Vergaderverslagen van crisisteam MH17 hoeven niet openbaar

De minister van Veiligheid en Justitie hoeft de verslagen van de vergaderingen die ministers hadden na de ramp met MH17, niet openbaar te maken. Dat heeft de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State bepaald in een uitspraak van vandaag (25 oktober 2017). Het gaat daarbij om alle verslagen van de zogenoemde Ministeriële Commissie Crisisbeheersing (MCCb) en enkele passages van verslagen van de ambtelijke Interdepartementale Commissie Crisisbeheersing (ICCb).

Het verzoek. NOS, Volkskrant en RTL vroegen de minister om alle documenten van de MCCb en de ICCb over de vliegramp met de MH17 openbaar te maken, zoals agenda’s, vergaderstukken en verslagen van de vergaderingen. De MCCb is een commissie die bestaat uit ministers en die is belast met de coördinatie van crisisbeheersing. De commissie kwam direct bijeen, nadat vlucht MH17 van Malaysia Airlines in juli 2014 boven Oekraïne was neergestort. De MCCb wordt geadviseerd door de ICCb. De minister heeft een groot deel van de gevraagde documenten openbaar gemaakt, maar weigerde alle verslagen van de vergaderingen van de MCCb en enkele passages van een aantal ICCb-verslagen te verstrekken. 

Vertrouwelijk. De Afdeling bestuursrechtspraak oordeelt in de uitspraak van vandaag, dat de minister de verslagen van de MCCb niet hoeft te verstrekken. Evenals voor de ministerraad, geldt voor de MCCb het zogenoemde geheimhoudingsregime. Zij besluit over de aanpak van crises waarbij de nationale veiligheid in het geding is. "De Staat heeft er groot belang bij dat ministers en de overige aanwezigen bij vergaderingen van de MCCb, evenzeer als deelnemers aan de ministerraad, onbelemmerd met elkaar kunnen spreken," aldus de Afdeling bestuursrechtspraak. Het is dan ook noodzakelijk dat wat in de vergaderingen besproken wordt vertrouwelijk blijft, omdat aannemelijk is dat openbaarmaking van de verslagen ertoe leidt dat het goed functioneren van de MCCb in het gedrag komt. "Gegeven het geldende geheimhoudingsregime, de opdracht om de eenheid van het regeringsbeleid te bevorderen en de gevoelige aard van de onderwerpen die binnen de MCCb worden besproken, heeft de minister het belang om onevenredige benadeling te voorkomen zwaarder mogen laten wegen dan het belang, dat is gemoeid met openbaarmaking."

Maatschappelijke impact en journalistiek belang. NOS, Volkskrant en RTL hebben in de procedure bij de Afdeling bestuursrechtspraak aangegeven, dat zij belemmerd zijn in hun recht om inlichtingen te ontvangen van de overheid, omdat niet alle gevraagde documenten aan hen zijn verstrekt. Zij vinden, dat de minister er rekening mee had moeten houden, dat de documenten vanwege de maatschappelijke impact van de vliegtuigramp van groot journalistiek belang zijn. Maar naar het oordeel van de Afdeling bestuursrechtspraak zijn NOS, Volkskrant en RTL "niet op onrechtmatige wijze belemmerd" in hun recht om inlichtingen van de overheid te ontvangen.

Het belang bij openbaarheid weegt niet op tegen de belangen die met de weigering zijn beschermd, zoals de betrekkingen van Nederland met andere staten en internationale organisaties, de eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer van betrokkenen en het beschermen van persoonlijke beleidsopvattingen. Daarbij is voor de Afdeling bestuursrechtspraak van betekenis, dat de minister een groot deel van de gevraagde informatie wel aan NOS, Volkskrant en RTL heeft verstrekt en dat ook via andere kanalen veel informatie over de MH17-ramp openbaar is gemaakt. Lees hier de uitspraak met zaaknummers 201702922/1 en 201702923/1.

De Raad van State (RvS) is een adviesorgaan van de Nederlandse regering en de hoogste bestuursrechter van het land. De Raad van State is in 1531 opgericht door keizer Karel V en is een van de oudste nog bestaande regeringsorganen ter wereld.

Maleisië Airlines Vlucht 17 (MH17 / MAS17) was een geplande passagiersvlucht van Amsterdam naar Kuala Lumpur die op 17 juli 2014 werd neergeschoten, terwijl hij over oostelijk Oekraïne vloog en de gelanceerde Russische BUK-raket vermoorde alle 283 passagiers en 15 bemanningsleden aan boord. De crash is de dodelijkste vliegtuigincident, de 8ste-dodelijkste luchtvaartramp ooit en was het tweede vliegtuigverlies van Malaysia Airlines in 2014 na het verdwijnen van Flight 370 op 8 maart 2014.

Zes Amstelveners maakten deel uit van de fatale vlucht van Malaysia Airlines die op gruwelijke wijze eindigde in Oekraïne en waarbij in totaal 298 mensen de dood vonden. Voor veel Amstelveners was de ramp nauwelijks te bevatten, omdat bij de ramp het Amstelveense stel Frank en Helen van der Weide-Borgsteede om het leven waren gekomen, evenals het Amstelveense gezin Gunawan. De belangstelling voor de herdenkingsdienst was enorm, er kwamen meer dan 1000 mensen naar de International School of Amsterdam op woensdagavond 23 juli 2014 aan de Sportlaan 45 die hun steun wilden betuigen aan de familieleden. Bijna iedereen nam een bloemstuk mee en deze werden in de hal van de school onder de foto’s van de slachtoffers geplaatst.