'De burger laat zien' expositie in Museum Jan van der Togt is geopend

Van 24 april tot en met 3 juni 2018 toont Museum Jan van der Togt de hoogtepunten uit de kunstverzameling van Harry Jacob van den Bergh, oud-gemeenteraadslid van de PvdA in Amstelveen. Met ‘De burger laat zien’ biedt het museum een podium aan Amstelveense collectioneurs.

De collectie van Van den Bergh (1942) bestaat uit schilderijen, gouaches, litho’s, glaswerk en beelden. De verzamelaar voelt zich sterk verbonden met de expressie van de CoBrA-beweging. Zo heeft hij veel werk van Corneille, met name uit diens Hongaarse periode. Deze werken doen denken aan spirituele Oost-Europese voorstellingen in de trant van Marc Chagall.

Van den Bergh is in de jaren 1960 ‘toevallig’ begonnen met het verzamelen van kunst. De toenmalige directeur van het Stedelijk Museum, Edy de Wilde, bedacht destijds een aanpak waarbij elk jaar 10 kunstenaars een opdracht kregen een werk te maken. Deze zeefdrukken werden in een oplage van 190 stuks tegen een redelijke prijs verkocht. Kunstenaars blij, publiek blij.

(Foto Amstelveenweb.com - 2018)

Jan van der Steenhoven, bestuurslid van de Stichting Museum Jan van der Togt tijdens zijn toespraak

Voor de opening van de expositie werd verricht, sprak advocaat Jan van der Steenhoven, bestuurslid van de Stichting Museum Jan van der Togt de aanwezigen toe over het vertrek van museumdirecteur Heleen van Ketwich Verschuur die na twee jaar op 25 mei 2018 stopt bij het museum en overstapt naar het Sportbedrijf Amstelveen, waar zij de functie van directeur gaat innemen.

Van der Steenhoven: 'Ik wil iedereen in het Museum Jan van der Togt hartelijk welkom heten, het mooiste museum van Amstelveen. Ik sta hier onaangekondigd, want dit is de laatste tentoonstelling die onder leiding van Heleen plaatsvindt en dat verdient iets meer aandacht dan een gewone tentoonstelling. Heleen is hier een relatief korte periode geweest, maar het waren twee fantastische jaren!  Heleen heeft dat ook gezegd, maar ze heeft veel passies , waarvan kunst – nu weten het wel - op nummer twee staat, want sport staat op nummer een.

Toen wij Heleen toestemming gaven om in de Raad van Toezicht van het Sportbedrijf Amstelveen zitting te nemen, moesten wij beter weten, maar wij waren bestuurders en zoals u ook weet, bestuurders blinken niet uit in intelligentie. Wij maakten daarop ook geen uitzondering, dus wij moeten Heleen laten gaan, maar niet zonder onze dank voor deze twee jaren, waar bijzondere dingen zijn gebeurd. Tentoonstellingen als van Ans Markus, Mickey Hoogendijk, Bernard Heesen, allemaal naar verbeelding sprekende tentoonstellingen die veel pers hebben gehaald. Daarvoor zijn wij Heleen buitengewoon dankbaar! Wij zullen als bestuur in klein kring van Heleen afscheid nemen , maar vanavond is voor u de gelegenheid om dat tegen Heleen te zeggen. Of u kunt het museum nog eens bezoeken en tot 25 mei 2018 Heleen gedag zeggen, want 25 mei is haar laatste werkdag hier. Heleen wij gaan je missen!'


(Foto Amstelveenweb.com - 2018)

Jan van der Steenhoven bedankt Heleen van Ketwich Verschuur voor de twee fantastische jaren


(Foto Amstelveenweb.com - 2018)

Veel mensen kwamen naar de opening van de tentoonstelling

Museumdirecteur Heleen van Ketwich Verschuur vertelde dat ze helemaal niet voorbereid was om hier met een afscheidsspeech een opening te beginnen, maar ze zei: 'In de twee jaar heb ik hier met heel veel plezier gewerkt en ik wil iedereen bedanken die voor dit plezier heeft gezorgd. Om te beginnen met het basis elftal van drie mensen: Tomas, Sem en Jan, het bestuur, de vele en zeer fijne vrijwilligers, de externen en natuurlijk de gemeente! Maar hier gaat het nu over Harry van den Bergh en zijn kunstcollectie. Een jaar geleden ontstond het idee op een terras, een plan elk jaar een podium te bieden aan een Amstelveense kunstverzamelaar, om hier zijn of haar collectie te laten zien.

