Dodelijke griep-pandemies van de laatste 300 jaar

Inleidende opmerkingen Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus directeur-generaal van de WHO bij de briefing van de media over COVID-19 - 5 maart 2020:

'Goedemiddag, en nogmaals bedankt voor het persoonlijk en online komen. Vandaag wil ik beginnen met het bedanken van al onze collega's in de media. Als informatieverstrekkers spelen jullie een belangrijke rol in de reactie op COVID-19. De strijd tegen geruchten en verkeerde informatie is een essentieel onderdeel van de strijd tegen dit virus. Wij vertrouwen op u om ervoor te zorgen dat mensen juiste informatie hebben over de dreiging waarmee ze geconfronteerd worden en hoe ze zichzelf en anderen kunnen beschermen.

(Bron WHO - 2020)

Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus (1965) directeur-generaal van de WHO

Nu de cijfers. Er zijn nu in totaal 95.265 gerapporteerde gevallen van COVID-19 wereldwijd, en 3281 doden. In de afgelopen 24 uur heeft China 143 gevallen gemeld. De meeste gevallen worden nog steeds gemeld uit de provincie Hubei, en 8 provincies hebben de afgelopen 14 dagen geen gevallen gemeld. Buiten China werden 2055 gevallen gemeld in 33 landen. Ongeveer 80% van deze gevallen komt nog steeds uit slechts drie landen.

We zien bemoedigende signalen uit de Republiek Korea. Het aantal nieuw gemelde gevallen lijkt af te nemen en de gevallen die worden gemeld zijn voornamelijk afkomstig uit bekende clusters. Hoewel enkele landen grote aantallen gevallen melden, hebben 115 landen geen gevallen gemeld. 21 landen hebben slechts één geval gemeld. En 5 landen die gevallen hadden gemeld, hebben de afgelopen 14 dagen geen nieuwe gevallen gemeld. De ervaring van deze landen en van China toont nog steeds aan dat dit geen eenrichtingsverkeer is.

Deze epidemie kan worden teruggedrongen, maar alleen met een collectieve, gecoördineerde en alomvattende aanpak waarbij het hele regeringsapparaat wordt betrokken. Wij roepen elk land op om snel, op grote schaal en vastberaden op te treden!

Influenza, algemeen bekend als de griep, is een besmettelijke ziekte van vogels en zoogdieren die wordt veroorzaakt door een RNA-virus van de familie Orthomyxoviridae (de griepvirussen). Bij de mens zijn koorts, keelpijn, spierpijn, ernstige hoofdpijn, hoesten en zwakte en vermoeidheid de meest voorkomende symptomen van influenza-infectie. In ernstiger gevallen veroorzaakt influenza een longontsteking, die vooral bij jonge kinderen en ouderen dodelijk kan zijn. Hoewel de griep soms wordt verward met een verkoudheid, is zij een veel ernstiger ziekte en wordt zij veroorzaakt door een ander type virus. Hoewel misselijkheid en braken kunnen worden veroorzaakt, vooral bij kinderen, zijn deze symptomen meer kenmerkend voor de niet-verwante gastro-enteritis, die soms 'buikgriep' of '24-uurs griep' wordt genoemd.


(Bron WHO - 2020)

De wereldkaart van WHO op 8 maart 2020 met 105.427 geregistreerde coronavirus gevallen met 3.583 doden in 101 landen

Doorgaans wordt influenza door besmette zoogdieren via de lucht overgedragen door hoesten of niezen, waardoor er aërosolen ontstaan die het virus bevatten, en door besmette vogels via hun uitwerpselen. Influenza kan ook worden overgedragen door speeksel, neusafscheidingen, ontlasting en bloed. Gezonde personen kunnen besmet raken als zij rechtstreeks een met het virus geladen spuitbus inademen, of als zij hun ogen, neus of mond aanraken na het aanraken van een van de bovengenoemde lichaamsvloeistoffen (of met die vloeistoffen besmette oppervlakken). Griepvirussen kunnen ongeveer een week lang besmettelijk blijven bij menselijke lichaamstemperatuur, meer dan 30 dagen bij 0 °C en voor onbepaalde tijd bij zeer lage temperaturen (zoals in meren in het noordoosten van Siberië). De meeste griepstammen kunnen gemakkelijk worden geïnactiveerd met desinfecterende middelen en reinigingsmiddelen.

