Kanttekeningen van Burgerbelangen Amstelveen over het College Uitvoeringsprogramma 2019

De toespraak van Ruud Kootker fractievoorzitter van Burgerbelangen Amstelveen (bbA)  tijdens de gemeenteraadsvergadering op 7 november 2018 bij de behandeling van het College Uitvoeringsprogramma 2019.

'Voorzitter,

Voor ons ligt het College Uitvoeringsprogramma en de begroting 2019. De speerpunten leefbaar, duurzaam, inclusief en ondersteund door een klantgerichte dienstverlening ondersteunen wij. Dat neemt niet weg dat wij nog wel een aantal kanttekeningen willen plaatsen, accenten willen leggen, suggesties willen doen, vragen hebben en ook onze zorgen willen uiten met name waar het gaat om het financiële beleid.

Wonen. Om met wonen te starten, er is een groot gebrek aan betaalbare woningen voor starters, voor specifieke doelgroepen en voor ouderen. En het is ook duidelijk dat er op korte termijn niet zal kunnen worden voldaan aan de vraag naar woningen. Een overspannen woningmarkt. Prijzen van huurwoningen en koopwoningen rijzen de pan uit. Bouwen, bouwen en bouwen is het devies, zo lijkt het, maar de vraag is hoever kun en wil je daarmee gaan? Tot hoe ver willen we verdichten, hoe ver willen we de hoogte in en hoe behouden we het groene en leefbare karakter van Amstelveen? Wat dat laatste betreft pleit bbA ervoor dat er in alle bouwplannen voldoende groen wordt opgenomen. Met name in het gebied de Scheg zien wij nut en noodzaak om een park aan te leggen om een goede groenverdeling voor heel Amstelveen te bereiken.

Regionale samenwerkingen. Zijn we nog wel in staat deze woning problematiek binnen de grenzen van Amstelveen op te lossen? En moeten we niet over onze eigen grenzen heen kijken? Het lijkt aantrekkelijk om te blijven zeggen dat er voor iedereen ruimte moet zijn in Amstelveen, maar als die ruimte beperkt is en de benutting ervan de leefbaarheid aan gaat tasten, moeten we ook reëel zijn en meer regionaal gaan denken. Het college geeft aan met een Woonvisie te komen en wij zien daarin graag een visie terug op een gezamenlijke aanpak van de woningproblematiek binnen de regionale verbanden AM en MRA .

Samenwerking is wat ons betreft het devies, maar samenwerkingen komen  niet eenvoudig tot stand, gaan gepaard met onzekerheden en tegenslagen. En het is dan ook niet verwonderlijk dat de steen, die in de vijver is geworpen door onze burgemeester, in eerste instantie tot enige commotie leidde. Maar het moment is nu wel gekomen om de handschoen op te pakken.

In eerste instantie met onze buren Aalsmeer. Samen kijken waar onze belangen zitten, de tegenstellingen benoemen, de gemeenschappelijkheden koesteren en onderzoeken wat voor beide partijen verstandig en wijs is. De door D66 benoemde motie over het onderzoek toekomst regionale samenwerking dienen wij dan ook graag mede in.

(Foto Amstelveenweb.com - 2018)

BBA raadslid Marga van Herteryck-Prinsen luistert naar de toespraak van Ruud Kootker, fractievoorzitter van BBA tijdens de raadsvergadering op 7 november 2018

