't Kleine Kalfje - 1910
Foto's -> Gebouwen -> Buitenplaatsen
(Amstelveenweb.com collectie)
De herberg Het Kalfje op een bijgewerkte tekening uit 1816 met de rivier de Amstel
Geschiedenis van het Kleine Kalfje
(Bron tekst uit: Amstelveen acht eeuwen geschiedenis - Groesbeek)
De herberg Het Kalfje op een bijgewerkte tekening uit 1816 met de rivier de Amstel
Geschiedenis van het Kleine Kalfje
(Bron tekst uit: Amstelveen acht eeuwen geschiedenis - Groesbeek)
Op de plaats waar dit welbekende café-restaurant nu staat (op de zuidhoek Kalfjeslaan-Amstel), lag vroeger een boerderij met 26 'maden' land, die in 1605 eigendom werd van de bekende Allart Boelesz., burger van Amsterdam, die deze van de weduwe van Mr. Dirk Jacobsz. Kan had gekocht. Daarna moet de boerderij in het bezit zijn gekomen van de familie Heerman van Zuidwijk. In 1732 werd Maria van Zuidwijk als eigenaresse vermeld. Daar de boerderij geen enkele maal in de transportregisters wordt vermeld, mag aangenomen worden dat deze tot 1810 ook nooit is verkocht.
(Amstelveenweb.com - Gemeentearchief Amstelveen)
Het restaurant 't Klein Kalfje' van Johannes Andries Schram
Uit de kadastrale gegevens blijkt, dat de gemeente Nieuwer-Amstel in 1884 eigenaar was van de grond, doch deze in 1909 overdroeg aan het Heemraadschap van de Amstel en Nieuwer-Amstel. Erfpachter was toen Johannes Andries Schram, van beroep werkman. In 1921 ging de erfpacht van de heer Schram, die in de acte 'koffiehuishouder' genoemd wordt, over aan Albertus ten Broek.
(Amstelveenweb.com - Gemeentearchief Amstelveen)
Ansichtkaart van het Restaurant 'Het Kalfje' op de hoek van de Kalfjeslaan en de Amsteldijk in 1907
Herberg 'Het Kalfje'
Er werd gemeld dat een gevelsteen het jaartal 1610 zou dragen. Een journalist had het zelfs over een prent van 1610 waarop 'het Kalfje' vermeld zou staan. Bij nadere onderzoek blijkt echter die gevelsteen met het jaartal 1610 in het geheel niet te bestaan. Volgens de eigenaresse zou die steen afgebeeld zijn geweest op een schilderij dat in 1941 is verbrand.
(Foto Amstelveenweb.com - 2013)
De gevelsteen van herberg 'Het Kalfje' lijkt helemaal niet op de gevel die op de foto van 1907 staat
De vraag is dus of we aan dit jaartal wel correct is en of het daadwerkelijk in de gevel heeft gestaan. Maar dan niet in het tegenwoordige gebouw, dat hoogstens uit de 18de eeuw dateert. De steen zou ook overgebracht kunnen zijn in het nieuwe gebouw, toen het oude gesloopt werd. Het benoemen van het jaartal blijft een duistere zaak.
Over de oudste historie van de herberg is niet veel bekend. Overal vindt men het bekende verhaal dat de oudste eigenaar een boer geweest zou zijn, die Kalf heette. Volgens anderen ontleent de herberg zijn naam aan het smokkelen van kalveren. Het oudste gegeven werd gevonden in een 'belastingkohier' van het jaar 1632. Dit kohier somt alle eigenaars en gebruikers van landerijen en huizen op, en als de ambtenaar die het samenstelt (langs de Amstel gaande) bij de Kalfjeslaan gekomen is, ziet hij daar het huis van Dirck Troost. Vermoedelijk is dit perceel identiek met de werf van Dirck Wollebrantsz., die in 1621 wordt vermeld. Daar dit het eerste huis benoorden de Kalfjeslaan is, moet hiermee wel het latere 'Kalfje' bedoeld zijn.
