Vrienden van Wester-Amstel vierden 15 jarig jubileum

Op zondagmiddag 28 juni 2009 vierden de leden van de Stichting Vrienden van Wester-Amstel het 15-jarig jubileum met de titel 'Buitenplaats en Buitenleven door de eeuwen heen.'


(Amstelveenweb.com collectie - 2009)

Sander Brugman de voorzitter van de vereniging spreekt de aanwezigen toe

De nieuwe voorzitter van de vereniging, Sander Brugman verwelkomde de aanwezige leden en gasten en daarna kwam wethouder cultuur, Frans Hellendall aan het woord:

“Geachte Dames en Heren,

Het spijt mij om te moeten zeggen, maar u bent voor de gek gehouden! U bent hier allen vandaag bijeen gekomen voor de viering van het 15-jarig jubileum van de ‘Vrienden van Wester-Amstel’. Maar die mijlpaal was al een half jaar en 26 dagen geleden.


(Amstelveenweb.com collectie - 2009)

Frans Hellendall, wethouder cultuur, vertelt over de mijlpaal van de vereniging

Maar goed, het zij het bestuur vergeven dat zij het jubileum liever in de zomer dan in december wilden vieren, dat kan ik wel begrijpen. Want het was 15½ jaar geleden, op 2 december 1993, dat de stichting werd opgericht en dat de gebruiksovereenkomst met het Groengebied Amstelland werd getekend.

Vier jaar daarvoor, in 1989 was namelijk een dertigjarig erfpachtcontract afgesloten tussen het Groengebied en de eigenaar, met het doel dit historisch erfgoed te behouden. Gelukkig maar, want Wester-Amstel is één van de slechts drie overgebleven buitenplaatsen van de circa zestig die de Amstel ooit sierden. Het is daardoor verkozen tot één van de 34 rijksmonumenten in Amstelveen.


(Amstelveenweb.com collectie - 2009)

In een grote tent luisteren de leden van de vereniging naar de toespraken

In 1662 koopt Nicolaas Pancras twee, dicht naast elkaar liggende boerderijen. De boerderijen worden gesloopt en er wordt een nieuw huis neergezet, hij doopt het bezit Wester-Amstel. Nicolaas Pancras was een beroemdheid; hij was meer dan eens burgemeester van Amsterdam, heemraad van Amstelland en hij was lid van de Amsterdamse Kamer van de VOC, de belangrijke ´Heren Zeventien´. In Amstelveen leeft zijn naam Pancras iets gewijzigd voort in de naastgelegen wijk Bankras.

Honderd jaar later was Wester-Amstel kortstondig in het bezit van Frederik Kaal. Hij had al een reeks buitenplaatsen gekocht en gesloopt. Hij verkocht dan de mooie schouwen, deuren en andere bouwelementen en hij verrijkte zo onze taal met het begrip ´kaalslag´. Gelukkig is dat Wester-Amstel bespaard gebleven. Vervolgens werd Wester-Amstel een herberg. Dat was financieel geen succes en in de 19e eeuw werd Wester-Amstel wederom een buitenplaats.


(Amstelveenweb.com collectie - 2009)

De wethouder tijdens zijn speech

De laatste eigenaar – de heer Movig - bracht het bezit onder in een stichting, hij woont dus niet meer hier maar toevalligerwijs drie huizen van mij vandaan. De stichting gaf het zoals gezegd in erfpacht aan het Groengebied Amstelland, dat zich verplichtte tot de restauratie. Het Groengebied Amstelland is een samenwerkingsverband van de provincie Noord-Holland en de vier gemeenten Amsterdam, Amstelveen, Diemen en Ouder-Amstel, zij beheert het gemeenschappelijke groengebied.

Inmiddels zijn de hofstede en het park inderdaad in hun oude luister hersteld. De huidige vorm van het park is nagenoeg gelijk aan de oorspronkelijke opzet. Een groot deel van het park werd benut voor gebruiksgewassen. De boomgaard voor fruit en de hakhoutpercelen zijn bewaard gebleven. De schapeweide was vroeger een uitgebreide "warmoessiertuin" - de benaming voor een moestuin in die tijd.

In dat erfpachtcontract staat ook dat het huis en het park een publieke functie zouden krijgen. Omdat Groengebied Amstelland niet is ingericht op het geregeld organiseren van publieksevenementen is derhalve besloten een stichting hiervoor op te richten.

Het eerste bestuur heeft als ware pioniers de stichting vorm gegeven. Werkgroepen gingen zich bezighouden met het onderhoud van het park en het organiseren van publieksbijeenkomsten in het gebouw. Er werden en worden onder meer concerten en literaire bijeenkomsten gehouden, er is een beeldentuin, er zijn de prachtige paardenfoto’s van Charlotte Dumas en ook binnen worden er tentoonstellingen van beeldende kunst gehouden.

