West-Europa en de Europese Unie was de minst corrupt regio in 2022

Met een gemiddelde score van 66 op 100 is West-Europa en de Europese Unie (EU) opnieuw de best scorende regio in de Corruption Perceptions Index (CPI). Niettemin stagneert de vooruitgang in de meeste landen al meer dan 10 jaar – meldt Transparency International.

Transparantie International e.V. (TI) is een in Duitsland geregistreerde vereniging die in 1993 is opgericht door voormalige medewerkers van de Wereldbank. Het is gevestigd in Berlijn en heeft als non-profitorganisatie en niet-gouvernementele doelstelling actie te ondernemen ter bestrijding van wereldwijde corruptie met maatschappelijke anticorruptie maatregelen en ter voorkoming van criminele activiteiten die voortkomen uit corruptie.

Zowel in West-Europa als in de EU vragen het veranderende veiligheidslandschap sinds de grootschalige invasie van Oekraïne door Rusland en een dreigende recessie om krachtige reacties van regeringen. Ongepaste beïnvloeding van besluitvorming, gebrekkige handhaving van integriteitswaarborgen en bedreigingen van de rechtsstaat ondermijnen echter de effectiviteit van overheden. De regio staat op een kruispunt. Om de huidige crises te boven te komen en vooruitgang te boeken voor de mensen, moeten besluitvormers verder gaan dan fragmentarische anticorruptie maatregelen.

(Bron Transparantie International - 2023)

Met een gemiddelde score van 66 op 100 was West-Europa en de Europese Unie (EU) opnieuw de best scorende regio in de Corruption Perceptions Index van 2022
Uit de Corruption Perceptions Index (CPI 2022) blijkt dat de inspanningen op het gebied van corruptiebestrijding in meer dan de helft van de landen al meer dan 10 jaar zijn gestagneerd. Van de 31 landen in de regio hebben slechts zes hun scores verbeterd en zeven zijn gedaald. Topscorers in 2022 waren Denemarken (Corruptie Perceptie-index [CPI-score]: 90), Finland (87) en Noorwegen (84). De slechtste presteerders waren opnieuw Roemenië (46), Bulgarije (43) en Hongarije (42). Tien landen hebben hun laagste score ooit behaald, waaronder het Verenigd Koninkrijk (73), dat vijf punten is gedaald sinds vorig jaar.

Ondoorzichtige invloed en gebrek aan politieke integriteit. Terwijl de regio worstelt met de steeds dieper wordende crisis in de kosten van levensonderhoud en de toegenomen risico's van burgerlijke onrust, zoeken mensen naar integriteit en effectiviteit van politici. Toch kwam het algemeen belang in 2022 vaak in het gedrang, hetzij door machtige industrieën of door buitenlandse actoren.

De EU wankelt van een enorm corruptieschandaal met beschuldigingen dat huidige en voormalige leden van het Europees Parlement en hun personeel steekpenningen hebben aangenomen van Qatarese functionarissen – samen met rapporten waarin ook Marokko wordt betrokken – in ruil voor invloed. In Duitsland (79) heeft een deelstaatregering de banden tussen haar Climate and Environmental Protection Foundation en het Russische staatsgasbedrijf Gazprom verborgen gehouden. De stichting lobbyde voor de nu opgeschorte Nord Stream 2.0-pijplijn en zou hebben gediend als het kanaal van Gazprom om staatsfunctionarissen te beïnvloeden.

De onderzoeken van Uber Files legden de invloed bloot die grote bedrijven uitoefenen via geheime en bevoorrechte toegang tot besluitvormers in Frankrijk (72). Bezorgdheid over zwakke politieke integriteit onder topambtenaren hield aan met nieuwe spraakmakende inbreuken, wat de noodzaak benadrukte van een overheidsfunctionaris die de ministers kon adviseren over hun ethische verplichtingen. Het schandaal bereikte de EU-instellingen en betrok de voormalige Europese commissaris bij het heimelijk lobbyen voor de technologiegigant.

Hoewel de Scandinavische landen de topposities op de CPI-tabel blijven innemen, stagneren Denemarken (90), Finland (87), IJsland (74), Noorwegen (84) en Zweden (83) op de index. Ze moeten de tekortkomingen in hun kaders voor politieke integriteit nog aanpakken. In de aanloop naar de algemene verkiezingen in Zweden probeerden vijf politieke partijen de financieringsregels van politieke partijen te omzeilen en misbruik te maken van mazen in de wet om geld van anonieme donoren te ontvangen.

Zwitserland (82) en Nederland (80) zijn elk twee punten gedaald sinds 2021 en behaalden dit jaar hun laagste CPI-scores ooit. Ze beschikken ook niet over adequate maatregelen op het gebied van politieke integriteit en voldoende transparantie bij lobbyen. In Zwitserland zijn regels die Zwitserse parlementariërs in staat stellen betaalde functies te behouden naast hun politieke activiteiten bijzonder zorgwekkend, terwijl Nederland tot de zwakste in de regio behoort als het gaat om toezicht op lobbyen.

Met een daling van vijf punten sinds 2021 is het VK (73) een waarschuwing dat landen in de top van de index nog steeds kwetsbaar zijn voor de perceptie van corruptie en ongepaste beïnvloeding. Het vertrouwen van het publiek in de overheid is zorgwekkend laag na een reeks politieke 'sleaze' (omkoping)- en overheidsuitgavenschandalen, die aantoonden hoe gemakkelijk politieke toegang kan worden gekocht door particuliere belangen en mazen in de wet blootlegden, waardoor overheidsfunctionarissen hun eigen gedrag konden reguleren. Lees het verder CPI 2022 voor West-Europa en EU: ongepaste beïnvloeding en versnipperde anticorruptie maatregelen staan de vooruitgang in de weg (Engels)