In 1656 is Mary Francken, weduwe van Dirk Calf, eigenares van dit perceel en verkoopt zij 91/8 roeden van haar bezit aan de burgemeesters en thesauriers der stad Amsterdam 'tot verbreedingh van 't Loopvelt' voor 75 gulden. Ook Breghie Spiegels, weduwe van de heer Willem Backer, verkoopt een strook terrein voor hetzelfde doel. Vermoedelijk wordt er dan nog geen herberg in het huis gehouden, er wordt gesproken van 't werfstuk van Dirk Kalf'. Jan Claesz. Kalf, de zoon van Mary Franken, die zijn moeder bij de verkoop in 165 6 reeds assisteerde, wordt er vervolgens eigenaar van. In 1670 woont hij 'in 't Kalf aan de Amsteldijk'. Van hem is het zeker, dat hij herbergier is, want op 17 october 1689 'verclaerde hij van meeninge te sijn dit lopende saisoen ofte jaer wijn bij de cleijne maet te vercopen en gelagen te setten'.
Vóór 26 april 1695 is Jan Claesz. Kalf overleden, zijn vrouw Jaepje Dirks met vijf kinderen nalatende. Genoemde kinderen scheiden en verdelen de erfenis van hun ouders, maar behouden 'het Kalfje' in onverdeelde eigendom. Deze gemeenschappelijke eigendom leidde tenslotte tot zeer ingewikkelde eigendomsverhoudingen. In 1721 was 'het Kalfje' in dertig (!) parten verdeeld, waarvan de waarde nog geen 40 gulden per part bedroeg. In 1721 klagen de voogden van de minderjarige kinderen van wijlen Dirk Jansz. Kalf en van Claas Jansz. Kalf dan ook, dat zij sedert enige jaren weinig of geen huur hebben ontvangen van de 2/6 parten die aan hun pupillen in 'het Kalfje' toekomen. Zij vragen derhalve aan schepenen om deze parten te mogen verkopen. Vermoedelijk deelden de meeste aandeelhouders dit standpunt, en in bijna volledige eensgezindheid transporteren zij 28/30 parten in de herberg voor 1.260 gulden op 19 maart 1722 aan Symon Backer. Eén van de erfgenamen echter, Jan Pietersz. van Leeuwarden, mede erfgenaam voor 1/30, en eigenaar van nog 1/30 door koop, had geweigerd om aan de verkoop mee te doen.
Pas in 1734 verkoopt hij zijn 2/30 part voor 250 gulden aan Albert Bossingh. Dit was het sein voor Symon Backer om een jaar later 28/30 parten voor 3.300 gulden eveneens aan Albert Bossing over te doen, die voor 3.550 gulden eigenaar van het geheel was geworden. Zijn weduwe, Aletta van de Wal genaamd, verkoopt in 1768 de door haar geërfde helft voor 3.250 gulden aan Willem van Delden, die de andere helft geërfd had van zijn moeder Catharina Versteegen die met Albertus Bossing hertrouwd was.
Johanna Elshof, de weduwe van Willem van Delden transporteerde de herberg in het jaar 1800 voor 3.650 gulden aan Adriaan Holtzman. Deze exploiteerde de herberg niet zelf, maar had Willem Elbers als zetbaas. Adriaan was trouwens raffinadeur van beroep en woonde op de Keizersgracht in Amsterdam. Vermoedelijk heeft hij hoog opgegeven van de revenuen van zijn herberg, want in 1820 weet hij deze voor ƒ 8.000,-over te doen aan zijn collega-raffinadeur Johan Hendrik Horstman, op de Prinsengracht. Gedurende de loop van de 19de eeuw heeft 'Het Kalfje' steeds zijn oude reputatie weten te handhaven. Soms stonden de rijtuigen in lange rijen langs de Kalfjeslaan, terwijl de inzittenden binnen hun vertier zochten, of ook wel in de tuin en de doolhof.
(Bron: Ansichtkaart)
De uitspanning 'Het Kalfje' op de hoek van de Kalfjeslaan en de Amsteldijk anno 1910.
De herberg was oorspronkelijk een tolhuis en erg in trek bij gasten met weinig geld, maar er kwamen ook veel mensen uit de stad per boot om hier uit te rusten.
(Bron: Ansichtkaart)
Café - restaurant Het Kalfje in 1910.
(Bron: Ansichtkaart)
Het café gedeelte van Het Kalfje. Het opschrift van de kaart luidt:
'Onze prijzen zijn zeer populair'.
(Bron: Ansichtkaart)
De dinerzaal van Het Kalfje
Het opschrift van de kaart luidt:
'U dineert hier smakelijk, goed en billijk'.