Grote projecten. De stad gaat op de schop en we krijgen te maken met de gevolgen van de grote projecten voor bereikbaarheid en leefbaarheid. Onontkoombaar en noodzakelijk, maar met gevolgen en omgeven door tal van onzekerheden. Dat bleek afgelopen weken wel toen de eerste vertraging werd aangekondigd van de vervanging van de Amstelbrug. Goede informatievoorziening aan de burgers is een conditio sine qua non voor het krijgen en behouden van draagvlak. Op het punt van informatievoorziening hebben wij daarom een verzoek, waarvoor wij een motie indienen. Meerdere projecten gaan noodzakelijkerwijs gepaard met bomenkap waarbij niet altijd duidelijk is waar, wanneer en hoe de bomenkap precies wordt gecompenseerd. Een regelmatige rapportage, zowel richting de raad als onze inwoners kan veel onduidelijkheid wegnemen. Daarom dienen wij samen met de motie 'Bomenkap in beeld in'. Een ander punt betreft het Stadshart. Het college komt met een uitwerking van haar Visie op het Stadshart. In de tussentijd is het wel een chaotische situatie als het gaat om de hoeveelheden fietsen en bromfietsen die zich binnen en buiten de stallingen bevinden. Hier is een quick win mogelijk, die zorgt voor meer ruimte en een veiligere omgeving. We dienen daarom samen met de motie 'Fietsen stallen in het Stadshart' in. Ik lees het dictum voor: Het college ziet ook graag dat er op enig moment een 'landmark' komt, dat beeldbepalend zal zijn voor Amstelveen. Kijkend naar de Amsterdamseweg vanaf het kruispunt Kalfjeslaan tot aan de rotonde Keizer Karelweg is er ook een landmark maar dan in negatieve zin. Een breed geasfalteerde, kale, open en onveilige weg, die absoluut detoneert ten opzichte van het verlengde van de weg richting Stadshart. Ook op dit punt een motie 'Een groene en veilige middenberm Amsterdamseweg' die we samen met         indienen.

Schiphol. BbA volgt met veel belangstelling de discussies rondom de groei van Schiphol. Het gaat hier niet alleen om economische aspecten van Schiphol voor de regio, maar ook om het milieu, de veiligheid, het lawaai, de overlast en onze gezondheid. Wij maken ons in toenemende mate zorgen over de vele gezondheidsklachten die we horen vanwege de grote hoeveelheden fijnstof die op ons neerdalen. Eerder is het college al gevraagd hier actief en op wijkniveau onderzoek naar te doen en we herhalen op dit punt onze wens. Positiebepaling is noodzakelijk. Natuurlijk is Amstelveen niet de grootste speler in dit veld, maar dat mag voor ons en het college geen enkele reden zijn om niet een stevig geluid vanuit Amstelveen te laten horen. De toegezegde position paper is wat ons betreft een eerste belangrijke stap om daar invulling aan te geven. Dit temeer omdat het college voornemens is een ambitieus Deltaplan Duurzaamheid uit te rollen. Dat programma zal gedragen moeten gaan worden door onze Amstelveense inwoners. Daar past ook een heldere visie over Schiphol bij. Die twee zaken horen met elkaar in balans te zijn.

Duurzaamheid. Het duurzaamheidsprogramma zal een loodzware opgave zijn en omgeven zijn met een groot aantal financiële onzekerheden. De wijken zullen centraal staan, maar de echte vraag is of de inwoners van de wijken ook echt centraal zullen staan. Meedoen, meedenken, meebeslissen. Het participatievraagstuk zal hier in zijn volle omvang gaan spelen, waarvoor een visionaire en tegelijk ook praktische aanpak nodig is. Ik kom daar verderop in mijn betoog nog op terug.

Het Sociaal Domein. Maar eerst het sociaal domein, belangrijk onderdeel van onze inclusieve stad. Welzijnsuitgaven vormen de grootste begrotingspost. Toenemende tekorten binnen het sociaal domein noodzaken tot een stevig pakket aan maatregelen om die tekorten om te buigen. Uitdagingen te over dus. Nagaan waar de euro’s in de keten terecht komen. Minder overhead, minder managementlagen, minder bureaucratie, minder overlegvormen en verder ontschotten is noodzakelijk. Scherpere inkoop, betere kwaliteitscontrole, meer resultaatgericht werken. Mean en lean werken. Regeren is vooruitzien en wij vragen de wethouder hier proactief en met lef mee aan de slag te gaan. Maar dat alles gezegd hebbende blijft voor bbA 1 uitgangspunt recht overeind staan: iedereen krijgt de zorg krijgt die hij of zij nodig heeft.

