Voorstel van de EU Commissie over de volgende begroting

De EU Commissie heeft op 22 december 2021 voorgesteld de volgende generatie eigen middelen voor de EU-begroting vast te stellen die drie nieuwe bronnen van inkomsten omvat: de eerste op basis van inkomsten uit de handel in emissierechten (ETS).

De tweede op basis van de middelen die worden gegenereerd door het voorgestelde EU-mechanisme voor koolstofgrenscorrectie, en de derde op basis van het percentage restwinsten van multinationals dat onder de EU-lidstaten zal worden herverdeeld in het kader van de recente OESO/G20-overeenkomst over een herverdeling van heffingsrechten (“pijler één”). Eens op kruissnelheid in de periode 2026-2030 zullen deze nieuwe inkomstenbronnen naar verwachting gemiddeld tot 17 miljard euro per jaar voor de EU-begroting opleveren.

Mede dankzij de voorgestelde nieuwe eigen middelen zullen de fondsen worden terugbetaald die de EU heeft gemobiliseerd om de subsidiecomponent van NextGenerationEU te financieren. De nieuwe eigen middelen zouden ook het Sociaal Klimaatfonds moeten financieren. Het Sociaal Klimaatfonds is een essentieel onderdeel van het voorgestelde nieuwe emissiehandelssysteem voor gebouwen en wegvervoer en zal ertoe bijdragen dat niemand achterblijft bij de transitie naar een koolstofvrije economie.

Johannes Hahn, commissaris voor Begroting en Administratie: 'Met het pakket van vandaag leggen we de basis voor de terugbetaling van NextGenerationEU en verlenen we essentiële steun aan het pakket “Fit for 55” door voor de financiering van het Sociaal Klimaatfonds te zorgen. Met de reeks nieuwe eigen middelen zorgen we er dan ook voor dat de volgende generatie werkelijk van NextGenerationEU zal profiteren.' Het voorstel van vandaag bouwt voort op de verbintenis van de Commissie in het kader van het politieke akkoord over de langetermijn begroting 2021-2027 en het herstelinstrument NextGenerationEU. Zodra dit pakket is goedgekeurd, zal het de hervorming van het inkomstenstelsel versterken die in 2020 van start is gegaan met de opname van de op niet-gerecycleerd kunststofafval gebaseerde eigen middelen.

EU-emissiehandel. Het pakket 'Fit for 55' van juli 2021 heeft tot doel de netto-uitstoot van broeikasgassen in de EU tegen 2030 met ten minste 55 % te verminderen vergeleken met 1990 en zo op schema te blijven om tegen 2050 klimaatneutraal te zijn. Dit pakket omvat een herziening van het EU-emissiehandelssysteem. In de toekomst zal de handel in emissierechten ook van toepassing zijn op de maritieme sector, er zullen meer luchtvaartemissierechten worden geveild en er zal een nieuw systeem voor gebouwen en wegvervoer worden vastgesteld.

(Foto Claudio Centonze/© EU - 2020)

Johannes Hahn Europees commissaris voor Begroting en Administratie

In het kader van het huidige EU-emissiehandelssysteem worden de meeste inkomsten uit de veiling van emissierechten overgeheveld naar de nationale begrotingen. De Commissie stelt vandaag voor dat 25 % van de inkomsten uit de EU-emissiehandel in de toekomst naar de EU-begroting gaat. Eens op kruissnelheid worden de inkomsten voor de EU-begroting geraamd op gemiddeld ongeveer 12 miljard euro per jaar gedurende de periode 2026-2030 (gemiddeld 9 miljard euro tussen 2023-2030).

Met deze nieuwe inkomsten zullen niet alleen de fondsen van NextGenerationEU worden terugbetaald, maar zal ook het in juli 2021 door de Commissie voorgestelde Sociaal Klimaatfonds worden gefinancierd. Dit fonds zal zorgen voor een sociaal rechtvaardige transitie en kwetsbare huishoudens, vervoersgebruikers en micro-ondernemingen ondersteunen bij de financiering van investeringen in energie-efficiëntie, nieuwe verwarmings- en koelingssystemen en schonere mobiliteit, alsmede, in voorkomend geval, tijdelijke rechtstreekse inkomenssteun. De totale financiële middelen van het Fonds bedragen in beginsel ongeveer 25 % van de verwachte inkomsten uit het nieuwe emissiehandelssysteem voor gebouwen en wegvervoer.

Mechanisme voor koolstofgrenscorrectie. Het doel van het mechanisme voor koolstofgrenscorrectie, dat de Commissie eveneens in juli 2021 heeft voorgesteld, is het risico op koolstoflekkage te verminderen door producenten in niet-EU-landen aan te moedigen groen te produceren. Voor ingevoerde goederen zal een koolstofprijs worden vastgesteld die overeenkomt met wat betaald zou worden als de goederen in de EU waren geproduceerd. Dit mechanisme is van toepassing op een gerichte selectie sectoren en volledig in overeenstemming met de WTO-regels.

De Commissie stelt voor om 75 % van de inkomsten uit dit mechanisme voor koolstofgrenscorrectie aan de EU-begroting toe te wijzen. De inkomsten voor de EU-begroting worden geraamd op gemiddeld ongeveer 1 miljard euro per jaar gedurende de periode 2026-2030 (gemiddeld 0,5 miljard euro tussen 2023-2030). Verwacht wordt dat het mechanisme in de overgangsperiode van 2023 tot 2025 geen inkomsten zal opleveren.

