Solopresentatie Rob Voerman in het Cobra Museum

30 januari 2009 t/m 30 mei 2010

'Human Comfort' is Rob Voermans eerste solopresentatie in een Nederlands museum. In deze omvangrijke overzichtstentoonstelling exposeert Voerman werk vanaf 1998 tot heden. Voor de presentatie in het Cobra Museum ontwikkelde hij een nieuwe installatie met de titel: Cinema.

Rob Voerman heeft de laatste tien jaar een uitgebreid oeuvre van installaties en grafisch werk opgebouwd. Hij creëert diverse vormen van fictieve architectuur, waarin de romantiek van het zelf bouwen staat tegenover destructie, terreur, bedreiging. Zijn samenlevingen zijn gebouwd van de resten van een dystopie.

(Foto Cobra Museum - 2009)

Rob Voerman: Green fact -Linoleumprint en roet op papier 74 x 74cm

Rob Voerman krijgt voor zijn werk ook in het buitenland veel erkenning. In de afgelopen jaren had hij exposities in onder andere Londen, Wenen en Berlijn. Zijn werk is opgenomen in meerdere collecties; het MoMA kocht bijvoorbeeld recent werk van hem aan, evenals de Generali Foundation en Deutsche Bank.

In de expositie zijn verschillende kleinere en grote installaties opgenomen, daterend van 2001 tot heden. Tevens worden vele grafische werken en aquarellen getoond en zijn er aparte filmruimtes. In één is een registratie te zien van een beeld dat enige tijd in het centrum van Londen heeft gestaan. Drie grote installaties binnen de tentoonstelling zijn toegankelijk voor het publiek.

Cinema

Speciaal voor de tentoonstelling ontwierp Voerman een grote nieuwe installatie; een witte formele constructie, die qua structuur doet denken aan een villa. In, en deels door de constructie heen, is een schijnbaar geïmproviseerde behuizing gebouwd van hout, karton en magenta gekleurd glas.

De behuizing bestaat uit een entree en gaat zijdelings over in twee uitbouwsels. Rechtdoorlopend vanaf de entree komt men in een kleine filmzaal, waarin een film wordt geprojecteerd. De film toont een houten constructie die op een natuurlijke wijze doorloopt in de filmzaal zelf, daardoor lijkt het alsof men fysiek in een tunnelingang kijkt.

Er ontstaat in de installatie een duidelijk contrast tussen de filmzaal en de overige ruimtes. Cinema doet enigszins denken aan daklozenbehuizingen, maar de filmzaal is vooral uiterst

dreigend en duister. Door het rode glas roepen de andere ruimtes juist associaties op met een lounge of kerk. Comfort en geborgenheid, dreiging en verontrusting gaan in deze installatie een fascinerende symbiose met elkaar aan.

Rob Voerman (1966, Deventer)

Rob Voermans architectonische constructies zijn opgebouwd uit organische ‘rafelige’ materialen: karton, sloophout, gevonden voorwerpen etc. Zijn aquarellen, het grafische werk en de installaties tonen een fictieve architectuur die gesitueerd is in afgelegen of stedelijke gebieden.

De architectuur geeft een sterk gevoel van vervreemding dat opgeroepen wordt door de associaties met onze huidige leefomgeving. De gebieden worden na een catastrofe opnieuw geannexeerd door de constructies. De materialen zijn op bricollageachtige wijze verwerkt tot modellen, die zowel een utopische als een sinistere verschijning hebben. Romantiek gaat gepaard met decoratie en wordt gecombineerd met de duistere eigenschappen van terreur en verzet.


(Foto Cobra Museum - 2009)

Rob Voerman: Outpost -Hout, glas and plexiglas 220 x 82 x 75cm

Voermans architectuur is onmogelijk en niet-functioneel. De hybride structuren zijn opgebouwd uit ontoereikende, vergankelijke en poreuze materialen. Verval en corrosie tasten als een virus de fundamenten aan. Wat overblijft zijn ruïnes van de moderniteit. Daar waar architectuur een ruimte bepaalt en begrensd, maken de modellen van Voerman deel uit van een onbestemde ruimte die geen houvast biedt. Zijn stedelijke landschappen en industriële schetsen dragen sporen van de geschiedenis van de mensheid, - zoals de filosoof Italo Calvino spreekt van niet eerdere betreden plaatsen die refereren aan een verloren gewaand verleden.  

In de postapocalyptische wereld van Rob Voerman waren tegenstellingen rond: archaïsch versus futuristisch, romantiek versus angst, natuur versus technologie, utopie versus dystopie, ordening versus chaos. Enerzijds roepen de koepelachtige en langgerekte vormen associaties op met eeuwenoude schuilplaatsen en toevluchtsoorden zoals de grot, de hut en de kerk. Anderzijds refereren de architectonische beelden aan buitenaardse en technologisch hoogwaardige complexe vormen van leven. In deze onbestemde ruimten zoekt de mens beschutting en geborgenheid. De titel van de expositie refereert aan dit spectrum.

Het werk van Rob Voerman heeft niet alleen een duistere kant. Het duidt ook op een andere benadering van onze leefomgeving, waarin mensen geneigd zijn elkaar te versterken en aan te spreken op bijvoorbeeld improvisatie en innovatie. Daarin past de maatschappelijke discussie over investeringen in nieuwe energiebronnen en cradle-to-cradle.

Daar waar Constant Nieuwenhuys in de jaren vijftig en zestig invulling gaf aan zijn Nieuw Babylonproject als een haalbare utopie; creëert Voerman informele en geïmproviseerde architectuur, die deels voortkomt vanuit zijn kritiek op de bestaande culturele, maatschappelijke en financiële systemen.

De realiteit van vandaag toont de keerzijden van urbanisering en van een onwankelbaar geloof in vooruitgang door technologie. De dilemma’s van de fictieve samenleving die Voerman op zijn eigenzinnige wijze uitwerkt zijn dan ook zeer actueel.

Boekuitgave

Eind januari 2010 verschijnt het kunstenaarsboek: ‘Rob Voerman, Aftermath. Installations, Sculptures, Works on paper’. De uitgave biedt vele aanknopingspunten en perspectieven om het werk te exploreren.

Auteurs: Sabine Folie, directeur Generali Foundation, Wenen, kunsthistoricus en auteur van talloze monografieën en artikelen; David van der Leer, kunst- architectuurhistoricus, assistent-curator architectuur Guggenheim Museum New York, onderzoekt Voermans werk vanuit architectonische vragen; Tim Nolet, kunsthistoricus, Universiteit van Amsterdam, legt relaties tussen Voermans werk en ontwikkelingen op het vlak van technologie en filosofie. De uitgave wordt ondersteund door Fonds BKVB, i.s.m. Upstream Gallery. (www.valiz.nl ISBN 978-90-78088-40-0, NL en Eng. talig).