WHO over de studies om de oorsprong van het coronavirus te achterhalen

Sinds het begin van de COVID-19-pandemie heeft de WHO (World Health Organisation – Wereldgezondheidsorganisatie) met de lidstaten en de wetenschappelijke gemeenschap samengewerkt om beter te begrijpen hoe deze pandemie is begonnen, zodat we beter voorbereid kunnen zijn op de volgende pandemie. Na de publicatie van het gezamenlijk verslag (pdf 120 pagina’s) van de WHO en China over de eerste fase van de studies naar de oorsprong van het SARS-CoV-2-virus in maart 2021, heeft de WHO de volgende reeks studies geschetst die moeten worden uitgevoerd en voert zij nog steeds besprekingen met de lidstaten en deskundigen over de volgende stappen.

Om vooruitgang te boeken roept de WHO alle regeringen op de situatie te depolitiseren en samen te werken om de oorsprongsstudies te versnellen, en belangrijk is samen te werken om een gemeenschappelijk kader te ontwikkelen voor toekomstige opkomende ziekteverwekkers met pandemisch potentieel.

De prioriteit van de WHO is dat wetenschappers voortbouwen op de eerste fase van studies, de aanbevelingen in het verslag van maart 2021 uitvoeren en de wetenschappelijke inspanningen voor alle hypothesen versnellen. Het zoeken naar de oorsprong van elke nieuwe ziekteverwekker is een moeilijk proces, dat gebaseerd is op wetenschap, en samenwerking, toewijding en tijd vergt.

De WHO herhaalt dat het zoeken naar de oorsprong van SARS-CoV-2 geen oefening is en mag zijn in het aanwijzen van schuldigen, het aanwijzen van schuldigen of het zoeken naar politieke punten. Het is van vitaal belang te weten hoe de COVID-19-pandemie is begonnen, om een voorbeeld te stellen voor de vaststelling van de oorsprong van alle toekomstige gevallen van spill-over tussen dieren en mensen.

De landen hebben een collectieve verantwoordelijkheid om samen te werken in de ware geest van partnerschap en ervoor te zorgen dat wetenschappers en deskundigen de ruimte krijgen die zij nodig hebben om de oorsprong te vinden van de ergste pandemie in een eeuw. Voortbouwend op wat reeds is geleerd, zou de volgende reeks studies een verder onderzoek omvatten van de ruwe gegevens van de vroegste gevallen en van sera van mogelijke vroege gevallen in 2019. Toegang tot gegevens is van cruciaal belang voor de ontwikkeling van ons inzicht in de wetenschap en mag op geen enkele manier worden gepolitiseerd.

De WHO werkt samen met een aantal landen die vanaf 2019 detectie van SARS-CoV-2 in monsters van opgeslagen biologische specimens hebben gemeld. In Italië bijvoorbeeld faciliteerde de WHO een onafhankelijke evaluatie door internationale laboratoria van de bevindingen van één zo'n onderzoek, dat het blind opnieuw testen van bloedmonsters van vóór de pandemie omvatte. Het delen van ruwe gegevens en het geven van toestemming voor het opnieuw testen van monsters in laboratoria buiten Italië weerspiegelt wetenschappelijke solidariteit op zijn best en is niet anders dan wat we alle landen, waaronder China, aanmoedigen te steunen, zodat we snel en doeltreffend vooruitgang kunnen boeken met het onderzoek naar de oorsprong.

De International Scientific Advisory Group for Origins of Novel Pathogens, of SAGO, is een nieuwe adviesgroep voor de WHO die de WHO moet adviseren over de ontwikkeling van een wereldwijd kader om het ontstaan van toekomstige opkomende ziekteverwekkers met pandemisch potentieel systematisch te bestuderen. Voor SARS-CoV-2 zal zij de snelle uitvoering van de in het verslag van maart 2021 aanbevolen studies ondersteunen.

Door een open oproep tot kandidaatstelling voor de SAGO te doen, legt de WHO een transparante basis voor de nieuwe wetenschappelijke adviesgroep waarvan wij verwachten dat alle lidstaten zich ervoor zullen inzetten. De WHO hoopt op continuïteit met eerdere missies naar China voor SARS-CoV-2, alsook met andere missies die de oorsprong van bijvoorbeeld SARS-CoV, MERS-CoV, vogelgriep, Lassa en Ebola bestuderen.  

Deze open oproep is bedoeld om ervoor te zorgen dat een breed scala aan wetenschappelijke vaardigheden en deskundigheid wordt geïdentificeerd om de WHO te adviseren over de studies die nodig zijn om de oorsprong van eventuele toekomstige opkomende of opnieuw de kop opstekende ziekteverwekkers met pandemisch potentieel vast te stellen. China en een aantal andere lidstaten hebben de WHO geschreven over de basis voor verder onderzoek naar de SARS-CoV-2 "laboratoriumhypothese". Zij hebben ook gesuggereerd dat de oorsprongsstudie is gepolitiseerd, of dat de WHO onder politieke druk heeft gehandeld.

Na bestudering van het verslag van de studie van fase 1 heeft de WHO vastgesteld dat er onvoldoende wetenschappelijk bewijs was om een van de hypothesen uit te sluiten. Om de "laboratoriumhypothese" aan te pakken, is het met name van belang toegang te hebben tot alle gegevens, de beste wetenschappelijke praktijken in aanmerking te nemen en te kijken naar de mechanismen die de WHO reeds hanteert. De WHO richt zich alleen op wetenschap, het bieden van oplossingen en het opbouwen van solidariteit.

Pokken is het enige menselijke virus dat ooit is uitgeroeid. Er zijn twee landen in de wereld die voorraden pokken in beveiligde laboratoria bewaren: Rusland en de VS. Inspecties door het bioveiligheidsteam (pdf 5 pagina’s) van de WHO van de pokkenlaboratoria van VECTOR en CDC vinden om de twee jaar plaats, de laatste keer in jan-feb 2019 (VECTOR) en mei 2019 (CDC). Er wordt dan verslag uitgebracht aan de Wereldgezondheidsvergadering en de inspectieverslagen worden gepubliceerd op de website van de WHO.

Het analyseren en verbeteren van de laboratoriumveiligheid en -protocollen in alle laboratoria ter wereld, ook in China, is belangrijk voor onze collectieve bioveiligheid en -beveiliging. Het zoeken naar de oorsprong van een nieuw virus is een enorm moeilijke wetenschappelijke taak die tijd vergt. De WHO is vastbesloten de wetenschap te volgen, en wij roepen alle regeringen op hun meningsverschillen opzij te zetten en samen te werken om alle gegevens en toegang te verschaffen die nodig zijn, zodat zo spoedig mogelijk met de volgende reeks studies kan worden begonnen.