Wethouder Herbert Raat zat er toen ook bij en zei dat ik naar Harry van den Bergh moest gaan want zijn verzameling is fantastisch. Ik heb inderdaad zijn collectie bekeken en was zeer onder de indruk en wij gingen aan de slag. Hoe vrolijk het project is begonnen, werd het later heel verdrietig. Want een maand geleden werd je vrouw Marijke ziek en overleed zeer plotseling, vorige week. Wij hebben veel contact gehad en je zei dat je heel graag wilde dat de tentoonstelling doorging, want het houdt je op de been. Je bent trots op haar en Marijke wilde het ook heel graag.


(Foto Amstelveenweb.com - 2018)

Heleen van Ketwich Verschuur improviseert haar niet geplande afscheidstoespraak en aansluitend de introductie van de tentoonstelling

Toen wij een week geleden samen door de tentoonstelling liepen, werd je ontroerd, je was perplex over het voortreffelijke werk van Jan Verschoor, dat de expositie zo’n mooie vorm had gekregen. Iedereen weet dat je op het hoogtepunt moet stoppen. Ik ga op het meest dierbare moment stoppen, met de opening van deze tentoonstelling van jou. Ik heb heel veel plezier gemaakt en het was een heel intens traject en ben superblij dat je collectie hier hangt en dat wij elkaar hebben leren kennen! Ik wil graag een groot applaus!' – eindigde museumdirecteur Heleen van Ketwich Verschuur haar toespraak, die eigenlijk toch een kleine afscheidsspeech werd.


(Foto Amstelveenweb.com - 2018)

De aanwezigen luisteren naar de toespraken

De officiële opening van de tentoonstelling vond plaats op donderdag 26 april 2018 om 17.30 uur en werd verricht door Ivo van Hove (1958), een Vlaams toneel- en opera regisseur. Door hem geregisseerde producties waren te zien in theaters over de hele wereld van Melbourne tot Parijs, Athene en New York. Bovendien is zijn werk regelmatig te gast op grote internationale festivals, zoals Edinburgh International Festival, Wiener Festwochen, RuhrTriennale, Festival d'Avignon, Biënnale van Venetië en het Lincoln Center Festival. In 2015 is Van Hove een van de laatste mensen die samenwerkte met David Bowie voor de in New York uitgevoerde musical Lazarus. Van Hove is een oude bekende van Harry van den Bergh en hij opende de expositie met de volgende toespraak:

'Het is al maanden geleden, wat zeg ik, een jaar geleden dat jij mij vroeg om jouw tentoonstelling in dit museum te openen. Ik heb dat toen gelijk toegezegd, omdat wij elkaar al zo lang kennen en we elkaar wel mogen. We kennen elkaar ruim 20 jaar sinds het Holland Festival, waar jij voorzitter was van de Vrienden van het HF en ik, net nog geen veertig, de nieuwe artistiek leider werd. Fantastische jaren, waar jij mij leerde oog te hebben voor wat jij noemde het bourgeoisgehalte van het Holland Festival, waar ik als jonge rakker destijds wat minder aandacht voor had. Ik heb daarvan overigens veel van je geleerd zal ik nu maar toegeven.


(Foto Amstelveenweb.com - 2018)

Ivo van Hove toneel- en opera regisseur en vriend van Harry, opent de tentoonstelling

Maar ook, Harry, omdat het niet zo makkelijk is, zeg maar uiterst moeilijk is nee tegen je te zeggen. Nadat ik had toegezegd, maar we nog geen precieze datum hadden, kwam je met regelmaat, en dat is een eufemisme, bij me terug om naar een datum te informeren. Als je niet meteen kreeg wat je wilde, belde je Maurits, hoofd fondsenwerving Toneelgroep Amsterdam, of mijn assistente Kiki. Er kwam een datum, vandaag dus.