Met groot succes kan gezegd worden, de ruimte voor de wisselexpositie is reeds jaren vooruit volgeboekt. Daarnaast zijn er nu schildermiddagen voor de jeugd, allemaal fantastische culturele initiatieven, u begrijpt dat ik persoonlijk en de gemeente Amstelveen daar ontzettend gelukkig mee zijn.

Dit gebeurde, en gebeurt nog steeds, louter door de inzet van een groep vrijwilligers die alles organiseert. Namens de gemeente Amstelveen wil ik mijn grote waardering uitspreken wat u – alle aanwezige vrijwilligers - tot stand heeft gebracht om Wester-Amstel met zo veel activiteiten aantrekkelijk te maken.

Het is jammer dat dit juweel van de gemeente nog niet bekend is bij alle Amstelveners. Dit 15-jarig bestaan is een goede gelegenheid om feest te vieren en om juist te laten zien wat Wester-Amstel dank zij de vriendenstichting allemaal te bieden heeft. Ik hoop van harte dat dit er toe leidt dat iedereen van het mooie Wester-Amstel komt genieten!

Dank u wel.”

Na de toespraak van de wethouder wilde de rentmeester en nazaat van de laatste bewoners van de Buitenplaats Wester-Amstel en voorzitter van de Stichting J. Ph. J. F. Lissone, de heer Søren Movig iets over de historie en anekdotes van de buitenplaats te vertellen. Hij zou eigenlijk niet speechen, maar bedacht smorgens tijdens het douchen dat hij toch wat moest zeggen. Juist omdat het mede dankzij de vrijwilligers is, dat de Buitenplaats is, wat het nu is.

Zijn speech ging als volgt:

“Vrienden!

Wij vieren feest! Vijftien jaar Vrienden van Wester-Amstel is een nieuwe mijlpaal in de geschiedenis van onze prachtige buitenplaats. Ook al lijkt 15 jaar niet veel op een op 3 jaar na 350-jarige dame, tóch zijn de Vrienden van grote betekenis voor Wester-Amstel. U – vrienden - staat voor de vitaliteit en bloei van een prachtige buitenplaats, welke – ondanks haar gevorderde leeftijd – aan een nieuwe jeugd bezig is.


(Amstelveenweb.com collectie - 2009)

Søren Movig , de rentmeester en nazaat van de laatste bewoners van de Buitenplaats Wester-Amstel vertelt over het feest, dat de Vrienden van Wester-Amstel vieren

Twee weken geleden vond de jaarlijkse bijeenkomst van particuliere buitenplaats bezitters plaats op het prachtige kasteel Middachten. Ondanks de fraaie ambiance werden wij – leden van zeg maar gerust de vakbond van buitenplaatseigenaren – vergast op de ene onheilsboodschap na de andere. Het is tenslotte crisistijd.

Wij kregen bovendien een donderpreek te verduren van de voorzitter van de Vrienden van Particuliere Buitenplaatsen, de heer Johan Laman Trip. Deze verweet ons, dat wij vééls te bescheiden zijn over onze buitenplaatsen. Zijn oproep was kort doch dringend: wij moeten de barricades, op om het belang van historische buitenplaatsen - zoals Wester-Amstel - te verkondigen. Doen wij dat niet, dan gaan deze schitterende cultuurmonumenten onherroepelijk verloren.

Velen in dit gezelschap weten, dat buitenplaatsen behoren tot de hoogtepunten van de Nederlandse cultuur. Eén van de 50 vensters in de Canon van de Nederlandse geschiedenis. Maar om het gevóel over te dragen wat een buitenplaats voor ons betekent, vertel ik het liefst een kleine anekdote.

Een paar jaar geleden was ik te gast op een buitenplaats met wellicht de fraaiste toegangspoort van Nederland. Gelegen aan de Vecht, u bent er vast wel eens langs gereden. De gastheer vertelde, dat hij nog niet zo lang geleden twee onverwachte bezoekers aan diezelfde poort had ontwaard.

Nadat zij ouderwets hadden gescheld, ging hij te voet vanuit het huis naar de poort om te vragen wat ze beliefden. Bij de poort aangekomen – u snapt, dit duurt even op een goed geproportioneerde buitenplaats – zag hij pas wat voor vlees hij in de kuip had. Onder de arm van één van de twee zat een stapel tijdschriften geklemd met de titel ´Wachttoren´.

