80.000 tekenbeetmeldingen geregistreerd in 10 jaar in Nederland

Door 80.000 tekenbeetmeldingen in 10 jaar via Tekenradar.nl weten we nu dat je in Drenthe de grootste kans hebt op een tekenbeet. Snel een teek verwijderen halveert de kans op de ziekte van Lyme. Ook weten we beter hoe we de ziekte van Lyme kunnen herkennen. Vanaf nu kunnen mensen wekelijks aangeven of ze gebeten zijn. Daardoor is binnenkort op elk moment zichtbaar wat de actuele kans op een tekenbeet is – meldt het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM).

Precies 10 jaar geleden lanceerden het RIVM en Wageningen University Tekenradar.nl: het citizen science-netwerk voor onderzoek naar en voorlichting over tekenbeten en de ziekte van Lyme. Sindsdien zijn er ruim 80.000 tekenbeten gemeld. Diverse onderzoeken in samenwerking met de Lyme-centra van Amsterdam UMC Universitair Medisch Centrum en Radboudumc Radboud University Medical Centre leverden veel nieuwe inzichten op. Daardoor weten we beter waar, wanneer en hoe tekenbeten en de ziekte van Lyme vóórkomen, en kan de ziekte eerder worden herkend. 

(Bron Wikipedia - 2022)

De schapenteek (Ixodes ricinus) is in Nederland de meest voorkomende teek die zich niet alleen op schapen, maar op veel meer zoogdieren, waaronder de mens voedt. Onterecht wordt hij soms ook wel hondenteek genoemd. De teek is vooral ook bekend als overbrenger van de lymeziekte in Nederland. Daarnaast kan de teek bij de mens het alfa-galsyndroom overbrengen, een allergie voor rood vlees die in het uiterste geval dodelijk kan zijn. Op de foto is de chelicerae van de schapenteek te zien. De Chelicerata zijn de monddelen van een groep geleedpotigen, waartoe de spinachtigen, de degenkrabben en de zeespinnen behoren. Chelicerae, die gewoonlijk 'kaken' worden genoemd, kunnen de vorm hebben van scharnierende hoektanden of van een nijptang

Grootste kans op tekenbeet in Drenthe. De meeste tekenbeetmeldingen kwamen uit Gelderland, Noord-Brabant en Noord-Holland. Het aantal gemelde tekenbeten is in verhouding tot de bevolkingsomvang het hoogst in Drenthe gevolgd door Gelderland, en het laagst in Zuid-Holland. Het aantal tekenbeetmeldingen is het hoogst in juni en juli: ongeveer 50% van alle tekenbeetmeldingen per jaar. Ook vonden we dat bijna 1 op de 5 mensen die een tekenbeet meldden meer dan 1 tekenbeet tegelijk ontdekte. Opvallend was dat volwassenen in iets meer dan de helft van de gevallen een beet op het been hadden. Kinderen hadden juist het vaakst een beet op het hoofd of in de nek. Maar zowel bij volwassenen als kinderen werden beten over het hele lichaam gemeld. Als je een teek aantreft op je lichaam, controleer dan dus ook de rest van je lichaam extra goed.

Snelle verwijdering teek halveert kans op ziekte van Lyme. Wie kreeg er wel en geen ziekte van Lyme na een tekenbeetmelding? Dit zochten we uit. Hierdoor weten we nu dat de kans op ziekte van Lyme na een tekenbeet gemiddeld 2% tot 3% is, ondanks het feit dat 20% van de teken besmet is met de Lymebacterie. Als je de teek snel verwijdert (binnen enkele uren) dan halveert deze kans. Als je de teek laat zitten totdat de teek zich helemaal volzuigt, dan verdubbelt de kans op Lyme. Het onderstreept het belang om na een bezoek aan het groen een tekencheck te doen en teken snel te verwijderen.



Ziekte van Lyme beter herkend. Elk jaar krijgen Nederlanders in totaal anderhalf miljoen tekenbeten, waardoor bij 27.000 mensen de ziekte van Lyme ontstaat. Vaak is dat de vroege vorm van de ziekte met een verkleuring van de huid op de plek van de tekenbeet. We weten door het Tekenradaronderzoek dat het niet altijd een rode ring is. In een derde van de gevallen ziet het er eerder uit als een egale roodachtig gekleurde vlek, die lastiger te herkennen is. 