(Bron: Ansichtkaart met opdruk: Prop. D. van Wilpe)
Het interieur van café Het Kalfje in de bovenzaal,
waar de eigenaar D.van Wilpe met echtgenote en dochter aanwezig zijn.
(Bron: Ansichtkaart)
Café-restaurant Het Kalfje vanaf de straatkant gezien
(Bron: Ansichtkaart)
De tuin van Het Kalfje. Opschrift van de kaart:
'Voor Uw kinderen een dorado....; Voor Uzelf een heerlijke ontspanning'
(Bron Foto: Privé Collectie)
Een auto wordt uit de Amstel getakeld, vlakbij de uitspanning 'Het Kalfje' op de Amsteldijk Noord, hoek Kalfjeslaan in 1920
(Bron: Privé Collectie)
Suikerzakje uit 1930 van café-restaurant "Het Kalfje" aan de Amstel. De kristalmelis werd gefabriceerd door de Gebr. Koppen.
De goede reputatie heeft 'het Kalfje' tot de tweede wereldoorlog weten te handhaven. Toen kwam het verval, niet alleen voor het bedrijf maar ook voor het gebouw. Op 16 november 1941 brandde de bovenverdieping af en de nogal broze constructie van de onderbouw maakte het niet mogelijk het oude gebouw weer te herstellen. In april 1950 scheen een nieuw tijdperk aangebroken te zijn. In tegenwoordigheid van tal van autoriteiten en bekende persoonlijkheden werd 'het Kalfje' opnieuw als café-restaurant in gebruik genomen.
Het Amstelveensch Weekblad van 28 april 1950 bericht hierover: 'Vele bloemstukken en een grote fruitmand versierden de zaal. Tussen het fruit lag een echte kalfskop. Eigenares was toen de bekende muziekpaedagoge mevr. Hamel-van Welpe, die het bedrijf liet leiden door de heer van Vugt. Maar de dreiging van het naderend einde werd enige jaren later opnieuw in de kranten merkbaar. In 1965 ging de gemeente Amstelveen tot onteigening over en in 1967 werd het gebouw definitief afgebroken.
(Amstelveenweb.com collectie - 2003)
Het restaurant 't Klein Kalfje' op de hoek van de Kalfjeslaan en de Amsteldijk in 2003
Dan zijn er ook nog prenten van Halfweg Kalfje en 't Koetje, maar die geschiedenis wordt nog uitgezocht.
(Amstelveenweb.com collectie - Gemeentearchief Amstelveen)
Halfweg Kalfje bij Amsterdam
Op het bord tegen de bomen staat:
Pleziervaart 5 cent
Vertrek elk half uur van Halweg Kalfje naar Amsterdam
2 kajuit 5 cent
(Amstelveenweb.com collectie - Gemeentearchief Amstelveen)
Foto van Café 't Koetje uit 1920
(Amstelveenweb.com - Gemeentearchief Amstelveen)
Het restaurant 't Klein Kalfje' van Johannes Andries Schram
Uit de kadastrale gegevens blijkt, dat de gemeente Nieuwer-Amstel in 1884 eigenaar was van de grond, doch deze in 1909 overdroeg aan het Heemraadschap van de Amstel en Nieuwer-Amstel. Erfpachter was toen Johannes Andries Schram, van beroep werkman. In 1921 ging de erfpacht van de heer Schram, die in de acte 'koffiehuishouder' genoemd wordt, over aan Albertus ten Broek.
(Amstelveenweb.com - Gemeentearchief Amstelveen)
Ansichtkaart van het Restaurant 'Het Kalfje' op de hoek van de Kalfjeslaan en de Amsteldijk in 1907
Herberg 'Het Kalfje'
Er werd gemeld dat een gevelsteen het jaartal 1610 zou dragen. Een journalist had het zelfs over een prent van 1610 waarop 'het Kalfje' vermeld zou staan. Bij nadere onderzoek blijkt echter die gevelsteen met het jaartal 1610 in het geheel niet te bestaan. Volgens de eigenaresse zou die steen afgebeeld zijn geweest op een schilderij dat in 1941 is verbrand.