De openingszin van de ander kwam dan ook niet als een verrassing. ´Mogen wij u de weg wijzen naar het Koninkrijk Gods?´ was de beleefd gestelde vraag. De dreiging van een voet tussen de massief ijzeren poort en granieten dorpel bleef uit. Mijn gastheer antwoordde met een tegenvraag: ´Zoudt u wellicht het paradijs willen zien?´ Daarop zwaaide de poort geheel open en werden de overrompelde Jehova getuigen getrakteerd op een rondleiding over de fraaie buitenplaats. Zij waren met stomheid geslagen, wellicht daarbij geholpen door de spraakwaterval met zondvloedachtige proporties van hun gastheer.

Over de weg naar het Koninkrijk God werd niet meer gerept. Het afscheid was kort en ingetogen. De volgende ochtend vond onze gastheer als stille getuige van het bezoek een exemplaar van De Wachttoren in de brievenbus. Met daarop de handgeschreven boodschap: ´Het paradijs bestaat´!

Vrienden, mocht u het nog niet beseffen, u bent hoeder van het paradijs dat Wester-Amstel heet! En wel héél bijzondere hoeders. In tegenstelling tot de aartsengel Michaël staat u niet met een vlammend zwaard aan de poort. U belet de toegang niet, u staat juist klaar met open armen, om aardse stervelingen te ontvangen. Dankzij uw tomeloze inzet en gastvrijheid is het belang van Wester-Amstel voor ons Amstelland bewoners evident. En daarvoor dank ik u hartelijk!

Nu past het niet om u allen daarbij met naam en toenaam te noemen. Tóch wil ik de volgende personen noemen. Allereerst Els Cramer. Zij kreeg kort geleden uit de hand van Job Cohen een Koninklijke onderscheiding. Dat lintje is geheel verdiend voor haar 15-jarige inzet.

En natuurlijk ook een beetje bedoeld voor álle vrienden die vanaf het prille begin bij Wester-Amstel betrokken zijn. Daarnaast wil ik drie vrijwilligers herdenken welke helaas de afgelopen jaren overleden zijn. Han Sio, Gep Peters, en nog heel recent, Detmer Drenth. Wij zijn hun betrokkenheid niet vergeten.

U bent hier gelukkig nog altijd wél. En hopelijk laaft u zich nog jaren aan het levenselixer wat Wester-Amstel te bieden heeft. En weest u daarbij niet ongerust: in dít paradijs vindt u géén verboden appelboom!”

Na de toespraken begon het culturele programma, waar met het optreden van Eveline Juten ‘Boeren, Burgers, Buitenlui’. In deze luchtige voorstelling met lichte muziek uit de zeventiende eeuw zong Eveline Juten liederen over boeren en volkse types uit het ‘Boertig Liedt-Boeck’ van Bredero. Eveline Juten begeleidde zichzelf in dit programma op de cister- een soort luit, dat één van de populaire snaarinstrumenten in de 17de eeuw was.


(Amstelveenweb.com collectie - 2009)

Eveline Juten tijdens haar optreden met haar citer


(Amstelveenweb.com collectie - 2009)

Na de toespraken kon men rondkijken op het terrein. Hier is de stand van de literaire groep


(Amstelveenweb.com collectie - 2009)

En hier is de tuingroep


(Amstelveenweb.com collectie - 2009)

De rondleidingen door de tuinen werden verzorgd door Paul Tensen (r)


(Amstelveenweb.com collectie - 2009)

De kinderen waren ook niet vergeten. Onder deze tent konden ze schilderen


(Amstelveenweb.com collectie - 2009)

Søren Movig vertelt over de geschiedenis van de buitenplaats. De rondleiding begint in de keuken


(Amstelveenweb.com collectie - 2009)

Goochelaar Louis Vlasman in actie

Na de pauze kreeg men als men wilde, een rondleiding door Paul Tensen, in het park en ook in het gebouw. Louis Glasman trad op als goochelaar en amuseerde de kleine kinderen door allerlei eenvoudige, maar boeiende trucjes.

Langs het gebouw waren stalletjes opgesteld waar men een frisdrankje kon kopen, literatuur kon inzien en kopen zowel over de flora en fauna als over Wester-Amstel en men kon kruidenplantjes kopen. Het Blazerstrio Bermuda Riettrio met Paloma de Beer, Renée Knigge en Bart de Kater sloot het 15 jarig jubileumfeest van de Vrienden van Wester-Amstel in stijl af.

Het was lekker warm weer, een beetje broeierig en in de lucht hing een dreigende onweerswolk. Maar dat mocht het festijn niet verstoren en iedereen genoot met volle teugen.