'Welzijn Nieuwe Stijl is inmiddels alweer achterhaald'

Door André Gerritsen

Zitten op het pluche met wethouder Jacqueline Koops met portefeuille: Werk en Inkomen, Met maatschappelijke ondersteuning (Wmo), Sociale voorzieningen, Gezinsbeleid, Ouderenbeleid, Zorg en volksgezondheid, Jeugdzorg

Ze is de enige vrouw in het college van B en W van Amstelveen en beheert een portefeuille, waar veruit de meeste gemeentelijke miljoenen in omgaan. Wethouder Jacqueline Koops (ChristenUnie, Zorg en Welzijn) is dik tevreden met haar bestuurlijke rol in het omvangrijke en complexe sociale domein. En ze is heel duidelijk over de aanstaande collegeperiode (2014-18): 'Natuurlijk wil ik door, er is zoveel in de steigers gezet.'

De uit de advocatuur afkomstige Koops hoefde nauwelijks na te denken toen ze drie jaar geleden volslagen onverwacht door de VVD werd gevraagd een wethouderszetel in te nemen in het nieuwe college. Amstelveens grootste partij toonde aan beter zetels te kunnen te tellen dan verkiezingswinnaar D66 en creëerde een bont gelegenheidscollege met CDA, BBA én de CU dus. En opeens zat ze op het pluche, wethouder Jacqueline Koops-Scheele.

Ze was tot dan toe vooral een verfrissende verschijning in de gemeenteraad en kon het nauwelijks geloven. 'We hoopten, dat de CU misschien van één, naar twee, of drie zetels zou groeien. Aan een wethouderspositie hadden we totaal niet gedacht. Natuurlijk wilde ik direct, maar ik moest toch ook de advocatuur verlaten, iets waar ik jarenlang in heb geïnvesteerd. Maar hé, ik mocht nu een stad besturen.'

(Foto Gemeente Amstelveen - 2013)

Wethouder Jacqueline Koops (CU) voor het raadhuis van Amstelveen

Spijt van haar keuze heeft ze nog geen moment. 'Wethouderschap is veel leuker. Maar je moet wel een duidelijke visie hebben, nou die heb ik wel hoor. En de sociale portefeuille, dat is zoiets voor mij. Ik had ook geen andere portefeuille gewild. Ik had nog graag jeugdbeleid erbij gekregen, maar uiteindelijk is het prima zo, het is nu druk genoeg.'

Koops, op haar 30e raakte ze volledig overtuigd van het bestaan van God, was net goed en wel wethouder toen ze met zwangerschapsverlof ging wegens de geboorte van haar eerste kind (zoon Jesse). En inmiddels staat opnieuw een verlof te wachten, omdat ze in blijde verwachting is van een dochtertje. Twee zwangerschappen in één collegeperiode kan opmerkelijk worden genoemd.

Of het zo had moeten zijn? 'Een moeilijke vraag,' zegt de 43-jarige Koops. 'Ik had het heel graag 10 jaar geleden gepland, maar toen mocht het niet zo zijn. Ik geloof in God en hij geeft me nu twee kinderen, daar ben ik enorm dankbaar voor. Maar natuurlijk vind ik het vervelend, dat ik ertussen uit moet, maar een kind krijgen is geweldig en van een hele andere orde.'

Koops is trots op wat ze tot nu toe heeft kunnen doen als wethouder: 'Ik heb het gevoel, dat ik veel heb kunnen bereiken. We wisten vooraf, dat het geen gemakkelijk collegeperiode zou worden, want we wisten dat we moesten bezuinigen. Maar ik heb altijd zoiets gehad, dat zaken efficiënter konden. Dus minder 'Vadertje Staat', maar wel omzien en hulp bieden aan diegene die écht kwetsbaar zijn. Onze insteek bij coalitieonderhandelingen was, dat minima niet mogen lijden onder de bezuinigingen: dat is denk ik heel goed gelukt.'

