Een 'liberale' kunstschilder uit Haarlem in Amstelveen

De expositie van de in 1995 overleden meesterschilder uit Haarlem, Kees Verwey, werd op donderdagavond 5 november 2009 geopend in het Museum Jan van der Togt in Amstelveen.


(Amstelveenweb.com collectie - 2009)

Het Museum Jan van der Togt is klaar om met de opening van de tentoonstelling te beginnen

Onder grote belangstelling werd de tentoonstelling geopend, dus waren de gewone verkeersopstoppingen in het Oude Dorp weer aanwezig en weinig parkeerplaatsen. Dat mocht echter de pret niet drukken, want het museum in de Dorpsstraat liep in de kortste tijd toch vol met de vele kunstliefhebbers.


(Amstelveenweb.com collectie - 2009)

Jan Verschoor verwelkomt alle aanwezigen

De Stichting Kees Verwey, eigenaar en beheerder van zijn nalatenschap in samenwerking met het Frans Hals museum, toont de meest interessante werken uit haar collectie. Hierbij zijn fantastische stillevens, portretten van 19de eeuws literatoren en dichters en prachtige doeken van vooraanstaande vrouwen uit de vorige eeuw, door de schilder vereeuwigd.


(Amstelveenweb.com collectie - 2009)

Jan van Zanen, burgemeester van Amstelveen tijdens zijn toespraak

Tekst toespraak Burgemeester Jan van Zanen

Dames en heren,

Geachte heren Van Rooy, Rutte, Hellendall en Verschoor,

Het uitstel van het kamerdebat over de WAO heeft de aanwezigheid van de heer Rutte mogelijk gemaakt. Wie had dat gedacht …

De meester van het strijkende licht betovert ons met zijn expressionistische penseelstreken zoals alleen zijn bewonderde voorgangers dat konden.

De meester van het strijkende licht betovert ons met dezelfde kracht als ‘een’ Vermeer, ‘een’ Breitner, ‘een’ Rembrandt. De meester van het licht – ik zie het voor me – zit als een verlichte, verstilde boeddhistische monnik – of nee, als een spirituele jager – in zijn atelier.

Verstild, bijna zonder ademen, concentreert hij zich op het licht dat binnenvalt.Dat elke dag, elke minuut van de dag anders is. Dat elke dag, elke minuut van de dag de vertrouwde chaos aan voorwerpen, en elk voorwerp voor zich, een nieuw aangezicht biedt.

Exact op het juiste moment, dat nooit hetzelfde is, dat zelfs de meester van het strijkende licht verrast, besluit hij dat het goed is en vangt het beeld in liefdevolle expressionistische penseelstreken.

Observeren, analyseren, begrijpen wat licht is en doet met zijn atelier – dat is de kracht van Kees Verwey. De kracht die wij vandaag opnieuw hier aantreffen in de kleurexplosies van de bijna driedimensionale bloemstillevens.

Observeren, analyseren, begrijpen wat iemand beweegt en maakt tot wie hij is – die kwaliteiten zijn ook bijna tastbaar in de schitterende portretten die Verwey maakte van 19e eeuwse stadgenoten, literatoren en prachtige vrouwen.

Het is bekend dat zijn portretteersessies veel weghadden van psychologische bijeenkomsten, met Verwey in de rol van interviewer die maar door bleef gaan. Net zo lang tot hij de essentie van zijn onderwerp te pakken had. Als de jager die zijn prooi bestudeert.

En op het moment dat die zich blootgaf, sloeg de meester van het licht liefdevol toe en portretteerde zijn model meer als karakter dan als model (wat hem regelmatig niet in dank werd afgenomen, overigens – daar moest soms een generatie overheen gaan).

Dames en heren,

de meester van het strijkende licht betovert ons, eenvoudige passanten, met een grootsheid die inderdaad naadloos aansluit op de traditie van de Grote Hollandse Voorgangers. Het is mij een genoegen en een grote eer om in museum Jan van der Togt bij de opening van deze tentoonstelling te mogen zijn, aan de vooravond van de grote Verweytentoonstelling in 2010 in de Haarlemse Hallen.

Het is compromisloze kunst, standvastig zonder autoritair te zijn, overtuigd van het eigen kunnen – echter zonder arrogant en onbegrijpelijk te worden.

Het is de kunst van de meester die geniet van de schittering van de kleinste stofdeeltjes in het strijkende licht. En dat meesterlijk neerzet, als de allerindividueelste expressie van de allerindividueelste emotie.

Dank u wel.


Tot ieders vreugde werd op 4 november door de Stichting bekendgemaakt, dat een verloren gewaand werk van de Haarlemse meesterschilder in een depotlade was teruggevonden: een zelfportret uit 1932, dat de spanning nogal opvoerde. Het voor die tijd hypermoderne zelfportret met olieverf op karton, werd door Stichting Kees Verwey-bestuurder Hans Gobes teruggevonden. Het schilderij heeft in het depot gelegen totdat het atelier van de schilder, die in 1995 overleed, was leeggehaald.

