Het Cobra Museum viert de 100ste verjaardag van Karel Appel

Op de 100ste verjaardag van kunstschilder Karel Appel (1921- 2006) opent het Cobra Museum een tentoonstelling tussen 25 april t/m 24 oktober 2021 met de mooiste werken van Karel Appel uit eigen collectie, aangevuld met een aantal bijzondere bruiklenen. Uiteraard vieren we die zondag zijn verjaardag met een feestelijk programma.

(Foto Marcel Antonisse/Wikipedia - 1982)

Karel Appel tijdens de tentoonstelling in het Kunstmuseum Den Haag op 22 januari 1982

Tot en met begin jaren 1950 waren het kind en zijn onbevangen werkwijze twee belangrijke thema’s in zijn werk. Ongeveer vanaf 1954 ging Appels uiteenzetting met de materie, met de verf zelf, een steeds belangrijkere rol spelen. De verf werd steeds dikker en met grote expressieve gebaren op het doek aangebracht. Deze ontwikkeling in het werk van Appel werd in twee hoofdstukken in beeld gebracht aan de hand van stukken uit de museumcollectie en een aantal bruiklenen uit een Belgische privécollectie die zelden of nooit in het Cobra Museum te zien zijn geweest.

In deze tentoonstelling zijn werken van Karel Appel te zien uit de periode 1947-1961. Uit deze periode stamt een van de belangrijkste aanwinsten in de geschiedenis van het museum: bijna 20 jaar geleden, in 2002, kocht het museum op de veiling het werk Vrouwen, kinderen, dieren uit 1951 voor een recordbedrag van 750.000 dollar.

Cobra-beweging en Appel. Karel Appel is een van de bekendste Nederlandse naoorlogse kunstenaars. Hij was medeoprichter van de invloedrijke Cobra-beweging (1948-1951), die alle traditionele regels in de schilderkunst overboord gooide. Voor velen staat Appels werk symbool voor deze beweging, die kleurrijke en spontane kunst voortbracht, en kinderen en fantasiewezens als belangrijke onderwerpen zag. Dit jaar zou hij 100 jaar geworden zijn, voor het Cobra Museum de aanleiding om speciale aandacht aan zijn werk te schenken.


(Foto Amstelveenweb.com - 2011)

Karel Appel: 'Femmes, enfants, animaux' (Vrouwen, kinderen, dieren) 1951 -olieverf op jute, 170 x 280 cm. (Collectie van het Cobra Museum voor Moderne Kunst Amstelveen aangekocht met steun van de BankGiro Loterij en het aankoopfonds van de gemeente Amstelveen

Rotzooien op hoog niveau. Karel Appel staat bekend om een aantal uitspraken die vaak te letterlijk werden genomen, zoals: ‘Ik rotzooi maar wat aan’. Intussen is duidelijk geworden dat hij niet zo onbesuisd te werk ging als deze en andere uitspraken van hem doen vermoeden. Met zijn persoonlijkheid, zijn gedurfde materiaalgebruik en zijn afwijzing van intellectuele theorieën, had Appel echter wel een sterke (beeldende) invloed op de andere Nederlandse Cobra-kunstenaars. In de pers en bij het publiek werd zijn werk in eerste instantie minder goed ontvangen. Naar aanleiding van de grote Cobra-tentoonstelling in 1949 in het Stedelijk Museum Amsterdam bijvoorbeeld, werd Appel in de pers een ‘onmachtige knoeier’ genoemd. Mede door het bekrompen klimaat in Nederland besloot hij in 1950 naar het wereldse Parijs te vertrekken.


(Foto Amstelveenweb.com - 2021)

'De Fontein' van Karel Appel voor het Cobra Museum in Amstelveen. Karel Appel maakte een eerste versie in 1992 met de oorspronkelijke materialen hout, gips en papier-maché. Rond 2001 liet hij het in brons gieten. Het werd voor zijn 80ste verjaardag (Appel is geboren in 1921) geplaatst voor het toen dan zes jaar oude Cobra Museum voor Moderne Kunst aan het Sandbergplein

Appel heeft een omvangrijk oeuvre nagelaten van zo'n 10.000 beelden, sculpturen, tekeningen en schilderijen. De kunstenaar is vooral bekend om zijn schilderijen, en het is pas sinds kort dat zijn hele oeuvre aandacht krijgt. Behalve door CoBrA werd Appel ook duidelijk beïnvloed door Picasso, het surrealisme en de art brut. De periode van de avant-garde kunstenaarsgroep CoBrA, die bestond van 1948 tot 1951, heeft Appel's stijl duidelijk beïnvloed. De invloed is in zijn schilderijen terug te vinden in een primitieve, grove stijl van weergeven, een schreeuwerig kleurgebruik, en een kinderlijke, naïeve schilderstijl. Zijn motieven waren sterk vereenvoudigde, aanvankelijk ook grafisch gestileerde portretten van landschappen, dieren en mensen.



Na de CoBrA-fase verliezen de beelden hun figuratie en wordt het karakter van het agressieve en brutale intenser. Hij benadert het Amerikaanse abstract expressionisme, maar probeert zich daarvan te onderscheiden door een verandering van stijl. 'Abstract schilderen is een mode, een stilistisch product. Ik gebruik altijd vormen gebaseerd op sprekende voorwerpen. Je moet naar een ding kijken als een geheel en je niet verliezen in details,' zei Appel destijds in een interview. Vanaf de jaren 1970 werd zijn werk energieker en rauwer, totdat hij in de jaren tachtig terugkeerde naar een figuratieve stijl. Zijn schilderijen werden somber en donker, de schreeuwerige kleuren verdwenen bijna volledig, om pas in zijn late periode, eind jaren 1980, terug te keren. Voor zijn beeldhouwwerken gebruikte hij de assemblagetechniek. Hij collageerde verschillende materialen, voorwerpen en patronen, die hij in de late fase ook met acrylverf bewerkte.

CoBrA (ook Cobra of COBRA= Copenhague, Brussel en Amsterdam) was een groep kunstenaars die bestond van 1948 tot 1951. De transnationale verstandhouding en samenwerking binnen de kunstenaarsbeweging was uniek en onderscheidt CoBrA van alle andere avant-garde bewegingen van de 20ste eeuw.

Oproep: Maak je eigen Appel. Ter ere van de verjaardag van Karel Appel roepen we iedereen op een eigen kunstwerk te maken. Laat  thuis inspireren door Karel Appel en maak je eigen Spijkermannetje. De jury van het museum kiest in juni drie winnaars uit de uitzendingen en deze worden in het museum tentoongesteld. Adres: Cobra Museum