Vaccinatie blijft de beste beschermingsmaatregel tegen COVID-19

Vaccinatie blijft een van de beste beschermingsmaatregelen tegen COVID-19. In alle lidstaten worden aanbevelingen voor vaccinatie gedaan en de vaccinatie wordt verder uitgerold. Het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) en het Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding (ECDC=European Centre for Disease Prevention and Control) dringen er bij de EU-burgers op aan zich te laten vaccineren en zich aan het aanbevolen aantal doses te houden- meldt ECDC op 14 juli 2021.

Dit is bijzonder belangrijk gezien de verspreiding van de Delta-variant van SARS-CoV-2 (het virus dat COVID-19 veroorzaakt), de noodzaak om de burgers te beschermen, vooral diegenen die het risico lopen op ernstige COVID-19, en de wens om onze samenlevingen open te stellen en de beperkingen te versoepelen.

Huidige situatie COVID-19 in de EU. De Delta-variant (B.1.617.2) is een zorgwekkende variant die zich snel in Europa verspreidt en de inspanningen om de pandemie onder controle te krijgen ernstig kan hinderen. Er zijn aanwijzingen dat deze variant 40% tot 60% overdraagbaarder is dan de vroegere Alpha-variant (B.1.1.7), die de eerste belangrijke zorgwekkende variant in de EU was. Bovendien kan de Delta-variant in verband worden gebracht met een hoger risico van ziekenhuisopname.

Het ECDC schat dat de Delta-variant eind augustus 90 procent van alle in de EU circulerende SARS-CoV-2-virussen zal uitmaken. Daarom is het van essentieel belang dat de landen de vaccinatieprogramma's versnellen, inclusief de toediening van tweede doses waar dat wordt aanbevolen, en dat zij de immuniteitskloven en de mogelijkheden voor het verder opduiken van varianten zo snel mogelijk dichten.

Belang van het volgen van de aanbevolen vaccinatiestages. Het volgen van de aanbevolen vaccinatiekuur [1], in overeenstemming met de productinformatie, is van vitaal belang om te profiteren van de hoogste mate van bescherming tegen het virus. Aangezien de Delta-variant zich steeds meer verspreidt, wordt het belang van het voltooien van de aanbevolen cursussen onderstreept. Uit voorlopig bewijsmateriaal [2] blijkt dat beide doses van een COVID-19-vaccin met twee doses, zoals Comirnaty, Spikevax of Vaxzevria, nodig zijn om voldoende bescherming te bieden tegen de Delta-variant.

Het risico op ernstige ziekte en sterfte als gevolg van COVID-19 is groter voor oudere leeftijdsgroepen en mensen met andere onderliggende aandoeningen, wat benadrukt dat zij de aanbevolen vaccinatiekuren moeten voltooien. Er zijn echter nog steeds 10 EU/EER-landen waar bijna 30% of meer van de mensen ouder dan 80 jaar de aanbevolen vaccinatiecursus nog niet heeft voltooid, volgens de Vaccine Tracker van het ECDC

Om kwetsbare en oudere personen in gesloten instellingen, zoals ziekenhuispatiënten of bewoners van instellingen voor langdurige zorg, te beschermen, moet in sommige landen nog meer worden gedaan om de vaccinatiegraad onder gezondheidswerkers en het personeel van dergelijke instellingen te verhogen. Het EMA en het ECDC moedigen gezondheidswerkers en verplegend personeel aan zo snel mogelijk in te gaan op het vaccinatieaanbod, om zichzelf, hun gezin en degenen met wie zij werken en voor wie zij zorgen, te beschermen.

(Bron ECDC - 2021)

COVID-19 kaart van de Vaccine tracker op 15 juli 2021 van ECDC in de EU landen

Om aan deze behoeften tegemoet te komen en de vaccinatiegraad te verhogen, kunnen landen hun strategieën aanpassen, bijvoorbeeld wat betreft het interval tussen de eerste en de tweede dosis, op basis van de epidemiologische situatie en de circulatie van varianten, en de zich ontwikkelende gegevens over de doeltreffendheid van het vaccin tegen varianten.

Gebruik van een ander vaccin voor de tweede dosis. Een andere aanpassing is dat de voor de vaccinatieprogramma's verantwoordelijke deskundigen in meer dan de helft van de lidstaten met het oog op hun nationale situatie hebben besloten om voor de tweede dosis andere vaccins te gebruiken dan die welke voor de eerste dosis zijn gebruikt. In sommige landen kunnen de mensen bijvoorbeeld een tweede dosis van een mRNA-vaccin zoals Comirnaty of Spikevax krijgen na een eerste dosis van het adenovirale vectorvaccin, Vaxzevria.

Een heterologe vaccinatiestrategie (soms "mix and match" genoemd), waarbij een ander vaccin wordt gegeven voor de tweede dosis in een aanbevolen schema met twee doses, is van oudsher toegepast voor sommige andere vaccins. [3] Er zijn goede wetenschappelijke gronden om te verwachten dat deze strategie veilig en doeltreffend zal zijn wanneer zij wordt toegepast op de vaccinatie tegen COVID-19. Het gebruik van een heterologe vaccinatiestrategie kan het mogelijk maken om populaties sneller te beschermen en beter gebruik te maken van de beschikbare vaccinvoorraden.

