Wonen en zorg voor ouderen in Nederland

Het aantal ouderen in Nederland neemt toe. Om ouderen zo lang mogelijk zelfstandig te kunnen laten wonen, met zorg als dat nodig is, zijn meer woningen nodig. Veel ouderen wonen in een woning die niet goed bij hun levensfase past. Doorstromen naar een andere woning, verbetert de mogelijkheden voor goede zorg, als dat nodig is, waardoor ouderen een betere kwaliteit van leven krijgen.

Door meer levensloopbestendige woningen te bouwen en ouderen te voorzien van informatie over mogelijke doorstroomwoningen, wil minister Hugo de Jonge voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke ordening voorzien in passende woonruimte voor ouderen. De opgave: 290.000 extra woningen voor ouderen bouwen tot en met 2030, waarvan 170.000 zogeheten nultredenwoningen, 80.000 geclusterde woonvormen en 40.000 zorggeschikte woningen.  Zo staat in de voortgangsrapportage die de minister vandaag naar de Tweede kamer stuurde.

(Foto © RVD –/Martijn Beekman - 2022)

Hugo de Jonge (CDA) minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening
'Ook voor ouderen zijn hard extra woningen nodig. Van alle woningen die we gaan bouwen, is een derde geschikt voor ouderen. Zodat ouderen vanuit het huis waar ze vaak niet meer zo goed uit de voeten kunnen, eerder doorstromen naar een woning waar zorg of andere faciliteiten aanwezig zijn en die het woongenot van ouderen verbetert. Daarbij trek ik samen op met minister Conny Helder (Langdurige Zorg en Sport).  Elke gezinswoning die door deze doorstroom vrijkomt, zorgt voor meer ruimte bij nieuwe gezinnen. Zo komt het bouwen voor ouderen iedereen ten goede' - aldus minister Hugo de Jonge.

Verschillende regio’s zijn goed van start. In de gesloten woondeals is afgesproken om de woningbouwopgave voor ouderen in 2023 uit te werken in de lokale en regionale woningbouwprogrammering van gemeenten. Ongeveer een derde van de regio’s is al ver gevorderd met het concretiseren van deze opgave, ongeveer een derde is goed op weg en de resterende regio’s staat nog aan het begin van dit proces. Voor het realiseren van de bouwopgave is nauwe samenwerking nodig met woon- en zorgpartijen én afstemming met overheden. De minister roept provincies daarom op om deze samenwerking regionaal te faciliteren en te zorgen voor aansluiting op de regionale woondeals en versnellingstafels.

Woningbouw ouderen stimuleren. Om knelpunten in de bouwopgave voor ouderen weg te nemen biedt het Rijk diverse financiële regelingen, waaronder: de stimuleringsregeling ontmoetingsruimten in ouderenhuisvesting (SOO) en de stimuleringsregeling Wonen en zorg. In 2022 is €28 miljoen uit de SOO aan partijen toegekend voor realisatie van ongeveer 8.500 woningen met ontmoetingsruimten voor ouderen. Hiernaast werkt het Rijk op dit moment, samen met betrokken partijen, de stimuleringsregeling zorggeschikte woningen uit. Deze regeling moet een stimulans geven aan de bouw van 20.000 geclusterde zorggeschikte woningen in het sociale segment. Ook ontwikkelt het Rijk momenteel de subsidieregeling intergenerationeel wonen, om het samenwonen tussen jong en oud te stimuleren.


(Foto Martijn Beekman - 2022)

Conny Helder (VVD) minister voor Langdurige Zorg en Sport
Woonzorgvisies aandachtsgroepen en ouderen. In het wetsvoorstel versterking regie op de volkshuisvesting is opgenomen dat gemeenten vanaf 2026 verplicht een volkshuisvestingsprogramma moeten opstellen, waar de woonzorgvisie voor aandachtsgroepen en ouderen in opgaat. In de woonzorgvisie worden de woon- en zorgbehoeften en de woonopgaven voor aandachtsgroepen en ouderen in kaart gebracht.  Gemeenten krijgen vanaf 2026 ook de verplichting om, naast woningcorporaties en huurdersorganisaties, ook relevante zorgpartijen te betrekken bij het opstellen van lokale prestatieafspraken. De inwerkingtreding van de wet versterking regie op de volkshuisvesting is voorzien in 2024.

Uitbreiding ondersteuningsstructuur ouderen. Om gemeenten, provincies, woningcorporaties, zorg- en maatschappelijke organisaties te helpen bij het realiseren van de huisvestingsopgave voor ouderen, wordt op dit moment gewerkt aan het opzetten van één centraal loket voor gemeenten, provincies, woningcorporaties, zorg- en maatschappelijke organisaties met allerhande vragen over de huisvesting van diverse doelgroepen, waaronder ouderen. Ook biedt het Rijk verschillende ondersteuningsmogelijkheden. Zo is er vorig jaar een online kennis- en expertisecentrum gelanceerd met o.a. relevante informatie over wet- en regelgeving, financiële regelingen en praktijkvoorbeelden over de huisvesting van aandachtsgroepen én ouderen. Hiernaast zijn er diverse handreikingen beschikbaar over het opstellen van regionaal afgestemde woonzorgvisies. Om lokale en regionale partijen te ondersteunen bij de bouwopgave voor ouderen is het Aanjaagteam Wonen, Welzijn, Zorg voor ouderen sinds mei 2023 aan de slag. Hiernaast kunnen partijen voor hulp en ondersteuning bij het maken en uitvoeren van regionale woonzorgvisies voor aandachtsgroepen en ouderen terecht bij het Expertteam Huisvesting Aandachtsgroepen.

Minister De Jonge (VRO) en minister Helder (Langdurige Zorg en Sport) informeren de Tweede Kamer over voortgang van het programma Wonen en zorg voor ouderen. Eenzelfde brief (pdf 15 pagina’s) is ook aan de Eerste Kamer gezonden.