Verkeerd medicijngebruik bij veel 65-plussers

Bijna een miljoen mensen van 65 jaar en ouder gebruikt dagelijks vijf, of meer medicijnen. Deze polyfarmacie kan vooral bij kwetsbare ouderen tot risico’s leiden, zoals onnodige ziekenhuisopnamen. Mensen slikken soms medicijnen die ze niet meer nodig hebben, of hebben juist een extra geneesmiddel nodig. Betere afstemming tussen zorgverleners is nodig. Dit blijkt uit een onderzoek van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM).

Het RIVM zocht op verzoek van de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) naar risico’s van polyfarmacie bij kwetsbare ouderen en naar maatregelen die deze risico’s kunnen beperken. Uit het onderzoek blijkt, dat 30-45 procent van de 65-plussers, in totaal tussen 750.000 en één miljoen mensen, dagelijks vijf, of meer verschillende geneesmiddelen gebruiken.

Voor bijna 20 procent van de 75-plussers (circa 200.000 mensen) loopt dit aantal op tot meer dan negen. Sommige van deze medicijnen zijn niet, of niet meer nodig (overbehandeling). Ook is er soms sprake van onderbehandeling: dan is een geneesmiddel wél nodig, maar wordt het niet voorgeschreven. Onderzoek laat zien, dat ongeveer 40 procent van de bewoners van verzorgingshuizen over-, of onderbehandeld wordt.

Bij polyfarmacie is er soms sprake van vermijdbare bijwerkingen, of een ongunstige wisselwerking tussen verschillende geneesmiddelen. Vooral bij kwetsbare ouderen kan de inname van veel medicatie leiden tot onnodige ziekenhuisopnamen.

(Foto Amstelveenweb.com - 2013)

Uit het onderzoek blijkt, dat 30-45 procent van de 65-plussers, in totaal tussen 750.000 en één miljoen mensen, dagelijks vijf, of meer verschillende geneesmiddelen gebruiken

De problemen van polyfarmacie ontstaan onder andere, doordat meerdere artsen geneesmiddelen aan één patiënt voorschrijven en/of stoppen en elkaar onvoldoende op de hoogte stellen. Het gaat hier zowel om de informatie-uitwisseling tussen zorgverleners onderling als tussen zorgverleners en patiënt of mantelzorger.

Andere oorzaken zijn het gebruik van risicovolle geneesmiddelen, zoals bloedverdunners en bepaalde pijnstillers, en beperkingen in de gezondheid van de patiënt, zoals een verminderde nierfunctie. Het RIVM constateert, dat de uitvoering van bepaalde richtlijnen om medicatieveiligheid te verbeteren knelpunten kent. Zo is er regelmatig sprake van gebrekkige informatietechnologie, waardoor informatie niet elektronisch kan worden uitgewisseld tussen de verschillende zorgverleners.

Daarnaast is de samenwerking en communicatie tussen de diverse zorgverleners niet altijd optimaal. Zo ontbreken soms afspraken tussen artsen en apothekers over de uitvoering van de jaarlijkse medicatiebeoordelingen.

Verder is niet duidelijk, welke combinatie van factoren nu het allerhoogste risico vormt voor ouderen met polyfarmacie. Tot slot zijn gebrek aan tijd, scholing en een adequate financiering knelpunten die de uitvoering van de jaarlijkse medicatiebeoordelingen voor ouderen belemmeren.

Polyfarmacie?

Polyfarmacie is het gebruik van meerdere medicijnen door de patiënt, meestal oudere volwassenen (mensen ouder dan 65 jaar). Meer specifiek wordt het vaak gedefinieerd als het gebruik van vijf, of meer gewone medicijnen. Het betreft vaak zogenaamd buitensporige, of onnodige recepten. De term polyfarmacie mist een universeel consistente definitie. Polyfarmacie komt het meest voor bij ouderen, de ongeveer 40% van de oudere volwassenen die in hun eigen huis wonen.