Wijkcentra. Wij hechten veel waarde hechten aan de verbindende rol van de wijkcentra. Niet alleen voor de sociaal maatschappelijke cohesie, maar ook als fysieke ontmoetingsplek voor informatievoorziening en het creëren het draagvlak voor onderwerpen als duurzaamheid en stads- en wijkvernieuwing. 4 Grotere wijken hebben inmiddels een ver(nieuw)d, modern wijkcentrum. 3 Wijken staan op de rol: Alleman, Noorddammercentrum en Patrimonium, maar opvallend is dat de drie andere wijken niet in het totaalrapport worden meegenomen: Keizer Karel / MOC , Stadshart / Open Hof en Elsrijk. Bij deze een dringend verzoek aan de wethouder om in de visie Wijkcentra alle wijkcentra Amstelveen breed mee te nemen. Graag uw toezegging op dit punt.

Ouderen. Zelfredzaamheid is een belangrijke factor om gezond en met succes ouder te worden. Preventie, voorzieningen en huisvesting zijn belangrijk om te voorkomen dat ouderen steeds afhankelijker worden van ondersteuning en zorg. BbA vraagt het college in dit kader om met name in bouwprogramma’s aandacht te besteden aan het bouwen van zogenaamde generatie woonomgevingen (de mix tussen oud en jong), mantelzorgwoningen en om tussenvormen van woningen te ontwikkelen als alternatief voor verzorgingstehuizen. Speciale aandacht is daarbij nodig voor de groep 75 plussers voor wie kleinschalige woonvormen met hulpverlening uitkomst kan bieden. Onze vraag is of het college ook daar de komende periode extra op wil inzetten.

Armoede. Armoede treft niet alleen mensen die werkloos zijn, maar ook kinderen, ouderen, chronisch zieken en gehandicapten. Stijging van woonlasten en zorgkosten leiden tot een toename van armoede. Ook onder werkenden blijkt steeds meer armoede schuil te gaan. Voor Bba betekent dit dat wij het college vragen om vooral in te blijven zetten op actieve armoedebestrijding, snelle en effectieve schuldhulpverlening te organiseren, een ruimhartig minimabeleid toe te passen en met name de minima-regelingen voor kinderen, waar nodig, te verbeteren en uit te breiden.

Jeugd en jongeren. Vanaf 2015 is de gemeente verantwoordelijk voor de jeugdzorg. Bba wil dat vooral preventie en vroegtijdig signaleren als leidend uitgangspunt genomen wordt. Tegelijkertijd moeten we onze ogen ook niet sluiten voor de kosten die met de jeugdzorg verbonden zijn. De torenhoge overschrijdingen, die ons rauw op onze dak zijn gevallen, zijn eigenlijk niet aanvaardbaar. Kennelijk gaat er veel mis binnen de regionale inkoop en of zijn wij zelf aan de voorkant van het inkooptraject niet slim genoeg bezig. Het is zaak dat wij op welke wijze dan ook de regie weer in handen krijgen. Naast ouders en verzorgers spelen onderwijs, sport en cultuur een uitermate belangrijke rol bij de vorming van jongeren. Het willen zien van die samenhang en ook daadwerkelijk invulling willen geven aan die verbinding tussen thuis, school, sport en cultuur draagt in onze ogen onmiskenbaar bij aan het voorkomen van een vroegtijdige uitval van jongeren in onze maatschappij.