(Foto Amstelveenweb.com - 2013)
De gevelsteen van herberg 'Het Kalfje' lijkt helemaal niet op de gevel die op de foto van 1907 staat
De vraag is dus of we aan dit jaartal wel correct is en of het daadwerkelijk in de gevel heeft gestaan. Maar dan niet in het tegenwoordige gebouw, dat hoogstens uit de 18de eeuw dateert. De steen zou ook overgebracht kunnen zijn in het nieuwe gebouw, toen het oude gesloopt werd. Het benoemen van het jaartal blijft een duistere zaak.
Over de oudste historie van de herberg is niet veel bekend. Overal vindt men het bekende verhaal dat de oudste eigenaar een boer geweest zou zijn, die Kalf heette. Volgens anderen ontleent de herberg zijn naam aan het smokkelen van kalveren. Het oudste gegeven werd gevonden in een 'belastingkohier' van het jaar 1632. Dit kohier somt alle eigenaars en gebruikers van landerijen en huizen op, en als de ambtenaar die het samenstelt (langs de Amstel gaande) bij de Kalfjeslaan gekomen is, ziet hij daar het huis van Dirck Troost. Vermoedelijk is dit perceel identiek met de werf van Dirck Wollebrantsz., die in 1621 wordt vermeld. Daar dit het eerste huis benoorden de Kalfjeslaan is, moet hiermee wel het latere 'Kalfje' bedoeld zijn.
In 1656 is Mary Francken, weduwe van Dirk Calf, eigenares van dit perceel en verkoopt zij 91/8 roeden van haar bezit aan de burgemeesters en thesauriers der stad Amsterdam 'tot verbreedingh van 't Loopvelt' voor 75 gulden. Ook Breghie Spiegels, weduwe van de heer Willem Backer, verkoopt een strook terrein voor hetzelfde doel. Vermoedelijk wordt er dan nog geen herberg in het huis gehouden, er wordt gesproken van 't werfstuk van Dirk Kalf'. Jan Claesz. Kalf, de zoon van Mary Franken, die zijn moeder bij de verkoop in 165 6 reeds assisteerde, wordt er vervolgens eigenaar van. In 1670 woont hij 'in 't Kalf aan de Amsteldijk'. Van hem is het zeker, dat hij herbergier is, want op 17 october 1689 'verclaerde hij van meeninge te sijn dit lopende saisoen ofte jaer wijn bij de cleijne maet te vercopen en gelagen te setten'.
Vóór 26 april 1695 is Jan Claesz. Kalf overleden, zijn vrouw Jaepje Dirks met vijf kinderen nalatende. Genoemde kinderen scheiden en verdelen de erfenis van hun ouders, maar behouden 'het Kalfje' in onverdeelde eigendom. Deze gemeenschappelijke eigendom leidde tenslotte tot zeer ingewikkelde eigendomsverhoudingen. In 1721 was 'het Kalfje' in dertig (!) parten verdeeld, waarvan de waarde nog geen 40 gulden per part bedroeg. In 1721 klagen de voogden van de minderjarige kinderen van wijlen Dirk Jansz. Kalf en van Claas Jansz. Kalf dan ook, dat zij sedert enige jaren weinig of geen huur hebben ontvangen van de 2/6 parten die aan hun pupillen in 'het Kalfje' toekomen. Zij vragen derhalve aan schepenen om deze parten te mogen verkopen. Vermoedelijk deelden de meeste aandeelhouders dit standpunt, en in bijna volledige eensgezindheid transporteren zij 28/30 parten in de herberg voor 1.260 gulden op 19 maart 1722 aan Symon Backer. Eén van de erfgenamen echter, Jan Pietersz. van Leeuwarden, mede erfgenaam voor 1/30, en eigenaar van nog 1/30 door koop, had geweigerd om aan de verkoop mee te doen.
Pas in 1734 verkoopt hij zijn 2/30 part voor 250 gulden aan Albert Bossingh. Dit was het sein voor Symon Backer om een jaar later 28/30 parten voor 3.300 gulden eveneens aan Albert Bossing over te doen, die voor 3.550 gulden eigenaar van het geheel was geworden. Zijn weduwe, Aletta van de Wal genaamd, verkoopt in 1768 de door haar geërfde helft voor 3.250 gulden aan Willem van Delden, die de andere helft geërfd had van zijn moeder Catharina Versteegen die met Albertus Bossing hertrouwd was.