Nu is juist het herkennen van die rode ring of vlek na een tekenbeet zo belangrijk, als eerste verschijnsel van de ziekte van Lyme. Er zijn namelijk nog geen bloedtesten die deze vroege ziekte van Lyme goed kunnen opsporen. Houd daarom de plek van een tekenbeet op de huid tot drie maanden na de beet in de gaten om te zien of er een rode kring of vlek ontstaat. 

Gelukkig herstellen mensen met de ziekte van Lyme in de meeste gevallen zonder restklachten na behandeling met antibiotica. Door het onderzoek via Tekenradar.nl weten we nu ook dat van de jaarlijkse 27.000 mensen met de ziekte van Lyme 1000 tot 1500 mensen langdurig klachten houden na behandeling. De precieze oorzaak van deze klachten is nog onbekend.

Nieuw onderzoek via Tekenradar.nl: kans op tekenbeten per week. Vandaag start een nieuw onderzoek op Tekenradar.nl, waarvoor deelnemers zich kunnen aanmelden. We vragen deelnemers om elke week door te geven of ze tekenbeten hebben opgelopen. Het is belangrijk om een vaste groep deelnemers ook te laten doorgeven als ze geen tekeneten hebben opgelopen. Dan is veel nauwkeuriger te bepalen wanneer het aantal tekenbeten stijgt of daalt.

'Eerder konden we al kijken naar de aantallen tekenbeetmeldingen op Tekenradar.nl, maar we wisten nooit precies wat de invloed van bijvoorbeeld media-aandacht was op abrupte stijgingen van de aantallen tekenbeten? Door zoveel mogelijk deelnemers elke week te vragen of ze tekenbeten hebben opgelopen en hoeveel, kunnen we binnenkort de kans op tekenbeten per aantal deelnemers bepalen' - zegt Arnold van Vliet, onderzoeker van Wageningen University.

'Zo kunnen we mensen dus veel preciezer laten zien wanneer de kans op tekenbeten het hoogst is en wanneer dus een tekencheck na een bezoek in het groen nog belangrijker is dan anders' - aldus Kees van den Wijngaard, onderzoeker van het RIVM. De onderzoekers benadrukken dat na élk bezoek aan het groen een controle op tekenbeten belangrijk blijft, en dat de meeste mensen na een tekenbeet gelukkig niet ziek worden. Heeft u een tekenbeet? Haal de teek snel weg met een puntig pincet of tekenverwijderaar. Tekenbeten kunt u melden op Tekenradar.nl. Op deze website kunt u zich ook aanmelden om elke week door te geven of u tekenbeten hebt opgelopen.

Teken (orde Ixodida) zijn parasitaire spinachtigen die deel uitmaken van de mijtensuperorde Parasitiformes. Volwassen teken zijn ongeveer 3 tot 5 mm lang, afhankelijk van leeftijd, geslacht, soort en "volheid". Teken zijn uitwendige parasieten die leven van het bloed van zoogdieren, vogels en soms reptielen en amfibieën. Het tijdstip waarop teken zijn ontstaan is onzeker, hoewel de oudst bekende tekenfossielen uit het Krijt stammen, ongeveer 100 miljoen jaar oud. Teken zijn wijd verspreid over de hele wereld, vooral in warme, vochtige klimaten.

Teken behoren tot twee grote families, de Ixodidae, of harde teken, en de Argasidae, of zachte teken. Nuttalliella, een tekengeslacht uit zuidelijk Afrika is het enige lid van de familie Nuttalliellidae, en vertegenwoordigt de meest primitieve levende tekenfamilie. De volwassen dieren hebben eivormige/paarvormige lichamen (idiosomen) die vol bloed zitten als ze zich voeden, en acht poten. Hun cephalothorax en achterlijf zijn volledig vergroeid. Harde teken hebben niet alleen een hard schild op hun rug, het zogenaamde scutum, maar ook een snavelachtige structuur aan de voorkant waarin de monddelen zitten, terwijl bij zachte teken de monddelen aan de onderkant van hun lichaam zitten. Teken lokaliseren potentiële gastheren door geur, lichaamswarmte, vocht, en/of trillingen in de omgeving waar te nemen.

Teken hebben vier stadia in hun levenscyclus, namelijk ei, larve, nimf, en volwassen. Teken van de Ixodidae familie hebben een één-gastheer, twee-gastheren of drie-gastheren levenswijze. Argaside teken hebben tot zeven nimfenstadia (instars), die elk bloedopname vereisen, Argaside teken hebben een meer-gastheren levenswijze. Door hun hematofage (bloedetende) voedingswijze fungeren teken als vectoren van vele ernstige ziekten die mensen en andere dieren treffen

.