Tuberculose is een van de grootste dodelijke infectieziekten

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft op 29 oktober 2024 een nieuw rapport over tuberculose gepubliceerd, waaruit blijkt dat in 2023 ongeveer 8,2 miljoen mensen voor het eerst de diagnose TB kregen - het hoogste aantal sinds de WHO in 1995 begon met wereldwijde TB-monitoring.

Dit is een opmerkelijke stijging ten opzichte van de 7,5 miljoen die in 2022 werden gemeld, waarmee TB in 2023 opnieuw de belangrijkste dodelijke infectieziekte is, waarmee het COVID-19 heeft overtroffen.

Het Global Tuberculosis Report 2024 (pdf 68 pagina’s English)  van de WHO benadrukt de wisselende vooruitgang in de wereldwijde strijd tegen TB, met aanhoudende uitdagingen zoals aanzienlijke onderfinanciering. Terwijl het aantal TB-gerelateerde sterfgevallen daalde van 1,32 miljoen in 2022 tot 1,25 miljoen in 2023, steeg het totale aantal mensen dat ziek werd van TB licht tot een geschatte 10,8 miljoen in 2023.

(Bron WHO/Lindsay Mackenzie - 2024)

Gezondheidswerkers onderzoeken een röntgenfoto van een patiënt met tuberculose in een TB-centrum in Vose, Tadzjikistan
De ziekte treft mensen onevenredig in 30 landen met een hoge ziektelast, India (26%), Indonesië (10%), China (6,8%), de Filipijnen (6,8%) en Pakistan (6,3%) waren samen goed voor 56% van de wereldwijde TB-last. Volgens het rapport was 55% van de mensen die TB ontwikkelden man, 33% vrouw en 12% kind of jongvolwassene.

'Het feit dat TB nog steeds zoveel mensen doodt en ziek maakt, is schandalig, terwijl we de middelen hebben om het te voorkomen, op te sporen en te behandelen. De WHO dringt er bij alle landen op aan om de concrete toezeggingen die ze hebben gedaan om het gebruik van die middelen uit te breiden en een einde te maken aan TB na te komen' - aldus Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, directeur-generaal van de WHO.

In 2023 werd de kloof tussen het geschatte aantal nieuwe TB-gevallen en het aantal gemelde gevallen kleiner tot ongeveer 2,7 miljoen, een daling ten opzichte van de COVID-19-pandemieniveaus van ongeveer 4 miljoen in 2020 en 2021. Dit volgt op substantiële nationale en wereldwijde inspanningen om te herstellen van COVID-gerelateerde verstoringen van TB-diensten. De dekking van TB-preventieve behandeling is gehandhaafd voor mensen die met hiv leven en blijft verbeteren voor huishoudelijke contacten van mensen met de diagnose TB.


(Bron WHO - 2024)

Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus (1965) directeur-generaal van de WHO
Multiresistente TB blijft echter een crisis voor de volksgezondheid. De behandelingssuccespercentages voor multiresistente of rifampicine-resistente TB (MDR/RR-TB) hebben nu 68% bereikt. Maar van de naar schatting 400.000 mensen die MDR/RR-TB hebben ontwikkeld, werd slechts 44% in 2023 gediagnosticeerd en behandeld.

Financieringstekorten en uitdagingen. De wereldwijde financiering voor TB-preventie en -zorg is in 2023 verder gedaald en blijft ver onder de doelstelling. Lage- en middeninkomenslanden (LMIC's), die 98% van de TB-last dragen, kampten met aanzienlijke financieringstekorten. Slechts US$ 5,7 miljard van de jaarlijkse financieringsdoelstelling van US$ 22 miljard was beschikbaar in 2023, wat overeenkomt met slechts 26% van de wereldwijde doelstelling.

Het totale bedrag aan internationale donorfinanciering in LMIC's is al enkele jaren rond de US$ 1,1-1,2 miljard per jaar. De Amerikaanse overheid blijft de grootste bilaterale donor voor TB. Hoewel de bijdrage van het Global Fund to Fight AIDS, Tuberculosis and Malaria (het Global Fund) aan de internationale financiering van de TB-respons, met name in LMIC's, belangrijk is, is deze nog steeds onvoldoende om essentiële TB-servicebehoeften te dekken. Het rapport benadrukt dat aanhoudende financiële investeringen cruciaal zijn voor het succes van TB-preventie, -diagnose en -behandelingsinspanningen.


(Bron WHO - 2023)

Dr. Tereza Kasaeva, directeur van het Global Tuberculosis Programme van de WHO
Wereldwijd blijft TB-onderzoek ernstig ondergefinancierd, met slechts een vijfde van de jaarlijkse doelstelling van 5 miljard dollar die in 2022 is bereikt. Dit belemmert de ontwikkeling van nieuwe TB-diagnostiek, medicijnen en vaccins. De WHO blijft leidinggeven aan inspanningen om de TB-vaccinatieagenda te bevorderen, onder meer met de steun van de TB Vaccine Accelerator Council die is gelanceerd door de directeur-generaal van de WHO.

Complexe oorzaken van de epidemie. Voor het eerst biedt het rapport schattingen van het percentage huishoudens met TB dat te maken krijgt met catastrofale kosten (meer dan 20% van het jaarlijkse gezinsinkomen) om toegang te krijgen tot TB-diagnose en -behandeling in alle LMIC's. Deze geven aan dat de helft van de huishoudens met TB te maken krijgt met dergelijke catastrofale kosten.

Een aanzienlijk aantal nieuwe TB-gevallen wordt veroorzaakt door 5 belangrijke risicofactoren: ondervoeding, hiv-infectie, alcoholmisbruik, roken (vooral onder mannen) en diabetes. Om deze problemen aan te pakken, samen met cruciale determinanten zoals armoede en bbp per hoofd van de bevolking, is gecoördineerde multisectorale actie vereist.

'We worden geconfronteerd met een veelheid aan formidabele uitdagingen: financieringstekorten en catastrofale financiële lasten voor de getroffenen, klimaatverandering, conflicten, migratie en ontheemding, pandemieën en medicijnresistente tuberculose, een belangrijke oorzaak van antimicrobiële resistentie. Het is van groot belang dat we ons verenigen in alle sectoren en belanghebbenden om deze dringende problemen aan te pakken en onze inspanningen op te voeren' - aldus Dr. Tereza Kasaeva, directeur van het Global Tuberculosis Programme van de WHO.

Wereldwijde mijlpalen en doelstellingen voor het verminderen van de TB-ziektelast zijn niet op schema en er is aanzienlijke vooruitgang nodig om andere doelstellingen te bereiken die voor 2027 zijn gesteld, voorafgaand aan de tweede VN-vergadering op hoog niveau. De WHO roept regeringen, wereldwijde partners en donoren op om de toezeggingen die tijdens de VN-vergadering op hoog niveau over TB in 2023 zijn gedaan, dringend om te zetten in tastbare acties. Meer financiering voor onderzoek, met name voor nieuwe TB-vaccins, is essentieel om de vooruitgang te versnellen en de wereldwijde doelstellingen voor 2027 te bereiken.