Verbod van verkoop van tabaksproducten in supermarkten en horeca

De Afdeling advisering van de Raad van State heeft op 31 januari 2024 haar advies vastgesteld over het ontwerpbesluit om het Tabaks- en rookwarenbesluit te wijzigen. Dit ontwerpbesluit gaat over het verbieden van de verkoop van tabaksproducten en aanverwante producten in supermarkten en horeca. Het advies is op 5 februari 2024 gepubliceerd op de website van de Raad van State.

Achtergrond, inhoud en samenhang. In het Nationaal Preventieakkoord is afgesproken om in 2040 tot een rookvrije generatie te komen. De bedoeling is dat dan geen enkele jongere meer rookt en nog maximaal 5% van de volwassenen rookt. Hiervoor worden maatregelen genomen zoals accijnsverhogingen, reclameverboden, minder verkooppunten en een uitgebreider rookverbod. Het ontwerpbesluit beoogt de verkoop van tabaksproducten en aanverwante producten in supermarkten en horeca te verbieden. Het ontwerpbesluit hangt samen met een wetsvoorstel dat een registratieplicht introduceert voor verkooppunten van deze producten. Reden voor deze registratieplicht is de verwachting dat nieuwe verkooppunten zullen ontstaan, omdat de verkoop mogelijk naar andere winkels verschuift.

Vermindering verkooppunten. Door de mogelijke verschuiving van tabaksproducten in supermarkten en horeca naar winkels, is het onzeker in hoeverre dit bijdraagt aan de vermindering van verkooppunten. De vraag rijst of het verkoopverbod en de registratieplicht voldoende effectief zijn om het aantal verkooppunten te beheersen, of dat extra maatregelen nodig zijn, zoals een vergunningstelsel. Het advies aan de regering is dan ook om in de toelichting bij het ontwerpbesluit nader in te gaan op deze vraag.

Uitzondering coffeeshops en shisha lounges. Het ontwerpbesluit regelt een uitzondering voor twee specifieke categorieën horeca, namelijk coffeeshops en shisha lounges. Coffeeshops en shisha lounges kunnen met dit voorstel straks tabaksproducten verkopen naast hun bestaande assortiment. De vraag van de koper naar tabaksproducten kan zich dan ook naar deze ondernemingen verplaatsen als het verbod voor supermarkten en horeca ingaat. De Afdeling advisering wijst er daarbij op dat kopers dan ook in aanraking zouden komen met de verkoop van producten zoals cannabis of een waterpijp, waaraan bijkomende gezondheidsrisico’s zijn verbonden. Zij adviseert de regering daarom om de uitzondering op het verkoopverbod voor deze soorten horeca beter te motiveren.

Raad van State? De Raad van State is onafhankelijk adviseur van regering en parlement over wetgeving en bestuur en hoogste algemene bestuursrechter van het land.