Sport. Gezonde sportverenigingen zijn daarom van het grootste belang. Wij maken ons zorgen over de financiële positie van vele sportverenigingen, veroorzaakt door de steeds kleinere groep vrijwilligers en door oplopende kosten. Zou het college b.v. in samenwerking met of door het Sportbedrijf onderzoek kunnen laten doen naar die financiële positie? BbA pleit voor intensieve samenwerking tussen sportverenigingen, scholen, buurt- en wijkcentra, ouderencentra en zorginstellingen om hun faciliteiten ter beschikking te stellen en sportcomplexen optimaal te benutten. Wij zien graag dat initiatieven en experimenten op dit gebied door het college worden gestimuleerd en, zo nodig, financieel worden ondersteund. En met reden want voldoende beweging verlengt het aantal gezonde levensjaren, leidt tot minder ziekteverzuim, verlaagt zorgkosten en zorgt ook voor een levendige, vitale en bewegende stad. Graag een reactie van het college op dit punt.

Cultuur. De verankering van kunst en cultuur behoort voor onze jonge inwoners, wat BbA betreft, in het onderwijs te liggen. Wij pleiten er dan ook voor dat het muziekonderwijs weer terug in de klas komt. In financiële zin hoort kunst en cultuur voor iedereen toegankelijk te zijn en verwachten van het college dat op dit punt een ruimhartig beleid wordt gevoerd. We rekenen erop dat beide aspecten aandacht krijgen in de cultuurnota. Met een mooi en breed aanbod dat appelleert aan de vraag. Met voor elk wat wils, omdat kunst en cultuur voor iedereen is en niet alleen voor de elite bereikbaar moet zijn. Wij hebben overigens wel moeite met het feit dat er al een voorschot op het toekomstige beleid genomen voordat de raad in positie is gebracht. Zie de berichtgevingen daarover in de lokale pers ten aanzien van het Cobra, het Jan van der Togt, en het Griffioen. Wij geven de wethouder mee dat wij de ambitie van het Bostheater om te komen tot een Cultuureiland ondersteunen. Uitbreiding van de programmering en vergroten van de publiekscapaciteit kan een prachtige aanvulling zijn op het Amstelveense cultuuraanbod voor de zomermaanden. Wij rekenen erop dat daar dan ook plaats voor is in het nieuwe cultuurbeleid.

Participatie. Het is een taak van de overheid (en dus de politiek) om te zorgen een vruchtbare voedingsbodem voor participatie en burgerinitiatieven. Dat kan door het beleggen van rechten zoals het right to challenge, to bid, to build en systemen als slow capital. Of door het werken met burgerbegrotingen, wijkbudgetten, burgerpanels etc. Ook wijkplatforms en wijkcentra kunnen voor participatie van burgers een belangrijke rol spelen. Zoals bekend is Bba al lang voorstander van het uitvoeren van wijkschouwen, het voeren van stadsgesprekken en het actief betrekken van de burgers bij gebiedsontwikkelingen zoals b.v. rondom het Oude Dorp. Als het gaat om participatie zien we hier en daar wat initiatieven, voorbeelden en toepassingen. Maar waar ligt nu de samenhang? Het lijkt nu een wat willekeurige lappendeken zonder dat daar een zeker fundament aan ten grondslag ligt. De vraag voor ons als raad is daarom misschien wel: Wat willen we echt met participatie? Hebben wij een visie op dit punt? Delen we met elkaar gemeenschappelijke uitgangspunten?  Wat willen we met participatie bereiken, waar willen we naar toe en wat zijn we bereid daarvoor te doen of te laten? Het college heeft aangekondigd op het punt van participatie met een stappenplan te komen, maar is het niet ook aan ons als raad om daar met elkaar het gesprek over aan te gaan en daar de kaders voor te stellen?

Laten we aan het college of gaan wij ook hier zelf mee aan de gang? Ik hoor graag wat de gedachten van de collega’s op dit punt zijn.

