Het gebruik van desinfectiemiddelen bij supermarkten moet beter

De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) concludeert dat hand- én oppervlaktedesinfectiemiddelen (biociden op basis van ethanol) in supermarkten beter gebruikt moeten worden. Uit inspecties bij 29 supermarkten blijkt dat op 7 plaatsen niet voor dat doel toegelaten handdesinfectiemiddelen worden aangeboden.

Maar ook als met toegelaten middelen wordt gewerkt: nergens wordt in de winkel uitgelegd hoe het handdesinfectiemiddel moet worden gebruikt. Daardoor ontsmetten de meeste mensen hun handen te kort en is geen sprake van effectieve desinfectie. Van de supermarkten (22) die oppervlaktedesinfectiemiddelen beschikbaar stellen, werkt slechts 1 met een hiervoor toegelaten middel. Door het niet goed gebruiken van de (de juiste) desinfectiemiddelen ontstaat schijnveiligheid. Daarbij betekent frequente blootstelling aan ethanol ook een grotere kans op irritatie en uitdrogen van de huid.

Gebruiksaanwijzing handdesinfectie. Alle 29 bezochte supermarkten bieden handdesinfectie aan. In 22 gevallen gaat het om een toegelaten middel, maar in 7 winkels werd een niet voor dat doel toegelaten middel beschikbaar gesteld. De ILT heeft het gebruik hiervan gestopt en de hoofdkantoren van de winkelketens hierover een waarschuwingsbrief gestuurd. Ze moeten ervoor zorgen dat hun filiaalhouders de juiste middelen gebruiken.

Daarnaast dringt de inspectie erop aan een duidelijke gebruiksaanwijzing bij de dispensers op te hangen. Daarin moet staan dat mensen voldoende desinfectiemiddel moeten gebruiken om hun handen gedurende 30 seconden te ontsmetten. Het RIVM adviseert alleen handalcohol te gebruiken als je gedurende langere tijd je handen niet met water en zeep kunt wassen. Het vermijden van contact met het gezicht en bij voorkeur vooraf en achteraf thuis met water en zeep wassen van de handen verdient de voorkeur. Meer hierover: Hygiëne en COVID-19 RIVM

Oppervlaktedesinfectie. De middelen die supermarkten als oppervlaktedesinfectie aanbieden, zijn in bijna alle gevallen daar niet voor bedoeld. Vaak biedt de supermarkt een handdesinfectiemiddel aan voor het schoonmaken van een oppervlakte (winkelwagens en –mandjes), terwijl het volgens de toelating niet voor dat doeleinde geschikt is. Bij een toegelaten oppervlaktedesinfectie is de effectieve inwerktijd 1, 2 of zelfs 5 minuten, alleen is deze inwerktijd voor het gebruik bij winkelwagens en –mandjes niet realistisch. Een goed alternatief is het reinigen van oppervlakken met een zeep bevattend middel. De ILT heeft het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel en supermarktketens gewezen op het gebruik van de juiste desinfectiemiddelen en de alternatieven, waarbij geen biociden worden gebruikt.

Een biocide wordt in de Europese wetgeving gedefinieerd als een chemische stof of micro-organisme die bedoeld is om schadelijke organismen te vernietigen, af te schrikken, onschadelijk te maken of onder controle te houden. Het Environmental Protection Agency (EPA) van de VS hanteert een enigszins andere definitie voor biociden, namelijk 'een diverse groep giftige stoffen, waaronder conserveermiddelen, insecticiden, ontsmettingsmiddelen en pesticiden die worden gebruikt voor de bestrijding van organismen die schadelijk zijn voor de gezondheid van mens of dier of die schade veroorzaken aan natuurlijke of vervaardigde producten.' Bij vergelijking komen de twee definities ruwweg op hetzelfde neer, hoewel de definitie van het US EPA ook gewasbeschermingsmiddelen en sommige diergeneesmiddelen omvat. De termen "biociden" en "pesticiden" worden regelmatig verwisseld, en vaak verward met "gewasbeschermingsmiddelen".