Wereldbijendag 2021

Eeuwenlang hebben bijen, een van de hardst werkende schepsels op aarde, een positieve invloed gehad op mensen, planten en het milieu. Door stuifmeel van de ene bloem naar de andere te brengen, zorgen bijen en andere bestuivers niet alleen voor de productie van een overvloed aan fruit, noten en zaden, maar ook voor meer variatie en een betere kwaliteit, wat bijdraagt tot de voedselzekerheid en de voeding.

Bestuivers zoals bijen, vogels en vleermuizen zorgen voor 35 procent van de wereldproductie van gewassen en verhogen de productie van 87 van de belangrijkste voedingsgewassen ter wereld, plus vele plantaardige geneesmiddelen. Drie van de vier gewassen in de wereld die vruchten of zaden voortbrengen die door de mens als voedsel kunnen worden gebruikt, zijn, althans gedeeltelijk, afhankelijk van bestuivers.

Bijen en andere bestuivers, zoals vlinders, vleermuizen en kolibries, worden steeds meer bedreigd door menselijke activiteiten. Bestuiving is echter een fundamenteel proces voor het voortbestaan van onze ecosystemen. Bijna 90% van 's werelds in het wild bloeiende plantensoorten is geheel of ten minste gedeeltelijk afhankelijk van bestuiving door dieren, evenals meer dan 75% van 's werelds voedselgewassen en 35% van het landbouwareaal wereldwijd. Bestuivers leveren niet alleen een directe bijdrage aan de voedselzekerheid, maar zijn ook essentieel voor het behoud van de biodiversiteit.

Om mensen bewust te maken van het belang van bestuivers, de bedreigingen waarmee zij worden geconfronteerd en hun bijdrage aan duurzame ontwikkeling, heeft de VN 20 mei uitgeroepen tot Wereldbijendag. Het doel is de maatregelen ter bescherming van bijen en andere bestuivers te versterken, wat aanzienlijk zou bijdragen tot het oplossen van problemen in verband met de wereldwijde voedselvoorziening en het uitbannen van honger in ontwikkelingslanden. Wij zijn allemaal afhankelijk van bestuivers en het is dan ook van cruciaal belang hun achteruitgang in het oog te houden en het verlies aan biodiversiteit een halt toe te roepen.

De vierde Wereldbijendag zal worden gevierd - te midden van een nog steeds voortdurende pandemie - met een virtueel evenement dat op 20 mei 2021 door de The Food and Agriculture Organization (FAO) wordt georganiseerd onder het thema "Bee engaged - Build Back Better for Bees". Het evenement zal oproepen tot wereldwijde samenwerking en solidariteit om de bedreigingen van de COVID-19-pandemie voor de voedselzekerheid en de bestaansmiddelen in de landbouw tegen te gaan en tegelijk prioriteit te geven aan milieuherstel en de bescherming van bestuivers. Het zal een gelegenheid zijn om mensen bewust te maken van de manier waarop iedereen een verschil kan maken om de rol van bestuivers te ondersteunen, te herstellen en te versterken.

Bijen worden bedreigd. Het aantal soorten dat momenteel uitsterft, ligt 100 tot 1.000 keer hoger dan normaal als gevolg van menselijke invloeden. Bijna 35 procent van de ongewervelde bestuivers, met name bijen en vlinders, en ongeveer 17 procent van de gewervelde bestuivers, zoals vleermuizen, worden wereldwijd met uitsterven bedreigd.

Als deze trend doorzet, zullen voedzame gewassen, zoals fruit, noten en veel groentegewassen, steeds meer worden vervangen door basisgewassen als rijst, maïs en aardappelen, wat uiteindelijk zal leiden tot een onevenwichtige voeding. Intensieve landbouwpraktijken, veranderingen in landgebruik, monocultuur, pesticiden en hogere temperaturen als gevolg van de klimaatverandering vormen allemaal problemen voor de bijenpopulaties en, in het verlengde daarvan, voor de kwaliteit van het voedsel dat we verbouwen.

Het Verdrag inzake biologische diversiteit erkent de omvang van de bestuivingscrisis en het verband met biodiversiteit en menselijke bestaansmiddelen en heeft het behoud en duurzaam gebruik van bestuivers tot een prioriteit gemaakt. In 2000 werd tijdens de vijfde Conferentie van de Partijen (COP V) het International Pollinator Initiative (IPI) opgericht (COP-besluit V/5, deel II) als een sectoroverschrijdend initiatief ter bevordering van het duurzaam gebruik van bestuivers in de landbouw en aanverwante ecosystemen. De belangrijkste doelstellingen zijn het monitoren van de achteruitgang van bestuivers, het aanpakken van het gebrek aan taxonomische informatie over bestuivers, het beoordelen van de economische waarde van bestuiving en de economische gevolgen van de achteruitgang van bestuivingsdiensten, en het beschermen van de diversiteit van bestuivers.

Naast de coördinatie van het International Pollinator Initiative (IPI) verleent de FAO ook technische bijstand aan landen over onderwerpen die variëren van koninginnenteelt tot kunstmatige inseminatie en van duurzame oplossingen voor de productie en export van honing.