Het stoffige en een beetje beschadigde schilderij werd snel opgeknapt en tentoongesteld in het museum. Tijdens de “Meesterwerken” tentoonstelling zijn ook de 10 grote atelierstukken van Kees Verwey te zien, waarmee hij 31 jaar geleden in november-december 1978, het Amsterdams Stedelijk Museum in vuur en vlam zette. Die tentoonstelling in het Stedelijke museum bezorgde hem de nationale erkenning als grootmeester en voor het eerst zijn deze magistrale stukken weer naast elkaar te bewonderen in Amstelveen.


(Amstelveenweb.com collectie - 2009)

Mark Rutte, fractievoorzitter van de VVD trekt een liberale parallel tussen zijn partij en kunstschilder Verwey in zijn toespraak

Naast het net gevonden zelfportret en de atelierstukken, zijn er ook talrijke andere stillevens, portretten van tijdgenoten en een groot aantal aquarellen met bloemstillevens tentoongesteld. De opening van de tentoonstelling werd begeleid door Jan van Zanen, burgemeester van Amstelveen en Mark Rutte, fractievoorzitter van de landelijke VVD in de Tweede Kamer.


(Amstelveenweb.com collectie - 2009)

De bezoekers van de opening volgen met veel interesse de toespraken

Mark Rutten trok een verrassende parallel in zijn toespraak tussen het liberalisme van zijn partij en de kunstschilder: “Kees Verwey is natuurlijk een liberaal project, wat u natuurlijk niet in de gaten had. Waarom is hij een liberaal project? In de eerste plaats, omdat hij zei “de kunst is voor de kunst” - l'art pour l'art. Het hele gedoe, dat sommige linkse politici vinden van dat de kunsten boodschappen moeten hebben en ze allerlei maatschappelijke groeperingen bij elkaar brengen- daar had Kees Verwey niets mee.


(Amstelveenweb.com collectie - 2009)

Naast de schilderijen zijn ook oude schetsboeken en foto's van Kees Verwey tentoongesteld


(Foto Museum vd Togt - 2009)

Kees Verwey De wastafel - olieverf op karton 41x33 cm


(Foto Museum vd Togt - 2009)

Kees Verwey- Stilleven

Hij maakte schilderijen, omdat hij de schilderijen mooi vond. Ik ben er van overtuigd, dat als mensen dat doen, waar ze goed in zijn en mooie dingen maken, dan is er kans dat er wondertjes plaatsvinden en dan zien wij deze wondertjes in deze tentoonstelling hangen.

Het tweede wederom, waarom Kees Verwey een liberaal project is, is omdat hij voor 100 % voor ging. Hij nam risico’s, hij wilde altijd het beste eruit halen, hij wilde vooral voor 100 % voor gaan, zoals veel mensen dat gelukkig ook doen. Wat mij betreft, een typische eigenschap van liberalen.

En tot slot, hij is gewoon een eigenwijs mannetje geweest. Als je alle prachtige boeken en verhalen over hem leest, lees je dat hij eigenwijs was en dat hij antiautoritair was, maar tegelijkertijd dat hij verstand had, zeer beschaafd was, maar dat hij niets had met autoriteiten, omdat ze een andere functie hadden. Mensen moesten zich bij hem altijd bewijzen. En dat maakt hem ook een groot schilder en een groot kunstenaar.

Want vaak was Kees Verwey ook een portrettist, zoals wij dat zien bij het prachtige portret van Lodewijk van Dyssel en dan moet je proberen de persoon te raken en treffen, op de manier, zoals jij dat ziet. Ik weet niet of u de prachtige portretjes kent die Picasso ooit gemaakt heeft van de pianist Arthur Rubinstein. Hij heeft Rubinstein tegenover hem zitten en maakte 26 schetsjes en dan kwamen er 26 verschillende Rubinsteintjes tevoorschijn.

Dat heeft Kees Verwey niet gedaan, maar hij is er wel in geslaagd, een hoogst eigen vorm te vinden van de expressie, zoals hij die in de persoon op dat moment zag. Met andere woorden, dit is het liberale project van vandaag, hier in Amstelveen, om deze prachtige tentoonstelling te openen.”


(Amstelveenweb.com collectie - 2009)

Max van Rooy, voorzitter van de Stichting Kees Verwey tijdens zijn toespraak


(Amstelveenweb.com collectie - 2009)

Vlnr.: Jan van Zanen, Kees Rutte, wethouder Frans Hellendall luisteren naar de toespraak van de voorzitter


(Amstelveenweb.com collectie - 2009)

Een niet alledaags stilleven:
Mark Rutte, Jan van Zanen en Jan Verschoor

Na de fractievoorzitter sprak Max van Rooy voorzitter van de Stichting Kees Verwey over het leven en het werk van de meesterschilder Kees Verwey. De tentoonstelling “Meesterwerken van Kees Verwey” is open vanaf 6 november 2009 t/m 17 januari 2010. Adres: Museum Jan van der Togt  Dorpsstaat 50 1182 JE Amstelveen. Geopend van woensdag tot en met zondag, van 13.00 tot 17.00 uur