Bijgewerkt: 23 december 2024

Busvervoer Maarse en Kroon - 1927

Foto's -> Vervoer -> Busonderneming
Maarse & Kroon - 1


Busvervoer Maarse en Kroon
(Amstelveenweb.com - Gemeentearchief NA)

Trots poseert de heer J.P. Sloothaak op de foto, als eerste bus ondernemer op de route Aalsmeer-Amstelveen-Amsterdam bij zijn T-Ford-bus. De foto werd genomen op de Stationsweg, voor ?De Drie Kolommen" in Aalsmeer. De Ford Model T (in de volksmond bekend als de Tin Lizzie, T-Model Ford Model T, of T) is een auto die werd geproduceerd door Ford Motor Company vanaf 1 oktober 1908 tot en met 26 mei 1927

Een artikel uit de 'Amstellander' dat op 8 februari 1962 verscheen met de titel: 'Aalsmeer-Amstelveen-Amsterdam per T-Ford-bus met petroleumlamp.' De 'Amstellander' verscheen vanaf 1962 en richtte zich op de lezers in Uithoorn, Aalsmeer en Badhoevedorp. In 1969 kwam daar de Nieuwe Bijlmer nog bij. De totale oplage van alle edities bedroeg toen 50.000. Aan deze uit plus minus 1922 stammende autobus (T-Ford) hebben vermoedelijk heel wat Aalsmeerders en Amstelveners dierbare herinneringen. Vooral, wanneer zij aan de accommodatie van de bus denken, alsook aan de frequentie, waarmee de diensten Aalsmeer-Amsterdam werden uitgevoerd. Er waren 20 plaatsen, zitplaatsen wel te verstaan, die waren verdeeld over langs de ramen staande banken. Niet zoals tegenwoordig dus, nu de banken in de breedte van de bus zijn aangebracht. De maar weinig P.K.'s tellende bus moest echter soms wel 35 passagiers trekken, hetgeen met veel gekraak en gerammel, gezien de constructie van de bus, gepaard ging.

Op de deur staat: 'N.V. Autodienst, 20 personen, direct. J.P. Sloothaak' De directeur-eigenaar van de busonderneming, woonde in Amstelveen en begon na een achtjarig verblijf in da Verenigde Staten te zamen met een compagnon, de heer Poort, de diensten te rijden.

Foto Amstelveen
(Bron: Ach Lieve Tijd - Amstelveen)

Een vijfrittenkaart van N.V. Autobusonderneming Maarse & Kroon


In Aalsmeer was de bushalte gelegen bij „De Drie Kolommen", waar ook de afgebeelde foto werd gemaakt, terwijl de heer J.P. Sloothaak, thans eigenaar van een autoverhuurbedrijf in Amstelveen, bij zijn bus poseert. Aan de bakermat van het Amstellandse busvervoer heeft de heer M. van Poelgeest gestaan, toen hij als eerste een geregelde dienst opende tussen Ouderkerk en Amstelveen. Men was daar namelijk aangewezen op de boot, die een aantal keren per dag passagiers voor Amsterdam opnam. Dit gaf in de winterdag bijzondere moeilijkheden, wanneer de Amstel dichtgevroren zat. Deze dienst startte op 2 januari 1922. Sindsdien breidde de busonderneming zich uit en werden ook diensten op Amsterdam v.v. geopend.

Het was in de jaren 1920-1925, toen de busondernemingen in geheel het land nog in de kinderschoenen stonden een totaal gevecht om de klant. Vooral ook in Amstelveen, waar ook M. van Poelgeest reed, speelden zich wilde tonelen af. De dienstregelingen waren bijzonder op die concurrent afgestemd. Met de bussen werden de vreemdste manoeuvres uitgehaald. Wie het eerst bij een bushalte was had kans op het leeuwendeel van de wachtende passagiers. Bij het passeren van de bus op de toen nog smalle wegen werden risico's genomen, waarbij soms wel eens te veel werd gewaagd. In die jaren werd ook wel met vergunningen de hand gelicht. Indien een busonderneming bijvoorbeeld geen toestemming had van het gemeentebestuur om passagiers in Amstelveen op te nemen, dan gebeurde dit toch wel.

De dienaren der wet waren te gering in aantal, dan dat er nauwlettend op kon worden toegezien. Gelukkig kent men thans die taferelen niet meer, zoals ze in de beginperiode van het busvervoer plaatsvonden. Ook kwamen de vaste halteplaatsen. Dat was zowel economisch als verkeerstechnisch bezien een uitkomst, omdat op de route van Aalsmeer naar Amsterdam vroeger op iedere willekeurige plaats passagiers konden worden opgenomen en afgezet.

Op het traject Amstelveen-Amsterdam stopte de bus vaak 20 a 25 keer. Maarse & Kroon nam in de 1920er jaren de directievoering van de Autodienst Poort & Sloothaak over, terwijl de Amstelveense onderneming Van Poelgeest in 1939 door het Aalsmeerse bedrijf werd overgenomen.

De geschiedenis van Maarse & Kroon begon feitelijk op 1 februari 1923. Vanaf die dag reed de firma met één bus op het traject Rijnswaterwoude-Leimuiden-Leiden, toen nog onder de naam Wegman, Kroon en Co. 'Co.' stond hier voor Jac. Maarse, die toen al in de directie zat. Spoedig daarna trok de heer Wegman zich terug en ging het bedrijf verder als Maarse & Kroon. Jac. Maarse besefte al snel, dat kleine bedrijven weinig kans hadden te overleven en zocht dus naar uitbreiding van het bedrijf. In 1926 zag hij zijn kans, toen de NV Autobusonderneming van J.J. Poort en J.P. Sloothaak te koop werd aangeboden. De onderneming van beide heren onderhield eveneens slechts één dienst: vanaf de Bennebroekerweg in Rijsenhout via Aalsmeer naar het dorp Amstelveen.