Bedrijfsvoering. Voorzitter, ik kom op het punt van de financiën. We zien een CUP en een begroting met veel, heel veel financiële onzekerheden. Het college gaat in de komende periode 34 miljoen incidenteel besteden, waarvan de helft wordt uitgegeven aan de ICT-transformatie en een verbouwing van het raadhuis. De dekking voor de uitgaven wordt o.a. gevonden door 25 miljoen euro die als incidentele baten wordt opgevoerd onder de post 'nieuwe opbrengstpotentie locatie-ontwikkeling'. Het betreft hier een herijking van de opbrengsten, zoals die in juni aan de raad zijn gepresenteerd. Op de door ons in de commissie ABM gestelde vragen, hebben wij ondanks toezegging van de wethouder dat wij daar schriftelijk over zouden worden geïnformeerd, tot op heden geen antwoord gekregen. Ik ben daar teleurgesteld over. Hoe is het mogelijk dat de raad haar fiat moet geven aan dit College Uitvoeringsprogramma (CUP) en deze begroting zonder dat op een dergelijk belangrijk punt de raad niet naar behoren is geïnformeerd. Daarom opnieuw de vraag aan het college wat er in de afgelopen drie maanden is veranderd wat aanleiding geeft tot zo’n excessieve wijziging. Hoe hard is deze 25 miljoen precies en kunnen we nog meer van deze verrassingen verwachten? Aan het college nogmaals de vraag om de raad schriftelijk informeren met de antwoorden op de vragen. Ik constateer op voorhand dat de reservepositie van Amstelveen zonder deze opbrengstpotentie er totaal anders uit zou hebben gezien. (en dan laat ik de veronderstelde Eneco opbrengsten maar buiten beschouwing)

Het CUP is voorzien van begeleidende kanttekeningen. En daar raken we een volgend belangrijk punt als het gaat over de degelijkheid van de gepresenteerde cijfers want de lijst van onzekerheden is groot. Een schier oneindige lijst met PM posten die op 0 staan en waarbij kennelijk rekening moet worden gehouden met mogelijke overschrijdingen. Begrijpelijk dat niet alles is te voorzien, maar het relativeert wel alle andere zekerheden die in het CUP en de begroting zijn opgenomen. Het college geeft zelf al aan dat het er niet gerust op is, gezien de mededeling dat halverwege de bestuursperiode een financiële evaluatie zal moeten plaatsvinden en dat tussentijdse ombuigingen voor de hand liggen om tot een sluitende begroting te komen.

Van de zijde van het college is aangegeven dat de arbeidsmarkt overspannen is, dat tarieven de pan uit rijzen, dat er geconcurreerd moet worden met andere gemeenten, dat niets is te voorzien en dat je nooit weet wanneer een ramp plaatsvindt, maar dat is wat ons betreft wel erg kort door de bocht. Wij stellen de vraag welke maatregelen binnen het risicomanagement genomen zijn om mogelijke risico’s af te wenden en welke voorzieningen er in financiële zin getroffen zijn om kennelijk te verwachten overschrijdingen het hoofd te bieden. Hoe, om een voorbeeld te noemen, zijn b.v. de risico’s afgedekt van de aanbestedingen bij grote projecten, nu bekend is dat (zoals het college zelf heeft aangegeven) er sprake is van een overspannen arbeidsmarkt en sterk stijgende prijzen. Graag een inhoudelijke reactie op deze punten. Amstelveen staat er in financiële zin goed voor, zo wordt ons voorgehouden Maar in het licht van de geschetste ontwikkelingen is dat voor ons zeer de vraag en wij hebben daar, zeker op termijn, onze ernstige twijfels bij. Voorzitter, ik sluit af. De conclusie voor bbA is dat er bij ons weliswaar draagvlak is voor de plannen van het college, maar dat wij ons tegelijkertijd grote zorgen maken over de financiële haalbaarheid van de getoonde ambities.

Namens Burgerbelangen Amstelveen, Ruud Kootker, fractievoorzitter Amstelveen, 7 november 2018.