Met deze tentoonstelling komt denk ik een aantal belangrijke elementen uit jouw leven bij elkaar. Want in mijn opvatting zijn kunst en samenleving even wezenlijk verbonden als politiek en samenleving. Politiek wordt geboren vanuit een principieel geloof in de maakbare samenleving en probeert sturing te geven aan de loop der dingen, aan het moeizame proces van samen leven. De politiek brengt dit tot stand door overleg en tolerantie van andermans ideeën (alhoewel dat dit laatste tijd nogal onder druk is komen te staan). Politici houden zich bezig met de orde in de samenleving, de kunst, dat kun je vandaag ook hier zien, juist met chaos. En die chaos, de hele onsamenhangende wereld van onze gevoelens, instincten en impulsen is minstens even belangrijk. We hebben vaak de neiging kunst tot een instrument te herleiden, in een kooi te stoppen, het wilde dier dat de kunst is te temmen.


(Foto Amstelveenweb.com - 2018)

Kunstverzamelaar Harry van den Bergh volgt met veel emotie de toespraken

Ik geloof in kunst die subversief is, ons een blik achter de dingen gunt. Het is, zoals de 'grizzly man' Timothy Treadwell, de beer-expert en natuurbeschermer die vele zomers lang in volstrekte harmonie met wilde beren samenleefde. Toch werd hij op dag door een beer gedood en opgegeten. De natuur is onverschillig, niet maakbaar, niet te temmen. Zo ook heeft de kunst zijn eigen aard, volgt zijn eigen wetten, als een niet te temmen wild dier. De opdracht van de kunstenaar is aan de achterkant van de dingen te laten kijken.

Je bent jarenlang zelf politicus geweest en je hebt jouw bijdrage geleverd aan het geven van sturing in de samenleving. Maar de aantrekkingskracht van kunst en de betrokkenheid bij kunstenaars in jouw leven is altijd groot geweest. Niet alleen door te besturen binnen culturele organisaties, ook omdat je een cultuur mecenas bent, omdat je je bewondering toont voor iedereen die de achterkant van de dingen onderzoekt en nu, omdat je je eigen collectie toont in dit museum aan de inwoners van Amstelveen en hopelijk verder buiten.

Stiekem had je misschien zelf wel een kunstenaar willen zijn. Laatst vertelde je nog, dat je zelf ooit de rol van Oedipus wilde spelen, ambiëren. Je had echter een droom om in de politiek te gaan en je hebt je maatschappelijke carrière bewonderenswaardig uitgebouwd. Daadkracht bracht je in jouw leven tot mooie dingen, je blijkt een verbinder. De man die mensen bij elkaar brengt, empathisch, doelgericht, een netwerker met niet zozeer voor eigen gewin, maar vanuit oprechte interesse. Een verbinder tussen politiek en samenleving en een verbinder tussen kunst en samenleving. En daarom is het geweldig dat jouw verzameling van kunst nu hier gedeeld wordt met andere mensen en open ik deze tentoonstelling en wil graag toosten op jou en op Marijke, want jullie hebben dit samen gedaan.'


(Foto Amstelveenweb.com - 2018)

Werken van Corneille een Cobra-kunstschilder uit de collectie van Harry van den Bergh hangen aan de muur in het museum


(Foto Amstelveenweb.com - 2018)

Gegoten glaswerk van glaskunstenaar Jehoshua Rozenman


(Foto Amstelveenweb.com - 2018)

Een schilderij van Karel Appel: 'Clown'


(Foto Amstelveenweb.com - 2018)

Levensgroot keramiek van beeldend kunstenaar Sjer Jacobs

Adres: Museum Jan van der Togt, Dorpsstraat 50 - 1182 JE  Amstelveen
Openingstijden: dinsdag t/m zondag van 11.00 – 17.00 uur.
Toegangsprijzen: volwassenen € 10 kinderen tot 12 jaar, Museumkaart, ICOM en Rembrandtkaart gratis.