Johanna Elshof, de weduwe van Willem van Delden transporteerde de herberg in het jaar 1800 voor 3.650 gulden aan Adriaan Holtzman. Deze exploiteerde de herberg niet zelf, maar had Willem Elbers als zetbaas. Adriaan was trouwens raffinadeur van beroep en woonde op de Keizersgracht in Amsterdam. Vermoedelijk heeft hij hoog opgegeven van de revenuen van zijn herberg, want in 1820 weet hij deze voor ƒ 8.000,-over te doen aan zijn collega-raffinadeur Johan Hendrik Horstman, op de Prinsengracht. Gedurende de loop van de 19de eeuw heeft 'Het Kalfje' steeds zijn oude reputatie weten te handhaven. Soms stonden de rijtuigen in lange rijen langs de Kalfjeslaan, terwijl de inzittenden binnen hun vertier zochten, of ook wel in de tuin en de doolhof.
(Bron: Ansichtkaart)
De uitspanning 'Het Kalfje' op de hoek van de Kalfjeslaan en de Amsteldijk anno 1910.
De herberg was oorspronkelijk een tolhuis en erg in trek bij gasten met weinig geld, maar er kwamen ook veel mensen uit de stad per boot om hier uit te rusten.
(Bron: Ansichtkaart)
Café - restaurant Het Kalfje in 1910.
(Bron: Ansichtkaart)
Het café gedeelte van Het Kalfje. Het opschrift van de kaart luidt:
'Onze prijzen zijn zeer populair'.
(Bron: Ansichtkaart)
De dinerzaal van Het Kalfje
Het opschrift van de kaart luidt:
'U dineert hier smakelijk, goed en billijk'.
(Bron: Ansichtkaart met opdruk: Prop. D. van Wilpe)
Het interieur van café Het Kalfje in de bovenzaal,
waar de eigenaar D.van Wilpe met echtgenote en dochter aanwezig zijn.
(Bron: Ansichtkaart)
Café-restaurant Het Kalfje vanaf de straatkant gezien
(Bron: Ansichtkaart)
De tuin van Het Kalfje. Opschrift van de kaart:
'Voor Uw kinderen een dorado....; Voor Uzelf een heerlijke ontspanning'
(Bron Foto: Privé Collectie)
Een auto wordt uit de Amstel getakeld, vlakbij de uitspanning 'Het Kalfje' op de Amsteldijk Noord, hoek Kalfjeslaan in 1920
(Bron: Privé Collectie)
Suikerzakje uit 1930 van café-restaurant "Het Kalfje" aan de Amstel. De kristalmelis werd gefabriceerd door de Gebr. Koppen.
De goede reputatie heeft 'het Kalfje' tot de tweede wereldoorlog weten te handhaven. Toen kwam het verval, niet alleen voor het bedrijf maar ook voor het gebouw. Op 16 november 1941 brandde de bovenverdieping af en de nogal broze constructie van de onderbouw maakte het niet mogelijk het oude gebouw weer te herstellen. In april 1950 scheen een nieuw tijdperk aangebroken te zijn. In tegenwoordigheid van tal van autoriteiten en bekende persoonlijkheden werd 'het Kalfje' opnieuw als café-restaurant in gebruik genomen.
Het Amstelveensch Weekblad van 28 april 1950 bericht hierover: 'Vele bloemstukken en een grote fruitmand versierden de zaal. Tussen het fruit lag een echte kalfskop. Eigenares was toen de bekende muziekpaedagoge mevr. Hamel-van Welpe, die het bedrijf liet leiden door de heer van Vugt. Maar de dreiging van het naderend einde werd enige jaren later opnieuw in de kranten merkbaar. In 1965 ging de gemeente Amstelveen tot onteigening over en in 1967 werd het gebouw definitief afgebroken.
(Amstelveenweb.com collectie - 2003)
Het restaurant 't Klein Kalfje' op de hoek van de Kalfjeslaan en de Amsteldijk in 2003
(Amstelveenweb.com collectie - Gemeentearchief Amstelveen)
Halfweg Kalfje bij Amsterdam
Op het bord tegen de bomen staat:
Pleziervaart 5 cent
Vertrek elk half uur van Halweg Kalfje naar Amsterdam
2 kajuit 5 cent
(Amstelveenweb.com collectie - Gemeentearchief Amstelveen)
Foto van Café 't Koetje uit 1920
