extra hard knaleffect ontstaat.

-In de hogere leeftijdsgroep - 20 jaar of ouder - waren cakeboxen, sierpotten/fonteinen en vuurpijlen de grootste oorzaak van ongevallen. Ook nitraten leidden nog tot relatief veel letsel in de groep 20-39 jaar.

Over InEen. InEen versterkt, vernieuwt en verbindt de eerste lijn en behartigt de belangen van de georganiseerde eerste lijn. De eerste lijn speelt een sleutelrol in het behoud van de hoge kwaliteit van zorg die Nederland gewend is. Een krachtige eerste lijn, met de huisarts als spin in het web, vormt het fundament voor goede en betaalbare zorg. De zorg vertrekt vanuit de behoefte van de patiënt (persoonsgerichte zorg), heeft een proactieve aanpak en is resultaatgericht. Om de zorg dicht bij de patiënt te kunnen bieden zijn goed georganiseerde lokale en regionale huisartsen- en eerstelijnsorganisaties nodig om de noodzakelijke randvoorwaarden te regelen.

Over de Nederlandse Vereniging voor Traumachirurgie (NVT). De Nederlandse Vereniging voor Traumachirurgie (NVT) is de landelijke beroepsvereniging van de Traumachirurgen. Traumachirurgen zijn chirurgen die zich gespecialiseerd hebben in de behandeling van letsels na ongevallen, zoals botbreuken, inwendige letsels na verkeersongevallen en steek- en schietpartijen. Traumachirurgen zijn ook nauw betrokken bij de behandeling van veelal wat ernstigere vuurwerkverwondingen.

Uit het onderzoek: Op 31 december 2019 en 1 januari 2020 zijn 385 personen op een Spoedeisende Hulpafdeling (SEH) van een ziekenhuis behandeld voor vuurwerkletsel. Hiervan waren 101 slachtoffers jonger dan 15 jaar. Naast de vuurwerkslachtoffers die op een SEH-afdeling behandeld werden, bezochten naar schatting 900 personen met vuurwerkletsel een huisartsenpost. Het totaal aantal vuurwerkletsel dat tijdens de jaarwisseling 2019-2020 is gezien op een SEH-afdeling of een huisartsenpost bedraagt daarmee bijna 1.300. Dit betekent een stijging ten opzichte van de afgelopen twee jaarwisselingen. Het aantal SEH-bezoeken bedroeg een tiental minder dan vorig jaar, maar de 900 HAP-behandelingen zijn er 100 meer dan vorig jaar en 200 meer dan twee jaar geleden.

Het overgrote deel van de slachtoffers bestond uit jongens of mannen: 85 van de SEH-bezoekers en 79 procent van de patiënten op de HAP. De helft van de vuurwerkletsels werd opgelopen door jongeren of kinderen onder de 20 jaar. Brandwonden en oogletsel kwamen zoals elk jaar weer het meest voor. Van alle slachtoffers op zowel de SEH-afdeling als de HAP had bijna 4 op de 10 (39%) een brandwond, en ruim een kwart (27%) oogletsel. Jongeren liepen relatief meer brandwonden op dan oudere slachtoffers, maar minder oogletsel. De helft van de vuurwerkletsels ontstond bij omstanders, die het vuurwerk niet zelf hadden afgestoken. Veruit de meeste letsels werden veroorzaakt door legaal vuurwerk (81%). Siervuurwerk was verantwoordelijk voor 55 % van de letsels.