Hervorming van het internationale kader voor de vennootschapsbelasting. Op 8 oktober 2021 hebben meer dan 130 landen die lid zijn van het inclusief kader inzake grondslaguitholling en winstverschuiving van de OESO/G20, overeenstemming bereikt over een hervorming van het internationale belastingkader: een tweepijleroplossing om belastingontwijking aan te pakken en ervoor te zorgen dat winsten worden belast waar de economische activiteiten en de waardecreatie plaatsvinden. De ondertekenende landen zijn goed voor meer dan 90 % van het mondiale bbp. Pijler één van dit akkoord zal het recht om een deel van de zogenaamde restwinsten van 's werelds grootste multinationale ondernemingen te belasten, overhevelen naar de deelnemende landen wereldwijd. De Commissie stelt voor 15 % van het percentage restwinsten van binnen het toepassingsgebied vallende ondernemingen dat onder de EU-lidstaten wordt herverdeeld, te bestemmen als eigen middelen van de EU.

De Commissie heeft toegezegd om in 2022 – zodra de details van de inclusieve kaderovereenkomst van de OESO/G20 over pijler één zijn afgerond – een voorstel voor een richtlijn in te dienen ter uitvoering van de overeenkomst over pijler één in overeenstemming met de vereisten van de eengemaakte markt. Dit proces vormt een aanvulling op de richtlijn over pijler twee, waarvoor de Commissie vandaag een afzonderlijk voorstel heeft aangenomen. In afwachting van de afronding van de overeenkomst zouden de inkomsten voor de EU-begroting ongeveer 2,5 à 4 miljard euro per jaar kunnen bedragen.

Wetgevingsproces. Om deze nieuwe eigen middelen in de EU-begroting op te nemen, moet de EU twee belangrijke wetgevingsteksten wijzigen: Ten eerste stelt de Commissie voor het eigenmiddelenbesluit te wijzigen om de drie voorgestelde nieuwe middelen aan de bestaande middelen toe te voegen. Ten tweede stelt de Commissie een gerichte wijziging voor van de verordening betreffende de huidige langetermijnbegroting van de EU voor 2021-2027, ook bekend als het meerjarig financieel kader (de MFK-verordening). Door dit amendement is het wettelijk mogelijk al tijdens het huidig MFK te beginnen met de terugbetaling van de lening voor NextGenerationEU. Tegelijkertijd wordt voorgesteld de betreffende MFK-uitgavenplafonds voor de jaren 2025-2027 te verhogen met het oog op de extra uitgaven voor het Sociaal Klimaatfonds.

Het eigenmiddelenbesluit moet in de Raad met eenparigheid van stemmen worden goedgekeurd, na raadpleging van het Europees Parlement. Het besluit kan in werking treden zodra het door alle EU-lidstaten overeenkomstig hun grondwettelijke vereisten is goedgekeurd. De MFK-verordening moet met eenparigheid van stemmen door de Raad worden goedgekeurd, na goedkeuring door het Europees Parlement.

Volgende stappen. De Europese Commissie zal nu nauw met het Europees Parlement en de Raad samenwerken om het pakket snel uit te voeren binnen de in het interinstitutioneel akkoord vastgestelde termijnen. Voorts zal de Commissie uiterlijk eind 2023 een voorstel indienen voor een tweede pakket nieuwe eigen middelen. Dit tweede pakket zal voortbouwen op het voorstel “Business in Europe: Framework for Income Taxation (BEFIT)”, dat voor 2023 is gepland.

Achtergrondinformatie. Als antwoord op de ongekende pandemie heeft de Europese Unie in 2020 overeenstemming bereikt over een recordstimuleringspakket van meer dan twee biljoen euro, waardoor de langetermijnbegroting een injectie kreeg van meer dan 800 miljard euro van het tijdelijk herstelinstrument NextGenerationEU (in lopende prijzen). Dankzij NextGenerationEU kon de Commissie op grote schaal obligaties uitgeven met ruggensteun van de EU-begroting. Zo kon de Unie schulden aangaan om alle lidstaten te helpen de crisis te bestrijden en veerkracht op te bouwen.

Om de leningen te helpen terugbetalen, zijn de EU-instellingen overeengekomen nieuwe eigen middelen in te voeren, aangezien dit voor meer gediversifieerde en veerkrachtigere soorten inkomsten zal zorgen die rechtstreeks verband houden met onze gemeenschappelijke politieke prioriteiten. Dankzij nieuwe eigen middelen zal worden voorkomen dat de terugbetalingen van NextGenerationEU leiden tot overmatige bezuinigingen op EU-programma's of buitensporige verhogingen van de bijdragen van de lidstaten. In 2021 heeft de Commissie via langlopende obligaties 71 miljard euro (in lopende prijzen) opgehaald en momenteel heeft zij 20 miljard euro kortlopende EU-bills uitstaan in het kader van een gediversifieerde financieringsstrategie. [Alle prijzen zijn uitgedrukt in prijzen van 2018, tenzij anders vermeld.]