Een influenzapandemie (uit het Grieks πᾶν pan 'alle' en δῆμος demo's 'mensen') is een epidemie van een influenzavirus dat zich op wereldwijde schaal verspreidt en een groot deel van de wereldbevolking besmet. In tegenstelling tot de reguliere seizoensgebonden griepepidemieën komen deze pandemieën onregelmatig voor - er zijn de afgelopen 300 jaar ongeveer 9 grieppandemieën geweest. Pandemieën kunnen een hoge mortaliteit veroorzaken, waarbij de Spaanse grieppandemie van 1918 de ergste in de geschiedenis is; deze pandemie was naar schatting verantwoordelijk voor de dood van ongeveer 50-100 miljoen mensen. Er zijn de afgelopen 300 jaar ongeveer drie grieppandemieën in elke eeuw geweest, waarvan de meest recente de grieppandemie van 2009 was.


(Bron Wikipedia - 2020)

Volksgezondheidsposter uit het Spaanse grieptijdperk 1920 met de tekst: 'Voorkom slordig spugen, hoesten, niezen, verspreiding van griep en tuberculose.' De tekening gesigneerd als 'H.J.H.' en geproduceerd door Rensselaer County (New York) Tuberculosis Association

De grieppandemie van 1918 (januari 1918 - december 1920; in de volksmond bekend als de Spaanse griep) was een ongewoon dodelijke grieppandemie, de eerste van de twee pandemieën waarbij het H1N1-griepvirus betrokken was, met als tweede de Mexicaanse griep in 2009. Het besmette 500 miljoen mensen over de hele wereld, of ongeveer 27% van de toenmalige wereldbevolking van tussen de 1,8 en 1,9 miljard, inclusief mensen op geïsoleerde eilanden in de Stille Oceaan en in het noordpoolgebied. Het aantal doden wordt geschat op 17 miljoen tot 50 miljoen, en mogelijk zelfs 100 miljoen, waardoor het een van de dodelijkste epidemieën in de menselijke geschiedenis is. Historische en epidemiologische gegevens zijn onvoldoende om de geografische oorsprong van de pandemie met zekerheid vast te stellen.



Infectieziekten beperkten al in het begin van de 20ste eeuw de levensverwachting, maar in de Verenigde Staten daalde de levensverwachting in het eerste jaar van de pandemie met ongeveer 12 jaar. De meeste griepuitbraken doden buitenproportioneel de zeer jonge en de zeer oude, met een hoger overlevingspercentage voor degenen die ertussen zitten, maar de Spaanse grieppandemie resulteerde in een hoger dan verwacht sterftecijfer voor jongvolwassenen.

Om het moreel in stand te houden, minimaliseerden de oorlogsscenario's vroege meldingen van ziekte en sterfte in Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en de Verenigde Staten. Het stond de kranten vrij om de gevolgen van de epidemie te melden in het neutrale Spanje (zoals de ernstige ziekte van koning Alfonso XIII). Deze verhalen wekten een valse indruk van Spanje als bijzonder hard getroffen land, waardoor de bijnaam van de pandemie, 'Spaanse griep', ontstond.

Wetenschappers bieden verschillende mogelijke verklaringen voor het hoge sterftecijfer van de grieppandemie van 1918. Sommige analyses hebben aangetoond dat het virus bijzonder dodelijk is omdat het een cytokinestorm uitlokt, die het sterkere immuunsysteem van jongvolwassenen aantast. Een analyse van medische tijdschriften uit de periode van de grieppandemie in 2007 daarentegen toonde aan dat de virale infectie niet agressiever was dan de vorige griepstammen. In plaats daarvan bevorderden ondervoeding, overvolle medische kampen en ziekenhuizen en slechte hygiëne de bacteriële superinfectie. Deze superinfectie doodde de meeste slachtoffers, meestal na een ietwat verlengd sterfbed. Lees meer over het coronavirus op de website van RIVM