De geschiedenis van Maarse & Kroon begon feitelijk op 1 februari 1923. Vanaf die dag reed de firma met één bus op het traject Rijnswaterwoude-Leimuiden-Leiden, toen nog onder de naam Wegman, Kroon en Co. 'Co.' stond hier voor Jac. Maarse, die toen al in de directie zat. Spoedig daarna trok de heer Wegman zich terug en ging het bedrijf verder als Maarse & Kroon. Jac. Maarse besefte al snel dat kleine bedrijven weinig kans hadden te overleven en zocht dus naar uitbreiding van het bedrijf. In 1926 zag hij zijn kans, toen de NV Autobusonderneming van J.J. Poort en J.P. Sloothaak te koop werd aangeboden. De onderneming van beide heren onderhield eveneens slechts één dienst: vanaf de Bennebroekerweg in Rijsenhout via Aalsmeer naar het dorp Amstelveen.

Bus H in Amsterdam
(Bron: Ach Lieve Tijd - Amstelveen)

De bus H van N.V. Autobusonderneming Maarse & Kroon in Amsterdam 1937


Per 1 januari 1927 werd de NV Autobusonderneming opgekocht en daarmee reed Maarse & Kroon voor het eerst op Amstelveen. Het wagenpark groeide. De eerste wagen was een GMC-vrachtauto (General Motors Corporation) die door plaatsing van losse banken geschikt was gemaakt voor het vervoer van voetballers en voor korte trips. Het lijnennet telde steeds meer kilometers.
Het aantal personeelsleden hield met de gang van zaken gelijke tred. De heer J. van Immerzeel, de eerste medewerker van Maarse & Kroon, kreeg er veel collega's bij. Wanneer mogelijk werden andere bedrijven opgekocht. De belangrijkste overname was die van het bedrijf van Van Poelgeest. Ook het reisbureau dat Van Poelgeest inmiddels had opgericht en de vele bijbehorende toerritten werden overgenomen. Door deze fusie telde Maarse & Kroon in één klap mee op het gebied van toerritten in deze streek.
Directeur Kroon kon zich in de expansiedrift van zijn partner Maarse echter niet vinden en liet zich uitkopen. Vanaf 1939 werd Jac. Maarse de enige directeur.

Eén van de chauffeurs die Maarse & Kroon overnam van Van Poelgeest, was Rein van den Berg. Deze Groninger van geboorte trad in 1926 in dienst en werd de vaste chauffeur van Van Poelgeest voor buitenlandse ritten. De eerste keer dat hij de grens passeerde was in 1928, toen hij de Franse hockeyploeg uit Parijs ophaalde voor de Olympische Spelen in Amsterdam. Tijd om naar de wedstrijd te kijken was er niet, eerst moest nog de Italiaanse voetbalploeg worden opgehaald. Ook maakte hij talloze toerritten met wagen nummer 8, een ouderwets geval met een zeilen kap.

De bussen van Maarse & Kroon mochten tijdens de oorlog aanvankelijk helemaal niet rijden en later slechts op beperkte schaal. Op 25 juni 1940 opende de firma Sloothaak een dienst met een paardentaxi van de Heemraadschapslaan tot bus H bij de Kalfjeslaan.

sloothaak Amstelveen
(Bron P. Sloothaak - 2012)

Nico Sloothaak op zijn verbouwde taxi in 1942, getrokken door een paard. Door de schaarste van benzine en andere goederen tijdens de Tweede Wereldoorlog werden ondernemers heel vindingrijk, zoals hier op de foto is te zien. De paardentaxi rijdt op de Amsterdamseweg ter hoogte van de toenmalige Incassobank. De foto zelf komt uit een Canadees archief van een tante van Peter Sloothaak, de zoon van Nico.


De taxi vertrok tegen de winter, ook elke avond om elf uur vanaf het Leidseplein naar Amstelveen, om late passagiers thuis te brengen. Vanaf 1 november 1940 gingen de Amsterdamse trams al om half negen de remise in. In 1941 werd bus H stopgezet, een drukke lijn die in de spits tot 500 reizigers per uur vanuit Amstelveen naar hun werk in de hoofdstad vervoerde. Daarom werd de trein weer ingezet om personen te vervoeren, ook al omdat veel fietsen waren gevorderd. De trein was dan ook dagelijks afgeladen. Door de oorlogsomstandigheden kon er van toervervoer geen sprake zijn. Steeds minder brandstof, gasgeneratoren, banden en onderdelen waren beschikbaar, bovendien werden bussen gevorderd en werd personeel in Duitsland tewerkgesteld. Uiteindelijk werd bijna het hele bedrijf stilgelegd.

De heer Jan Schenk stuurde de redactie van Amstelveen het volgende bericht:
Het was 1944 en er was een NSB congres in Amsterdam. Mijn vader was buschauffeur bij Maarse & Kroon en had in zijn bus veel NSB-ers - daar waren er in Amstelveen veel van. Ergens tussen twee haltes in stond de heer T., Kringleider NSB Amstelveen en hield de bus aan. Mijn vader reed door onder grote hilariteit van de in de bus aanwezige niet NSB passagiers. Dat heeft hij geweten! Hij moest excuus aanbieden op straffe van ontslag. Hij werd van chauffeur, garageknecht en moest turf kraken voor de op de bussen gemonteerde gas- generators.

Na de oorlog maakte het bedrijf van Maarse & Kroon sterke groei door. Dit was natuurlijk het resultaat van de opgeheven de spoorlijn Amsterdam-Amstelveen.

Klik hier voor andere foto's in de categorie Vervoer