Temidden in het speelveld van diverse decentralisaties (veel zorgtaken worden vanuit de rijksoverheid bij de lokale overheid ondergebracht) is vooral duidelijk, dat Koops op een aantal borden tegelijk dient te schaken, maar dat vindt ze geen groot probleem. 'In de advocatuur was ik gewend continu op het hoogste niveau te communiceren en direct informatie te verwerken om tot een zo goed mogelijke oplossing voor de klant te komen,' aldus Koops.

De bezuinigingen vanuit het Rijk zijn fors, legt ze uit. 'We moeten bijvoorbeeld 15 procent inleveren op jeugdzorg en 40 procent op diverse onderdelen uit de AWBZ. Toch geloof ik er wel in, dat we als gemeente zaken efficiënter kunnen organiseren. Ik heb begrepen, dat in de AWBZ 40 procent van het budget naar het administreren gaat, geld dat niet naar de zorg gaat. Dat moet anders.'

Koops is heilig overtuigd, dat in het sociale domein burgerparticipatie de toekomst heeft, ofwel het inzetten van meer vrijwilligers (burgers) en minder professionals. 'Welzijn Nieuwe Stijl', zoals dat in 2010 werd gelanceerd en dat vooral voorzag in een omslag naar vraaggericht werken, noemt ze inmiddels alweer achterhaald.' Het is eigenlijk alweer een verouderd concept. Burgerparticipatie heeft de toekomst, waarbij zowel de vraag als het antwoord van de burger komt.'

'Ik krijg wel eens kritiek, dat er geen vrijwilligers zouden zijn. Van de Vrijwilligerscentrale heb ik echter begrepen, dat er zo'n 5000 Amstelveners zijn die wel vrijwilligerswerk willen doen, maar niet weten hoe, waar en wat. Daar ligt een groot onbenut potentieel. We hebben in juni een Vrijwilligersacademie opgezet, om scholing voor vrijwilligers te promoten.

Hoe ze de rol van welzijnsinstanties, zoals Cardanus in het geheel ziet? Koops: 'Waarom zou je als burger vast willen zitten aan bepaalde cursussen, of activiteiten van Cardanus? We willen, dat het veel meer uit de burger zelf gaat komen. En nee, dat is geen bezuinigingsoperatie, of alleen een geldkwestie, maar simpelweg een andere visie. Het budget van zo'n drie miljoen euro blijft namelijk hetzelfde. We hebben begin juli besloten, dat we een subsidietender uitzetten. Mogelijk, dat er concurrenten zijn die het beter en/of goedkoper kunnen.'

Vooral op het Amstelveense WWB (Wet werk en bijstand )-beleid is Koops trots. Amstelveen (met circa 800 bijstandsgerechtigden) behoort tot de slechts vier procent (!) van de Nederlandse gemeenten die géén tekort hebben: 'Dat komt met name, omdat wij scherp selecteren aan de poort: 35 procent van aanvragers krijgt uiteindelijk geen uitkering. Aan het uiteinde van het traject hebben we bovendien hele goede klantmanagers, die er voor zorgen dat de uitstroom van uitkering naar werk hoog is. Dat is niet alleen beter voor de gemeente, maar ook voor de persoon. Want wie wil er nou niet werken?'

Onder aanvoering van Koops werd ook de gesubsidieerde arbeid afgebouwd. De gemeente betaalde jarenlang de volledige salarissen van zo'n 30 mensen, daar was dik zes ton mee gemoeid: ' Vroeger was het participatiebudget met 5 miljoen euro zo groot, dat Amstelveen het niet eens op kreeg. Maar op het huidige reïntegratiebudget van 1,4 miljoen is 6 ton natuurlijk enorm veel.'

Gouden randjes zijn er volgens Koops nauwelijks nog in Amstelveen: 'De gouden randjes zijn er echt wel vanaf. Nou ja, misschien is er nog wel een gouden randje in de cultuur, daar betalen we nog fors voor. Als de ChristenUnie in de toekomst keuzes moet maken, dan mag dat niet ten koste gaan van de sociaal zwakkeren in de samenleving. Nee, dan kiest de ChristenUnie daar eerder voor dan voor cultuur,’ aldus Koops.