Momenteel zijn het EMA en het ECDC niet in staat om definitieve aanbevelingen te doen over het gebruik van verschillende COVID-19-vaccins voor de twee doses. Niettemin wijzen voorlopige resultaten van studies in Spanje, [4] Duitsland [5] [6] en het VK [7] op een bevredigende immuunrespons en geen veiligheidsproblemen. Binnenkort worden meer gegevens verwacht, en het EMA zal deze blijven evalueren naarmate zij beschikbaar komen.

Is een boosterdosis nodig na het voltooien van de aanbevolen vaccinatiekuur? Het is momenteel nog te vroeg om te bevestigen of en wanneer een boosterdosis voor COVID-19-vaccins nodig zal zijn, omdat er nog niet genoeg gegevens van vaccinatiecampagnes en lopende studies zijn om te begrijpen hoe lang de bescherming van de vaccins zal aanhouden, mede gelet op de verspreiding van varianten.

Voor het geval boosterdoses nodig zijn, werken het EMA en het ECDC echter al samen met elkaar en met de nationale technische adviesgroepen inzake immunisatie (NITAG's), die nationale deskundigen zijn die advies geven over vaccinatieprogramma's die door het ECDC worden gecoördineerd. Al het nieuwe bewijsmateriaal dat over dit onderwerp beschikbaar komt, zal snel worden onderzocht. Gegevens over de effectiviteit in de praktijk uit Europa en andere delen van de wereld zijn van bijzonder belang als aanvulling op gegevens uit klinische proeven waarbij boosterdoses worden onderzocht.


(Bron ECDC - 2021)

14-dagen COVID-19-meldingspercentage per 100.000 inwoners, weken 26-27 in 2021

Het EMA werkt ook samen met de ontwikkelaars van vaccins om de indiening van deze gegevens te coördineren. Dit moet ervoor zorgen dat de regelgevende stappen om de mogelijkheid van het gebruik van een boosterdosis mogelijk te maken, zo snel mogelijk kunnen worden ondernomen, mocht dit nodig blijken.

Andere beschermende maatregelen. Andere maatregelen, zoals het dragen van maskers en het bewaren van sociale afstand, moeten op een voldoende hoog niveau worden gehandhaafd om de overdracht van de Delta-variant binnen de gemeenschap te beperken totdat een groter deel van de bevolking volledig is gevaccineerd, teneinde een nieuwe uitbraak van gevallen met een mogelijke stijging van het aantal ziekenhuisopnames en sterfgevallen te voorkomen. De burgers moeten het nationale advies opvolgen om zichzelf en anderen te beschermen.

Samenwerken voor de volksgezondheid. Adviezen over de wijze waarop vaccinaties moeten worden gegeven, blijven het voorrecht van de NITAG's die de vaccinatiecampagnes in elke lidstaat leiden. Deze instanties verkeren in de beste positie om rekening te houden met de plaatselijke omstandigheden, waaronder de verspreiding van het virus (met name zorgwekkende varianten), de beschikbaarheid van vaccins en de capaciteiten van het nationale gezondheidsstelsel.

Het EMA en het ECDC benadrukken nogmaals dat ervoor moet worden gezorgd dat zoveel mogelijk mensen volledig tegen COVID-19 worden gevaccineerd. Wij zullen nauw blijven samenwerken met andere EU-organen en nationale agentschappen, om de beste wetenschappelijke gegevens te delen en de lidstaten te helpen tot optimale besluiten te komen om de volksgezondheid in het licht van hun nationale situatie te beschermen. Wij blijven ons sterk maken voor het volgen van wetenschappelijk bewijs en het transparant communiceren van onze aanbevelingen en besluiten. Meer informatie is beschikbaar op onze websites:

• European Centre for Disease Prevention and Control: COVID-19


• European Medicines Agency: Coronavirus disease (COVID-19)


• European Vaccination Information Portal

Notes

1.         Two doses for Comirnaty, Spikevax or Vaxzevria, one dose with COVID-19 Vaccine Janssen.

2.         Bernal JL, Andrews N, Gower C, et al. Effectiveness of COVID-19 vaccines against the B.1.617.2 variant. Available at: https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2021.05.22.21257658v1cr.

3.         For example, the use of oral and inactivated poliovirus vaccines in some EU Member States in the 1980s; EMA also recently approved the Ebola vaccines Zabdeno and Mvabea, which are used for first and second doses of a course, respectively.

4.         Borobia AM, Carcas AJ, Perez Olmeda MT, et al. Reactogenicity and immunogenicity of BNT162b2 in subjects having received a first dose of ChAdOxIs: initial results of a randomised, adaptive, phase 2 trial (CombiVacS). Available at: https J/ssrn.com/abstract=3854768cf (accessed 21/06/21).

5.         GroB R, Zanoni M, Seidel A, et al. Heterologous ChAdOxI nCoV-19 and BNT162b2 prime-boost vaccination elicits potent neutralizing antibody responses and T cell reactivity. Available at: https://www.medrxiv.Org/content/10.1101/2021.05.30.21257971 v1 .fuller (accessed 21/06/21)

6.         Hillus D, Schwarz T, Tober-Lau P, et al. Safety, reactogenicity, and immunogenicity of homologous and heterologous prime-boost immunisation with ChAdOxI-nCoV19 and BNT162b2: a prospective cohort study. Available at: https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2021.05.19.21257334v2cf (accessed 21/06/21).

7.         Liu X, Shaw RH, Stuart ASV, et al. Safety and immunogenicity report from the Com-COV Study - a singleblind randomised non-inferiority trial comparing heterologous and homologous prime-boost schedules with an adenoviral vectored and mRNA COVID-19 vaccine. Available at: https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3874014cf