Vervroegd stemmen in ruil voor minder volmachten

Minister Ollongren van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) wil dat kiezers in Nederland de mogelijkheid krijgen om vervroegd te stemmen in het stemlokaal. Dit vergroot de toegankelijkheid van het verkiezingsproces.

Het aantal volmachten dat een kiezer kan uitbrengen op dat moment kan dan worden teruggebracht naar maximaal 1 per persoon. Dit schrijft de minister in reactie op het rapport van de waarnemingsmissie van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE= OSC= Organization for Security and Co-operation in Europe) bij de afgelopen Tweede Kamerverkiezing.

(Foto Arenda Oomen/BZ - 2018)

drs. Kajsa Ollongren (D66) minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

De OVSE is al jaren kritisch op het systeem van volmachten in Nederland. Zo moet degene die zijn volmacht aan een andere kiezer geeft om een stem uit te brengen, zijn of haar stemgeheim prijsgeven. Ook is er een risico dat kiezers onder druk worden gezet om een volmacht af te geven of dat er volmachten worden geronseld. Ollongren: 'Vervroegd stemmen is tijdens de Tweede Kamerverkiezing afgelopen maart goed bevallen. Onderzoek wijst uit dat 2 op de 10 kiezers bij een volgende verkiezing hier zeker gebruik van wil maken. Door de nieuwe mogelijkheid van vervroegd stemmen in te voeren, kan het aantal volmachten dat 1 kiezer mag uitbrengen, worden beperkt. Daarmee verminderen we de risico’s van het stemmen met volmachten.'

Ook kondigt de minister aan dat zij wil nadenken over de aanbeveling van de OVSE dat volgens de internationale standaarden ook een rechter zich moet kunnen buigen over de geldigheid van de verkiezingsuitslag. Op dit moment nemen in Nederland de volksvertegenwoordigers als enige de beslissingen over de geldigheid van de verkiezing, bijvoorbeeld als er geschillen rond de verkiezingen ontstaan. De minister van BZK zal de Tweede Kamer komend jaar over het standpunt van het kabinet informeren.

Discussiestuk briefstemmen. Daarnaast is ook een discussiestuk briefstemmen naar de Tweede Kamer gestuurd. Daarmee kan de Tweede Kamer in gesprek over de vraag of briefstemmen op aanvraag een aanvulling kan zijn in het Nederlandse verkiezingsproces om het stemmen zo toegankelijk mogelijk te maken. Dat voordeel moet worden afgewogen tegen de risico’s die briefstemmen met zich meebrengt. Het demissionaire kabinet neemt geen standpunt in of briefstemmen moet worden ingevoerd, dat is aan het parlement en aan een volgend kabinet.

Voor meer dan 2 miljoen Nederlanders gaat stemmen niet vanzelf. Dat komt bijvoorbeeld door een lichamelijke of (licht) verstandelijke beperking. Maar er zijn ook mensen die moeite hebben met lezen. Om te zorgen dat verschillende groepen kiezers ook bij de gemeenteraadsverkiezingen 2022 makkelijker kunnen stemmen is een vernieuwd actieplan opgesteld door de ministeries van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) en Volksgezondheid Welzijn en Sport (VWS), de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG), de Nederlandse Vereniging voor Burgerzaken (NVVB) en de Kiesraad. BZK, VWS, VNG, NVVB en de Kiesraad.

Minister Ollongren van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties: 'Met het vernieuwde actieplan verbeteren we de toegankelijkheid van de verkiezingen en zorgen we dat mensen met een beperking of laaggeletterdheid, net als ieder ander, hun democratisch recht kunnen uitoefenen. Samen met alle betrokken organisaties zorgen we ervoor dat elke stem telt.'


(Foto Amstelveenweb.com - 2011)

Stemmen in Uilenstede op 2 maart 2011

In aanloop naar de Tweede Kamerverkiezing 2021 is een start gemaakt met de uitvoering van het Actieplan Toegankelijk Stemmen. Ondanks dat de aandacht voor toegankelijkheid soms op gespannen voet stond met de inzet op het coronaproof organiseren van de verkiezingen, is het belang van toegankelijkheid zeker niet ondergesneeuwd. Tijdens de Tweede Kamerverkiezing is de fysieke toegankelijkheid van stemlokalen toegenomen en meer bewustwording gecreëerd over toegankelijke verkiezingen.

11 acties. Met 11 acties wordt in aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingsverkiezingen samen met overheidsorganisaties en diverse andere partners een vervolg gegeven aan het actieplan. Er wordt verder gewerkt aan het verbeteren van de toegankelijkheid van stemlokalen. Bijvoorbeeld door gemeenten te stimuleren gebruik te maken van de checklist toegankelijkheid en door een simulatie van een verkiezingsdag met ervaringsdeskundigen te organiseren. Ook wordt in de stembureau-instructie voor stembureauleden aandacht aan toegankelijkheid besteed. Daarnaast komt er aandacht voor meer begrijpelijke informatie over stemmen. Bijvoorbeeld door voorbeeldbrieven over de verkiezingen in toegankelijke taal beschikbaar te stellen aan gemeenten.

Breed gesteund initiatief. Het Actieplan wordt ondersteund door belangenorganisaties Kennis over Zien, Alzheimer Nederland, Vereniging gehandicaptenzorg Nederland (VGN), Ieder(in), Landelijke Federatie Belangenverenigingen (LFB), Vereniging voor Instelling voor mensen met een Visuele beperking (VIVIS), Visio, de Oogvereniging, Accessibility, Stichting Lezen en Schrijven, ProDemos en STRAS.

De Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen in 2022 zijn reguliere gemeenteraadsverkiezingen die - in het grootste deel van Nederland - zullen worden gehouden op woensdag 16 maart 2022. De Nederlandse gemeenteraadsleden worden om de vier jaar gekozen. Artikel 129 van de Grondwet schrijft voor dat de leden rechtstreeks worden gekozen. Rechtstreeks betekent zonder tussenschakels en tussenpersonen. Dit betekent dat die leden een zetel behalen die de meeste stemmen krijgen. In het huidige systeem (evenredige vertegenwoordiging) worden stemmen overgedragen.

Stemrecht hebben alle Nederlanders en andere EU-onderdanen die ook daadwerkelijk in Nederland wonen, mits zij 18 jaar of ouder zijn. Ook niet-EU-onderdanen die langer dan vijf jaar (legaal) in Nederland verblijven, mogen stemmen. Voor de Tweede Kamerverkiezingen daarentegen kent de Grondwet uitsluitend kiesrecht toe aan Nederlanders, ongeacht of zij wel of niet woonachtig in Nederland zijn.