Wereldwijde aanpak van de klimaatverandering is hard nodig

'Is de wereld slaapwandelen in een crisis? Wereldwijde risico's nemen toe, maar de collectieve wil om ze aan te pakken lijkt te ontbreken. In plaats daarvan verharden de verdeeldheid. De beweging van de wereld in een nieuwe fase van sterk op de staat gecentreerde politiek, genoteerd in het Global Risks Report van vorig jaar, dat gedurende 2018 werd voortgezet. Het idee om 'de controle terug te nemen' - of het nu in eigen land van politieke rivalen is of extern van multilaterale of supranationale organisaties - doet zich voor in veel landen en in veel kwesties. De energie die nu wordt besteed aan het consolideren of herstellen van de nationale controle dreigt de collectieve reacties op opkomende wereldwijde uitdagingen te verzwakken. We drijven dieper in de wereldwijde problemen, waaruit we onszelf met moeite zullen kunnen bevrijden.' – schrijft Børge Brende President van World Economic Forum in het voorwoord van het rapport.

Toenemende schade door extreem weer en nog niet voorbereid zijn op het veranderende klimaat. Dat zijn volgens het nieuwe Global Risks Report 2019 (pdf 114 pagina’s Engels) de twee grootste mondiale risico’s. Dit rapport verscheen aan de vooravond van het World Economic Forum in Davos. Minister-President Rutte en minister Van Nieuwenhuizen (Infrastructuur en Waterstaat) bepleiten vandaag in Davos dat er wereldwijd meer aandacht moet zijn voor deze risico’s en dat er sneller maatregelen genomen moeten worden om deze tegen te gaan. Dat is ook de inzet van de door de minister geïnitieerde Global Commission on Adaptation (GCA): de weerbaarheid tegen het veranderende klimaat, oftewel klimaatadaptatie, hoog op de internationale agenda’s zetten en dit vertalen in concrete maatregelen.

De GCA voorzitters Bill Gates, Ban Ki-Moon en Kristalina Georgieva hebben in Davos hiervoor samen met de commissieleden, waaronder minister Van Nieuwenhuizen, ontmoetingen met wereldleiders. ‘Wereldwijd zien we al lichtpunten in klimaatadaptatie. Infrastructuur die wordt klaargestoomd voor extreme hitte, landbouw die wordt ingericht op langdurige droogte en bewoners van kwetsbare kustgebieden die worden beschermd. Maar feit blijft dat dit sneller en op een grotere schaal moet worden ingezet dan dat we vandaag zien,’ aldus Ban Ki-Moon.

(Foto Nia Palli/IenW - 2017)

drs. Cora van Nieuwenhuizen-Wijbenga (VVD) minister van Infrastructuur en Waterstaat

Van Nieuwenhuizen: 'Klimaatbestendigheid biedt kansen, dat is wat ik hier namens de commissie overbreng. In Nederland hebben we onlangs met alle overheden 600 miljoen euro vrijgemaakt voor maatregelen om ons te blijven wapenen tegen hoogwater, extreem weer en periodes van droogte. Dit soort afspraken tussen overheden onderling maar ook met bedrijven zorgt ervoor dat er slimmer wordt geïnvesteerd in klimaatoplossingen en landen weerbaar worden. Een land dat klimaatbestendig wordt ingericht is niet alleen veilig, maar heeft daarmee ook een fundament om leefbaar en economisch welvarend te blijven.'

De klimaatcommissie is in oktober vorig jaar gestart tijdens een speciale bijeenkomst in de Ridderzaal in Den Haag. Zeventien landen hebben zich al aangesloten bij het klimaatinitiatief waarbinnen dertig commissarissen werken aan de versnelling van klimaatadaptatie. In september komt de GCA tijdens een speciale VN Klimaattop in New York met een actieprogramma over hoe kwetsbare gebieden in de wereld weerbaarder kunnen worden. Vervolgens is Nederland in oktober 2020 gastland voor de internationale Climate Adaptation Action Summit, waar de uitvoering van dit actieprogramma centraal staat.

Het Global Risks Report 2019 is gepubliceerd tegen een achtergrond van zorgwekkende geopolitieke en geo-economische spanningen. Als deze spanningen onopgelost blijven, zullen ze een belemmering vormen voor het vermogen van de wereld om het hoofd te bieden aan een groeiend aantal collectieve uitdagingen, van het toenemende bewijs van de achteruitgang van het milieu tot de toenemende verstoringen van de Vierde Industriële Revolutie.

Het rapport presenteert de resultaten van de laatste Global Risks Perception Survey, waarin bijna 1000 beleidsmakers uit de publieke sector, de particuliere sector, de academische wereld en het maatschappelijk middenveld de risico's voor de wereld beoordelen. Negen van de tien respondenten verwachten dat de economische en politieke confrontaties tussen grote mogendheden dit jaar zullen verergeren. In een tijdsbestek van tien jaar worden extreme weers- en klimaatveranderingsproblemen gezien als de ernstigste bedreigingen.

Het rapport van dit jaar bevat nog een reeks 'what-if' Future Shocks die kwantum computing, weermanipulatie, monetair populisme, emotioneel responsieve kunstmatige intelligentie en andere potentiële risico's onderzoeken. Het thema emoties komt ook aan de orde in een hoofdstuk over de menselijke oorzaken en gevolgen van wereldwijde risico's; het hoofdstuk roept op tot meer actie rond stijgende niveaus van psychologische belasting over de hele wereld.