Wat u moet weten over COVID FLiRT-varianten?

Volgens de Centers for Disease Control and Prevention (CDC) veroorzaakte de KP.2-variant eind maart 2024 ongeveer 4% van de infecties in de VS, terwijl de ouderlijke stam, JN.1, destijds meer dan 50% van de infecties veroorzaakte. Begin mei vertegenwoordigde KP.2 ongeveer 28% van de infecties en haalt daarmee JN.1 in als dominante variant.

KP.2 is een van de vele varianten die ‘FLiRT-varianten’ worden genoemd, genoemd naar de technische namen voor hun mutaties. De prevalentie van deze varianten komt op een kritiek moment, wanneer experts beslissen hoe het herfst-COVID-vaccin moet worden geformuleerd.

In deze Q&A legt Andy Pekosz, PhD, hoogleraar Moleculaire Microbiologie en Immunologie, uit wat virologen zoals hij zien, of deze varianten een zomergolf van infecties kunnen veroorzaken en hoe mensen zichzelf kunnen beschermen.

Wat zijn deze “FLiRT-varianten”? Dit is de term die wordt gebruikt om een hele familie van verschillende varianten te beschrijven – inclusief KP.2, JN.1.7 en alle andere varianten die beginnen met KP of JN – die onafhankelijk dezelfde set mutaties lijken te hebben opgepikt. Dit heet convergente evolutie. Ze zijn allemaal afstammelingen van de JN.1-variant die de afgelopen maanden dominant was in de VS. De specifieke mutaties die mensen ‘FLiRT’s of ‘FLip’s noemen, verwijzen naar specifieke posities in het spike-eiwit – in dit geval posities 456, 346 en 572.

Virussen zoals SARS-CoV-2 muteren vaak, en wanneer ze muteren om herkenning door antilichamen te omzeilen, verzwakt dit vaak hun vermogen om zich te binden aan de cellen die ze willen infecteren. We zien dan mutaties verschijnen die dat bindingsvermogen verbeteren. Dit is een cyclus die we al vaak hebben gezien bij SARS-CoV-2. Het feit dat deze verschillende varianten dezelfde mutaties oppikken, vertelt virologen dat deze combinatie van mutaties het virus helpt deze doelen op de meest efficiënte manier te bereiken.

Hoe helpen deze mutaties het virus zich aan cellen te binden terwijl het antilichamen ontwijkt? Twee van deze mutaties – 456 en 346 – elimineren bindingsplaatsen voor antilichamen die SARS-CoV-2 neutraliseren. Diezelfde antilichaambindingsplaatsen zijn echter ook belangrijk voor het virus om zich aan cellen te binden en deze binnen te dringen. Door het ontwijken van antilichamen hebben deze FLiRT-varianten mogelijk ook enig vermogen verloren om aan hun receptor te binden. Tegelijkertijd lijkt de 572-mutatie ervoor te zorgen dat het virus zich sterker aan cellen kan binden en uiteindelijk een infectie kan veroorzaken.

Hebben mensen die onlangs COVID hebben gehad enige bescherming tegen infectie door FLiRT-varianten? Een JN.1-infectie zou een behoorlijk sterke bescherming moeten bieden tegen alle FLiRT-varianten. Het verschil tussen JN.1 en deze varianten is slechts één of twee aminozuurveranderingen, dus er zijn nog steeds veel andere plaatsen waar antilichamen aan kunnen binden. Het is minder waarschijnlijk dat een infectie met een variant ouder dan JN.1 zoveel bescherming biedt.

Weten we al hoe goed de huidige COVID-19-vaccins werken tegen de FLiRT-varianten? Tegen JN.1 genereert het rond XBB.1.5 ontworpen vaccin enkele kruisreactieve antilichamen. Met sommige van deze nieuwere varianten is nog geen onderzoek gedaan, maar die zullen waarschijnlijk iets minder kruisreactief zijn. Het is ook enkele maanden geleden dat veel mensen hun laatste dosis van het vaccin kregen, en die immuniteit neemt in de loop van de tijd af.

In februari 2024 adviseerde de CDC een extra dosis van het huidige COVID-vaccin voor volwassenen van 65 jaar en ouder die deze in de herfst hebben ontvangen. Er is nu de vraag wat de begeleiding de zomer in zal gaan. We hebben een vrij lage opname van deze extra boosters gezien wanneer ze worden aanbevolen, zelfs bij populaties met een hoog risico. Het is dus onduidelijk of een derde dosis van het huidige vaccin zal worden aanbevolen. Als het aantal zaken relatief laag blijft, is dit misschien niet nodig.

Wat zijn de gebruikelijke symptomen en transmissietijdlijn voor FLiRT-varianten? Als het om de symptomen gaat, zien we bij deze varianten niets nieuws of anders. We blijven mildere ziekten zien, maar dat komt waarschijnlijk niet omdat het virus milder is, maar omdat onze immuniteit nu zoveel sterker is. Na jaren van vaccinaties en infecties is het grootste deel van de bevolking beter in staat een infectie te bestrijden zonder zich zorgen te hoeven maken over ernstige ziekten.

De besmettelijkheidsperiode voor deze FLiRT-varianten blijft hetzelfde als bij JN.1 en eerdere omicron-varianten: na blootstelling kan het vijf of meer dagen duren voordat u symptomen ontwikkelt, hoewel de symptomen eerder kunnen optreden. U bent besmettelijk één tot twee dagen voordat u symptomen ervaart en een paar dagen nadat de symptomen zijn verdwenen. En net als bij eerdere varianten kunnen sommige mensen tot een week na het begin van de symptomen een detecteerbaar levend virus hebben, en sommige kunnen rebound-symptomen ervaren. Thuistesten blijven een heel belangrijk hulpmiddel om te weten of u mogelijk anderen kunt besmetten.